Όλη η αλήθεια για τα αιολικά πάρκα στο Παναχαϊκό όρος

Αφορμή για’ αυτή τη γραπτή παρέμβασή μου ήταν το άρθρο του φίλου Γ. Κανέλλη στην «Εν’ αιθρία» του Σεπτεμβρίου, έντυπο της Οικολογικής Κίνησης Πάτρας, με τίτλο: ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ – Άστοχη η προσφυγή για το «Βουνόγιώργη». Η πολύχρονη επιτυχημένη δράση της ΟΙΚΙΠΑ υπέρ του περιβάλλοντος στη περιοχή μας καθώς και το ήθος που αναμφίβολα διαθέτει ο συντάκτης του άρθρου, με κάνει να πιστεύω ότι μια σειρά από ανακριβή στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούνται στο εν’ λόγω άρθρο, προς τεκμηρίωση των απόψεων που κατατίθενται, οφείλονται στην έλλειψη βαθύτερης γνώσης για τη περιοχή του Παναχαϊκού και γενικότερα των προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας.
Θεωρώ ότι έχω υποχρέωση να δημοσιοποιήσω τις παρακάτω απόψεις – δέκα σημεία , προς αποκατάσταση «άπαξ δια παντός» της αλήθειας, αφού από τη θέση που κατέχω (στέλεχος επί θεμάτων περιβάλλοντος της ΑΔΕΠ) έχω διαχειριστεί τα τελευταία οκτώ χρόνια την υπόθεση της προστασίας και ανάδειξης του Παναχαϊκού, ξεκινώντας από το τίποτα για να φθάσουμε σήμερα να διαθέτουμε ένα πλήρη και άμεσα εφαρμόσιμο σχεδιασμό όπως αυτός προκύπτει από την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (Ε.Π.Μ.).

1. Είναι προσωπική μου πεποίθηση ότι η ανάπτυξη των Α.Π.Ε. αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο, αυτό έχω κάνει πράξη και στην επαγγελματική μου δράση ήδη από την προηγούμενη δεκαετία, με την ανάληψη πρωτοβουλιών που υλοποιήθηκαν με επιτυχία (Περιφερειακό Ενεργειακό Κέντρο Δυτικής Ελλάδας) που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα με την υλοποίηση εφαρμοσμένων προγραμμάτων (WindTechKnow πρόγραμμα για την Αιολική Ενέργεια κ.α). Συνεπώς δεν νομιμοποιείται κανένας να διατείνεται ότι ανησυχεί περισσότερο από τους άλλους για το θέμα της «Κλιματικής αλλαγής» του οποίου η λύση συνδέεται εν’ μέρει με την ανάπτυξη των Α.Π.Ε.
2. Όσο ρητά διατυπώνεται η δέσμευση της παγκόσμιας κοινότητας για την αντιμετώπιση του προβλήματος της «Κλιματικής Αλλαγής» κατά την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη Κορυφής στο Γιοχάνεσμπουργκ (2002), άλλο τόσο ρητά δεσμεύεται στο ίδιο κείμενο, για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη προστασία των βιοτόπων (Παράγραφος VI/26). Επιπρόσθετα η Ε.Ε. με πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής (22.05.2006) προωθεί συγκεκριμένα μέτρα για την «Ανάσχεση της απώλειας της Βιοποικιλότητας έως το 2010 – και μετέπειτα» και για την εφαρμογή της οδηγίας 92/43 ΕΟΚ, δηλαδή των περιοχών του Δικτύου Natura 2000. Συνεπώς καμία πολιτική που αποβλέπει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της «Κλιματικής Αλλαγής» δεν μπορεί να λειτουργεί βλαπτικά και να αντιφάσκει με τις πολιτικές διατήρησης της βιοποικιλότητας και των οικοτόπων.
3. Τη σημασία του φυσικού και όχι μόνο περιβάλλοντος στη περιοχή Natura 2000 του Παναχαϊκού όρους ( κωδικός GR 2320007) τεκμηριώνει η Ε.Π.Μ. που εκπονήθηκε πριν τέσσερα περίπου χρόνια (2002) για λογαριασμό του Δήμου Πατρέων και της οποίας προηγήθηκαν διαδικασίες διαβούλευσης όλων των τοπικών φορέων (συμμετείχε και η ΟΙΚΠΑ), οι οποίοι συμφώνησαν στους άξονες προστασίας και διαχείρισης της περιοχής, τους οποίους ακολούθησε ευλαβικά η μελέτη που εγκρίθηκε, επίσης ομόφωνα από το Δ.Σ. Πατρέων το 2002. Συνεπώς αν’ θέλουμε να είμαστε τεκμηριωμένοι επιστημονικά, συνεπείς απέναντι στις θέσεις που κατά καιρούς πρεσβεύουμε και σοβαροί, το πλαίσιο διαχείρισης του βουνού δεν είναι δυνατόν να παρεκκλίνει από αυτό της Ε.Π.Μ.
4. Για να γίνω πιο σαφής η διαφωνία μου για την εγκατάσταση Α/Π εντός των περιοχών Natura 2000 αφορά εκείνες τις περιοχές στις οποίες έχουν καταγραφεί είδη χλωρίδας, πανίδας και βιότοποι «Κοινοτικής Προτεραιότητας» όπως αυτά ονομάζονται. Αυτές οι εκτάσεις σύμφωνα με την Ε.Π.Μ. του Παναχαϊκού αποτελούν τις ζώνες του πυρήνα Α0 στη ζωνοποίηση που έγινε και συνολικά καλύπτουν έκταση περίπου 35 – 40.000 στρέμματα, συνεπώς ένα μέρος της έκτασης των 145.000 στρεμμάτων της συνολικής περιοχής Natura 2000. Αυτός ο περιορισμός ακριβώς περιγράφεται στις προτάσεις – Σχέδια των Προεδρικών Διαταγμάτων που καταρτίστηκαν,  επίσης στον Ν1650/86 καθώς και τα παραρτήματα της οδηγίας 92/43 ΕΟΚ. Λέμε λοιπόν ναι στα Α/Π εντός των περιοχών  Natura 2000, όχι όμως εντός εκείνων των περιοχών που κατά προτεραιότητα προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία.
5. Το ζήτημα εγκατάστασης Α/Π στο Παναχαϊκό όρος προέκυψε πριν τρία περίπου χρόνια όταν εύλογα ιδιώτες επενδυτές αναζήτησαν κατάλληλες περιοχές και στον ορεινό όγκο του Παναχαϊκού όρους. Επιλέχθηκε κατ’ αρχήν το γνωστό τρίδυμο κορυφών (Βρωμονέρι-Σκαντζοχέρι_Τρανός βράχος – ΠΑΝΑΧΑΪΚΟ Ι για εγκατάσταση 42 ανεμογεννητριών, το μεγαλύτερο Α/Π της χώρας μας ως ενιαία ενότητα) εντός των Διοικητικών ορίων του Δήμου Ρίου, το οποίο αδειοδοτήθηκε με νομότυπες αλλά όχι κατ’ ανάγκη νόμιμες διαδικασίες, αξιοποιώντας το διάτρητο, αλληλοσυγκρουόμενο και ελλιπές νομικό πλαίσιο προστασίας της φύσης και ανάπτυξης Α.Π.Ε. στη χώρα μας, παραβαίνοντας σωρεία κοινοτικών νομικών κειμένων και διεθνών συμβάσεων που έχει κυρώσει η χώρα μας. Η προσωπική μου άποψή  ήταν και είναι ότι προκλήθηκαν σοβαρές μη αναστρέψιμες βλάβες στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής (η οποία ανήκει και αυτή στη ζώνη Αο ), παρόλα αυτά όμως λαμβάνοντας υπόψη την αναγκαιότητα ανάπτυξης Α.Π.Ε., συμβιβάστηκα με αυτό το αναγκαίο κακό.
6. Πριν δύο περίπου χρόνια (2005) , χωρίς να γνωρίζω προσωπικά τίποτα όπως και το σύνολο των αρμοδίων πολιτικών παραγόντων του Δήμου, ξεκινά μια διαδικασία , για την εγκατάσταση δεύτερου Α/Π στη κεντρική τώρα κορυφή του Παναχαϊκού «Βουνόγιώργης» (ΠΑΝΑΧΑΪΚΟ ΙΙ). Μέσα από διαδικασίες που εξελίσσονται “ingognito” και στις οποίες συνηγορεί και η εγκληματική αμέλεια πολιτικών προσώπων του Δήμου Πατρέων, εγκρίνεται τελικά από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση η σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, χωρίς η πλειονότητα των εμπλεκόμενων (Νομαρχιακή Επιτροπή Περιβάλλοντος και Νομαρχιακό Συμβούλιο) να γνωρίζει όχι μόνον τι προτείνει η Ε.Π.Μ για τη συγκεκριμένη περιοχή αλλά και κατά που πέφτει η κορυφή «Βουνόγιώργης».
7. Ως πολίτης που αγαπά και σέβεται τη πόλη του και τη παράδοσή της, αλλά και ως επιστήμονας που θεωρώ ότι γνωρίζω σε βάθος το θέμα, δεν θα μπορούσα παρά να κινητοποιηθώ για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Μετά από αναλυτική ενημέρωση του κου Δημάρχου αλλά και άλλων δημοτικών παραγόντων, ήλθε το θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο (Μάρτιος 2006) το οποίο αποφάσισε ρητώς να μην δεχτεί «καμία επέκταση Α/Π στο Παναχαϊκό όρος μέχρις ότου εκδοθούν τα Π.Δ. που απορρέουν από την Ε.Π.Μ.» και να συστήσει επιτροπή «….προκειμένου να τεκμηριώσει επιστημονικά τις επιπτώσεις από την εγκατάσταση των Αιολικών Πάρκων, στο οικοσύστημα του Παναχαϊκού όρους, καθώς επίσης και την φέρουσα ικανότητα αυτού, στην ανωτέρω δραστηριότητα….». Στο εν’ λόγω Δ.Σ. έγινε διεξοδική συζήτηση , κατέθεσαν τις απόψεις φορείς και οι κάτοικοι του Παναχαϊκού και η απόφαση ελήφθη σχεδόν ομόφωνα. Πως έρχεσαι τώρα φίλε Γιώργο Κανέλλη να αμφισβητήσεις με το άρθρο σου την απόφαση του ανώτατου πολιτικού οργάνου της πόλης, όταν στη συγκεκριμένη συνεδρίαση δεν συμμετείχατε ούτε καταθέσατε τη θέση σας ;
8. Με βάση την απόφαση του Δ.Σ. και με δεδομένο ότι η Επιτροπή που ορίστηκε μόλις είχε αρχίσει το έργο της, ο Δήμος Πατρέων έστω και τη τελευταία στιγμή με βάση αυτό που ο νόμος δίνει το δικαίωμα, κατέθεσε στο ΣτΕ. αίτηση ακύρωσης της ΚΥΑ με την οποία εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι για το ΠΑΝΑΧΑΪΚΟ ΙΙ. Ήταν μια επιβεβλημένη νομικά και ηθικά ενέργεια, που τιμά τον κο Δήμαρχο, και περισώζει έστω και τη τελευταία στιγμή τη καταρρακωμένη «περιβαλλοντική υπόληψη» του Δήμου και της πόλης μας δίνοντας παράλληλα βάσιμες ελπίδες ότι σύντομα το Παναχαϊκό θα αποτελέσει χώρο απόδρασης των πολιτών της Πάτρας και δεν θα καταστεί ένα μωσαϊκό ασύδοτων, μη συμβατών με τη προστασία της φύσης και παράνομων δραστηριοτήτων.
9. Τη παραπάνω απόφαση του Δήμου επιβεβαίωσε πανηγυρικά το πόρισμα της επιτροπής που όρισε το Δ.Σ. η οποία ομόφωνα, εκτός ενός μέλους που φυγομάχησε, αποφάνθηκε ότι η εγκατάσταση Α/Π στο «βουνόγιώργη» και στο «Στρογγυλό Βουνό – Πρασσούδι» είναι ανεπίτρεπτη για πολλούς νομικούς, επιστημονικούς και κοινωνικούς λόγους. Απορώ πραγματικά φίλε Γιώργο Κανέλλη, πως εσύ ελαφρά τη καρδία από την επίσκεψη που έκανες κατά τη τελετή των εγκαινίων στο ΠΑΝΑΧΑΪΚΟ Ι (όχι και τεχνολογικό, αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό επίτευγμα η εκτρωματική επιβολή της τεχνολογίας πάνω στη φύση), αποφάνθηκες ότι όλα είναι εντάξει. Έχεις ειδικές γνώσεις αποτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα οικοσυστήματα ; Έχεις ποτέ ανέβει από Νοέμβριο μέχρι Απρίλιο εκεί ψηλά για να κρίνεις αν τα ψευδεπίγραφα «τεχνικά» θα περιορίσουν τη φοβερή διάβρωση που θα έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα η διάνοιξη χιλιομέτρων δρόμων στην αλπική ζώνη ; Είναι δυνατόν να επικαλείσαι ότι με τις όποιες μελέτες «αναχλόασης – αποκατάστασης» είναι δυνατόν να αναβλαστήσουν τα διαβρωμένα πρανή που δημιουργήθηκαν και στα οποία έχει φανεί το μητρικό πέτρωμα ;
10. Αν θέλουμε να επιτύχουμε τη βιώσιμη διαχείριση του Παναχαϊκού όρους, θα πρέπει στο προσεχές διάστημα να προχωρήσουμε στη συνολική χωροθέτηση των χρήσεων στο βουνό και κυρίως στη περιοχή Natura 2000 όπως η Ε.Π.Μ. προσδιορίζει . Θα συμφωνήσω ότι το καθεστώς της ανεξέλεγκτης βόσκησης είναι ένα από τα κύρια ζητήματα, που πρέπει όμως να το αντιμετωπίσουμε σε συνεργασία με τους ντόπιους, η ανάπτυξη επίσης των προβλεπόμενων δραστηριοτήτων αναψυχής, εκπαίδευσης και αθλητισμού, πρέπει να αρχίσουν άμεσα να παίρνουν σάρκα και οστά, η διατήρηση και ενίσχυση της παραδοσιακής γεωργίας στο βουνό θα πρέπει να υποστηριχθεί για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους, τέλος οφείλουμε προωθήσουμε και την εγκατάσταση μικρών αιολικών μονάδων, εκτός περιοχών πυρήνα Α0 , κάτι που δεν πρότειναν εναλλακτικά ως όφειλαν οι επενδυτές (γιατί άραγε ;), αλλά είναι απόλυτα εφικτό.

Θεωρώ ότι από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα ότι μπορεί να επιτευχθεί η ταυτόχρονη προστασία της φύσης και η ανάπτυξη των ΑΠΕ σε μια ευρύτερη περιοχή, αρκεί να μην αγγίζουμε και βλάπτουμε τα άδυτα της φύσης δηλ. τη προστατευόμενη άγρια ζωή και τους οικοτόπους. Δεν πρέπει επ’ ουδενί να παρασυρθούμε από τη πεποίθησή μας για το υπαρκτό πρόβλημα της «Κλιματικής αλλαγής» και να οδηγηθούμε σε ενέργειες που θα βλάψουν τη φύση χωρίς περιθώρια αποκατάστασης. Η μανία για την ανάπτυξη των ΑΠΕ πέρα από την αναγκαιότητα οφείλεται και σε μια συντονισμένη διεθνή επιχειρηματική καμπάνια προβολής που έχει στηθεί γύρω από αυτές. Η χωρίς όρους και περιορισμούς χωροθέτηση και εγκατάσταση των  εγκαταστάσεων ΑΠΕ προκειμένου να σώσουμε τον πλανήτη, μου θυμίζει κατ’ αναλογία το σύστημα της «Αντιπαροχής» που προωθήθηκε στη χώρα μας πριν δεκαετίες, για την αντιμετώπιση υπαρκτών κοινωνικών προβλημάτων στις πόλεις και που τελικά με την εκτεταμένη εφαρμογή του είχε ως αποτέλεσμα. να υποβαθμίσει τις πόλεις και τη ζωή μας. Η ζωή μας και το μέλλον του πλανήτη εξαρτάται κυρίως από την ισορροπημένη χρήση των πόρων και της γης.