Η κατάσταση στο νομό μας κυμαίνεται: από πιεστική, σ’ ότι αφορά την Πάτρα, εν όψει των 6-7 χρόνων ζωής, το πολύ (στην πραγματικότητα λιγότερο) που απομένουν για την Ξερόλακκα, ως απόλυτα απελπιστική για την Αιγιάλεια , όπου δεκαετίες τοπικισμού, δημαγωγίας και αναβλητικότητας διαμόρφωσαν ένα διαρκές αδιέξοδο. Ενδιαμέσως έχουμε άλλες περιοχές του νομού με παράνομες χωματερές στις οποίες, συνήθως, οι δήμαρχοι εφαρμόζουν αυτοσχέδια καύση (μετά διασποράς διοξινών) κάθε καλοκαίρι.
Είναι φανερό ότι ούτε η απόκρυψη, ούτε η μεταφορά του προβλήματος κάπου άλλού αποτελούν λύση.
Όμως λύση απαιτείται. Και οφείλει να είναι λύση διαρκής, ταχεία αλλ’ όχι βιαστική, παραδεκτή από πλευράς δημόσιας υγείας και κόστους και, τέλος, σύμφωνη με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης που, μην ξεχνάμε, αποτελεί ψηφισμένη στρατηγική τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σύμφωνα με την οδηγία –πλαίσιο της Ε.Ε. για τα απόβλητα οι μέθοδοι διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων ιεραρχούνται με κριτήριο την επίδοσή τους όσον αφορά την δημόσια υγεία και τη στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης. Στην ιεραρχία αυτή προηγούνται οι αρχές της ΠΡΟΛΗΨΗΣ (μείωσης) και της ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗΣ των απορριμμάτων, ακολουθεί η αρχή της ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ, έπεται η ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ και μόνο ως εσχάτη λύση κατατάσσεται η ΚΑΥΣΗ.
Τούτο σημαίνει ότι όποια μέθοδος επιλεγεί :
α. θα λαμβάνει μέριμνα για μείωση απορριμμάτων
β. θα περιλαμβάνει οπωσδήποτε την ευρύτερη δυνατή ανακύκλωση
γ. δεν θα συνεπάγεται διασπορά τοξικών υλών, και ιδίως διοξινών, στο περιβάλλον.
Όπως είναι, στους πιο ενημερωμένους συμπολίτες τουλάχιστον, γνωστό η Νομαρχία Αχαΐας παράγγειλε μελέτη, η οποία έχει ήδη εκπονηθεί και η οποία παρουσιάζει 4 εναλλακτικές μεθόδους επεξεργασίας και τελικής διάθεσης των αστικών απορριμμάτων:
1.Την Βιολογική ξήρανση (Herhof) 2. την αναερόβια επεξεργασία (biotech–Arrowbio) 3. Την αερόβια ξήρανση (Refuse Derived Fuel) και 4. Την καύση – αεριοποίηση.
Επισυνάπτουμε συγκριτικό αξιολογικό πίνακα των μεθόδων αυτών, τον οποίο συντάξαμε με βάση τα διατιθέμενα από τη εν λόγω μελέτη στοιχεία.
Έτσι :
α. η σημερινή μέθοδος με κύριο στοιχείο την υγειονομική ταφή, δεν επιβαρύνει μεν τη δημόσια υγεία, απαιτεί όμως ανεύρεση σημαντικής εκτάσεως χώρου κάθε περίπου 15 χρόνια και δεν ενθαρρύνεται (δεν θα χρηματοδοτείται) από την ευρωπαϊκή νομοθεσία ως μελλοντική προοπτική.
β. Από τις διεργασίες αυτές μόνο η διεργασία της αναερόβιας ζύμωσης δεν παράγει παραπροϊόντα τα οποία απαιτούν ειδική διαχείριση πριν τη διάθεσή τους στο περιβάλλον. Επιπρόσθετα η αναερόβια επεξεργασία είναι η μόνη από τις υπάρχουσες διεργασίες η οποία δεν παράγει επικίνδυνες τοξικές ουσίες (οξείδια του αζώτου, οξείδια του θείου, αρωματικούς υδρογονάνθρακες κλπ). Ο λόγος για τον οποίο δεν παράγονται οι ουσίες αυτές είναι διότι η αναερόβια επεξεργασία γίνεται εξ ολοκλήρου από έμβια όντα (συνήθως βακτήρια) για τα οποία οι ουσίες αυτές είναι τοξικές. Το μόνο μειονέκτημα της εν λόγω διεργασίας είναι η ανάγκη ύπαρξης απορριμμάτων με σταθερή εν γένει περιεκτικότητα σε βιοαποδομήσιμα οργανικά υλικά. Ωστόσο αυτό επιτυγχάνεται εύκολα στις περιπτώσεις όπου το σύστημα διαχειρίζεται σχετικά μεγάλους όγκους απορριμμάτων. Τέλος αξίζει να προστεθεί ότι είναι η φθηνότερη τόσο σε σταθερό όσο και σε λειτουργικό κόστος μέθοδος.
γ. Η καύση είναι απορριπτέα και λόγω της εκλύσεως τοξικών αερίων και διότι, αποκλείοντας ή περιορίζοντας δραστικά την ανακύκλωση, έρχεται σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Συνεπώς βέλτιστη επιλογή είναι μόνο ένα ΣΥΣΤΗΜΑ διαχείρισης που θα συνδυάζει α. την μέγιστη δυνατή ανακύκλωση και β. την διαχείριση με την μέθοδο της ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΖΥΜΩΣΗΣ. Τούτο θα κανοποιεί τα κριτήρια της προστασίας της δημόσιας υγείας, θα σέβεται την ιεράρχηση που προβλέπει η οδηγία πλαίσιο για τα απορρίμματα, θα σέβεται την στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης.
Οφείλουμε ένα τέτοιο σύστημα να επιλέξουμε, απορρίπτοντας αναμενόμενες πιέσεις από το λόμπυ των εχόντων επενδύσει συμφέροντα σε μεθόδους με κύριο στοιχείο την καύση. Είναι ζήτημα δημόσιας υγείας, περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής.