Έγιναν σαν τη «σοβαρή βλάβη στην υγεία» που προειδοποιούν τα πακέτα τσιγάρων, αλλά κανείς δεν δίνει σημασία. Είναι ανέξοδα διότι μπορεί ο καθένας να εκφωνεί πύρινους λόγους γι’ αυτά, χωρίς να κουνάει το δαχτυλάκι του για να τα ανατρέψει. Έτσι κι αλλιώς δεν φτάνει ως εκεί το χέρι του. Μοιάζουν σαν φυσικό φαινόμενο ή σαν ειμαρμένη. Βρίσκονται πέραν της ατομικής και προσωπικής ευθύνης του καθενός και συνεπώς εμείς είμαστε αθώοι. Με ανέξοδο οίστρο καταγγέλλουμε τους υπεύθυνους μεγάλους και με ιδιαίτερο μένος τον αρχηγό των «φονιάδων των λαών».

 

Θα νόμιζε κανείς ότι είμαστε οι κέρβεροι (watchdogs) του περιβάλλοντος. Αν έρθουμε όμως στα καθημερινά, τα επίσης τετριμμένα, που όμως περνάνε απ’ το χέρι μας, η εικόνα αντιστρέφεται: Είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη σε περιβαλλοντικές παραβάσεις.

 

Στην ύπαιθρο, ρέματα μπαζώνονται, λίμνες, ποτάμια, υγροβιότοποι, θαλάσσιες περιοχές απειλούνται από μη αναστρέψιμες καταστροφές λόγω της ανεξέλεγκτης απόρριψης κάθε είδους αποβλήτων (υγρά, στερεά, ακόμη και τοξικά). Δασικές εκτάσεις εκχερσώνονται και αλλάζουν χρήση. Οδικά και άλλα συγκοινωνιακά έργα εκτελούνται χωρίς να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Καλλιεργούμε κυνηγώντας το εύκολο κέρδος, δηλαδή χρησιμοποιώντας ακατάλληλα και επικίνδυνα για την υγεία μας απαγορευμένα φυτοφάρμακα. Σ’ αυτό κατέχουμε τη δεύτερη θέση στην Ευρώπη.

 

Για την προστασία του περιβάλλοντος, οι εταίροι μας έφτιαξαν νόμους. Μας υποχρεώνουν να συνοδεύουμε κάθε κατασκευή με μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Νόμισαν οι αφελείς ότι έτσι θα αποκτήσουμε οικολογική συνείδηση. Όμως, του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει. Μόνον 4 στις 10 Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ικανοποιούν ως προς την ποιότητα και πληρότητά τους, γεγονός που αποτυπώνει την αντίληψή μας για τη… χρησιμότητά τους. Τις κάνουμε ως αναγκαίο κακό, μόνο και μόνο για να μην δημιουργούνται προβλήματα με τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και τις προσφυγές στην Κομισιόν, η οποία, έτσι κι αλλιώς, δεν μπορεί να εξετάσει το περιεχόμενο, αλλά μόνον την τυπική ύπαρξή τους.

 

Στις πόλεις τα πράγματα είναι χειρότερα. Η Αθήνα είναι η μόνη πρωτεύουσα της Ε.Ε. που δεν ανακυκλώνει τα απορρίμματα, η πρωτεύουσα που κατέχει το αρνητικό ευρωπαϊκό ρεκόρ σε πράσινο (μόλις το 2,9% της συνολικής επιφάνειας της), η πιο βρόμικη, αλλά και η πιο αδιάβατη πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ο πεζός αναγκάζεται να περπατά στο κατάστρωμα του δρόμου, όπου η πιθανότητα τροχαίου ατυχήματος είναι διπλάσια. Τα πεζοδρόμια είναι κατειλημμένα από παρκαρισμένα αυτοκίνητα (64%), από σπασμένες πλάκες (47%), από λακκούβες (52%), από ογκώδη αντικείμενα (46%), από σκουπίδια (38%), από χαλασμένα καπάκια φρεατίων μετρητών (25%), από περιοριστικούς στύλους παρκαρίσματος (31%), από περιττώματα σκύλων και τέλος από περίπτερα που έχουν μετατραπεί σε καταστήματα αφήνοντας στο πεζοδρόμιο διάδρομο 30 εκατοστών.

 

Έχουμε ρεκόρ σε δηλητηριώδες νέφος. Οι εταίροι μας υποχρεώσανε σε καταλυτικά αυτοκίνητα για να το εξουδετερώσουμε. Δεν μας ξέρανε καλά! Όταν οι καταλύτες δεν αλλάζουν έγκαιρα γίνονται και αυτοί δηλητήριο, ίσως χειρότερο από το καυσαέριο. Πόσοι από μας αλλάζουμε τους καταλύτες;

 

Όσο για την ηχορρύπανση, το περιοδικό «Εν αιθρία» (τεύχος Σεπτεμβρίου 2004) μας αποκάλυψε μια μελέτη του ΟΟΣΑ σε 14 χώρες, εκ των οποίων η Ελλάς ευρέθη η πλέον θορυβώδης. Το 2% του πληθυσμού ζει σε περιβάλλον όπου ο θόρυβος από την κυκλοφορία ξεπερνά τα ανώτατα όρια, ενώ στη Βρετανία το ποσοστό είναι 0,4% και στη Γαλλία 0,6%.

 

Ωστόσο, η μεγάλη ντροπή, την οποία πληρώνουμε ακριβά σε πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (φαντασθείτε την εξαχρείωση αν δεν υπήρχαν και αυτοί να μας κυνηγάνε), είναι τα σκουπίδια. Στις 6/10/2005 το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων διαπίστωσε ότι: «Η Ελλάδα αναγνώρισε πως τον Φεβρουάριο του 2004, 1.125 μη ελεγχόμενοι χώροι ταφής αποβλήτων λειτουργούσαν ακόμη στο έδαφός της, το δε κλείσιμο του συνόλου των παράνομων χώρων προβλέπεται για το έτος… 2008».

 

Έγραψα η μεγάλη ντροπή και ξέχασα την ακόμη μεγαλύτερη: τα αυθαίρετα. Η καταπάτηση δημοσίων εκτάσεων, κατά προτίμηση δασικών, και το αυθαίρετο είναι ‘κεκτημένα δικαιώματα’. Μάλιστα, είμαστε η μόνη χώρα όπου ο αρμόδιος υπουργός εκστόμισε τη μνημειώδη προτροπή να φτιάξουμε… άγαλμα στον άγνωστο αυθαίρετο οικιστή. Μπροστά στη μανία για αυθαίρετα δεν άντεξαν ούτε τα δάση που κάηκαν, ούτε τα ρέματα που μπαζώθηκαν. Χτίζουμε τα αυθαίρετά μας πάνω σε ρέματα, νύχτα για να μη μας αντιληφθεί το κράτος, αλλά με την πρώτη μοιραία πλημμύρα ωρυόμαστε: «Πού είναι το κράτος;».

 

Βέβαια, τη βρομιά μας δεν την κρατάμε μόνο για τον εαυτό μας. Ποιος δε θυμάται το ελληνικών συμφερόντων πλοίο «Πρεστίζ» που καταβρόμισε με πετρέλαιο τις ακτές της Ισπανίας; Όχι, δεν επρόκειτο για τυχαίο γεγονός. Τα πλοία μας, σε ποσοστό 60% είναι μονοπύθμενα, δηλαδή επικίνδυνα για διαρροές.

 

Το χειρότερο είναι ότι η ζοφερή αυτή πραγματικότητα δε μας ενοχλεί. Για παράδειγμα, εννέα στους δέκα Έλληνες δεν ανησυχούν για τον ολοένα αυξανόμενο όγκο των απορριμμάτων, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Ακόμα, το 88% εμφανίζεται να μην θέλει καν να ενημερωθεί για το ζήτημα της παραγωγής της διαχείρισης και της διάθεσης των αστικών αποβλήτων.

 

Γιατί μας πιάνει λοιπόν ο οίστρος της οικο -ευαισθησίας όταν εμείς οι ίδιοι, στην καθημερινή μας συμπεριφορά κάνουμε περίπου ό,τι και ο Mπους; Στο μόνο που διαφέρουμε είναι οι προθέσεις. Eκείνος δεν υπογράφει το Kυότο για χάρη της παραγωγής, εμείς πετάμε τη γόπα, αδιάφοροι, κακομαθημένοι και τεμπέληδες.

 

Στη χώρα όπου οι ακτιβιστές περιβαλλοντικών δικαιωμάτων είναι λιγότεροι απ’ όλες τις άλλες χώρες της Ε.Ε., η ύπαρξη και η δράση της «Οικολογικής Κίνησης Πάτρας» (ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ.) και του περιοδικού «Εν αιθρία» δίνει το ελπιδοφόρο μήνυμα ότι όλοι μας δεν είμαστε και δεν υποκύπτουμε στον μέσο όρο της αναισθησίας των συμπατριωτών μας. Τους αξίζει ένα «ευχαριστώ».

Διονύσης Γουσέτης