Κατασκευασμένοι «μονόδρομοι» ή στροφή σε βιώσιμες λύσεις;
Η διημερίδα του Δήμου Πατρέων για την Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων
Όσοι παρακολούθησαν την διημερίδα του Δήμου Πατρέων με θέμα «Τεύχη Δημοπράτησης του έργου: Μονάδα επεξεργασίας Απορριμμάτων Νομού Αχαϊας», στις 27 και 28 Ιουνίου, στην Αγορά Αργύρη, σίγουρα έφυγαν, μετά και την απότομη διακοπή της λίγο πριν τελειώσει κανονικά, λόγω διακοπής ρεύματος, τόσο ή και περισσότερο προβληματισμένοι όσο ήταν και πριν την παρακολουθήσουν. 
Η έλλειψη προβολής συνέβαλε στην μικρή συμμετοχή κοινού, ενώ και από πλευράς δημοτικών συμβούλων, την πρώτη ημέρα οι απόντες ήταν περισσότεροι από τους παρόντες. Οι Δήμαρχοι της Αχαΐας ήταν όλοι παρόντες την δεύτερη, πιο πολιτικού χρώματος ημέρα, ενώ από πλευράς περιφέρειας παρών ήταν ο αντιπεριφερειάρχης Γρ. Αλεξόπουλος.
Πολλά ερωτήματα δεν έλαβαν απάντηση και άλλα προέκυψαν.
Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει και ως συμπέρασμα είναι: υπάρχει χρόνος για μια ουσιαστική αλλαγή πορείας που θα επιτρέψει στην Αχαΐα να διαλέξει μια φιλική στο περιβάλλον και λογικού κόστους τεχνολογική λύση, είτε ανάμεσα στις τρεις περιλαμβανόμενες στα τεύχη δημοπράτησης (βιοξήρανση με παραγωγή στερεού καυσίμου, αναερόβια επεξεργασία με επίσης παραγωγή στερεού καυσίμου και αναερόβια επεξεργασία χωρίς παραγωγή καυσίμου) είτε, μια τέταρτη λύση με δεδομένο ότι η φιλικότερη στο περιβάλλον, απλούστερη και οικονομικότερη λύση, η αερόβια επεξεργασία  με παραγωγή  εδαφοβελτιωτικού είναι ηχηρά απούσα από τα τεύχη.
Το τελευταίο, απαιτεί ριζική αναθεώρηση – άνοιγμα των τευχών και παράλληλα νέους περιβαλλοντικούς όρους. Για όλα αυτά οι έξι μήνες παράταση προθεσμίας για την κατάθεση των τευχών στο Υπουργείο, που φαίνεται να παραχωρεί η Περιφέρεια, δεν μοιάζει ρεαλιστικό να αρκέσουν, ενώ, από την άλλη, η ασφυκτική κατάσταση της Ξερόλακκας κάνει πιο πιεστική την κατάσταση.
Από την άλλη, αν δεν συμβεί αυτό, ουσιαστικά, όπως τόνισε και ο καθ. Αλ. Οικονομόπουλος του Πανεπιστημίου Κρήτης στην τοποθέτησή του, ουσιαστικά «σπρωχνόμαστε» σε μια επιλογή, την επιλογή της μηχανικής διαλογής των συμμείκτων και βιοξήρανσής τους με παραγωγή στερεού καυσίμου, επιλογή ακριβή (τουλάχιστον 64,5 ευρώ τον τόνο), οδηγούσα σε έμμεση καύση με ότι αυτό συνεπάγεται σε σχέση με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τοξικών αερίων και, προπαντός ανασφαλή ως προς την διάθεση του καυσίμου, με δεδομένο ότι η Αθήνα παράγει σήμερα δεκάδες χιλιάδες τόνους στερεό καύσιμο ετησίως και το …θάβει γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμη μονάδα καύσης ενώ η τσιμεντοβιομηχανία έχει περιορισμένες δυνατότητες απορρόφησης.
Υπήρξαν τοποθετήσεις που μίλησαν ανοικτά για ανάληψη ρίσκου, εννοώντας προφανώς το σημείο αυτό, της δυσχέρειας ή και αδυναμίας, σήμερα, διάθεσης, έστω και με πληρωμή, του καυσίμου.
 Ο εκπρόσωπος της μελετητικής εταιρίας που συνέταξε τα τεύχη δημοπράτησης κ. Σελλάς, παρότι ξεπέρασε την μιάμιση ώρα σε χρόνο ομιλίας, δεν έδωσε παρά αόριστη απάντηση στο κρίσιμο αυτό ερώτημα «ποιος θα παραλάβει για να καύσει τα παραγόμενα στερεά δευτερογενή καύσιμα», από το οποίο εξαρτάται αν το υπόλλειμα, βασικό κριτήριο σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς όρους για την αξιολόγηση των προσφορών, θα είναι 20 ή 75%. «Υπάρχει αγορά» είπε, δεν εξήγησε όμως γιατί δεν την έχει ακόμη ανακαλύψει η Αττική.
Το ερώτημα που προέκυψε από τις παρατηρήσεις του Δήμου Πατρέων όσον αφορά το αν η Μονάδα Επεξεργασίας και η λειτουργία της είναι «παραχώρηση δημοσίου έργου» ή «παραχώρηση δημόσιας Υπηρεσίας», ερώτημα που θα κρίνει, πιθανόν, αν η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ θα φτάσει τα αναφερόμενα ως εξασφαλισμένα 60 εκατομμύρια ή αν θα περιοριστεί στα μισά περίπου, με τον ανάδοχο να δανείζεται (και να επιβαρύνει αναλόγως το κόστος για τους αχαιούς) τα υπόλοιπα, επίσης δεν αποσαφηνίστηκε και εκκρεμεί.
Σημειώνουμε ακόμη ότι η τεχνική πολυπλοκότητα των τευχών δημοπράτησης αφήνει κι άλλα ερωτηματικά, που μπορεί να εμφανιστούν στην πορεία όπως ο «διάβολος που κρύβεται στις λεπτομέρειες» και να επιβαρύνουν το κόστος ή να επιτρέψουν στον ανάδοχο να παρακάμψει υποχρεώσεις του.
Η διημερίδα πέτυχε τουλάχιστον να συγκεντρώσει την προσοχή πολιτικών και τεχνικών, κα, όπως προείπαμε, υπογράμμισε ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. 
Από την άλλη όμως δεν επιτρέπεται, δεν μας συμφέρει ως δημότες των δήμων της Αχαΐας να πάμε μοιρολατρικά σε κατασκευασμένους μονόδρομους, ακριβών, επισφαλών ως προς το πραγματικό προς θάψιμο ποσοστό των σύμμεικτων σκουπιδιών που συνεπάγονται και μη φιλικών στο περιβάλλον επιλογών.
Αν κάτι έχει σημασία αυτή τη στιγμή είναι ένα: να επιχειρήσει ο ενιαίος πλέον Φορέας Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων (ΦοΔιΣΑ) Αχαΐας, με πρωταγωνιστικό τον ρόλο του δήμου Πατρέων, την ανατροπή των κατασκευασμένων μονόδρομων που οδηγούν στην ακριβότερη και επισφαλέστερη επιλογή, λόγω του διαδικαστικού της προβαδίσματος.
Να επιχειρήσει να κινητοποιήσει δυνάμεις, να συντονίσει διαδικασίες ώστε αν όχι σε 6 μήνες σε 10 ή 12 να μπορέσει, αφού ανοίξει πραγματικά τα τεύχη (με ριζική αναθεώρησή τους) σε όλες τις μεθόδους, να τα καταθέσει έχοντας συμπεριλάβει επί ίσοις όροις, βέβαια, και την απλούστερη, φιλικότερη στο περιβάλλον, δοκιμασμένη (Αθήνα, Χανιά) επιλογή της αερόβιας δημοτικής κομποστοποίησης με τη μέγιστη δυνατή προδιαλογή  στην πηγή σε συνδυασμό με αναβάθμιση της ανακύκλωσης (4ος κάδος – χαρτί).
Διαφορετικά, είναι αμφίβολο (ο Δήμαρχος Αιγίου πχ κ. Θεοδωρακόπουλος, έδωσε δραματική έμφαση στο κόστος) αν με τα διαμορφούμενα κόστη των 70 – 80 ευρώ τον τόνο θα καλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις παροχής απορριμμάτων (136.000 τόνοι ετησίως αρχικά) στον ανάδοχο η αν θα ξαναγυρίσουμε στους ΧΑΔΑ και στην πληρωμή του αναδόχου και για τόνους που δεν θα επεξεργάζεται.
Είναι ώρα δύσκολων σταθμίσεων και τόλμης. Σίγουρα όμως, δεν είναι ώρα για χρονοτριβή.
                    Γιώργος Κανέλλης