Είναι δυνατόν να καταστρέφεται τμήμα του Εθνικού Πάρκου των υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς με τη «συνδρομή» δύο μελών του ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης της περιοχής και 46 μέρες μετά να μην έχει «ανοίξει μύτη»;
Και όμως είναι……
Επειδή η σιωπή μπορεί να εκληφθεί και ως συνενοχή οφείλω ως μέλος της ΟΙΚΙΠΑ και εκπρόσωπος των ΜΚΟ στο ΔΣ του Φορέα να γνωστοποιήσω δημόσια τα ακόλουθα:
Στις 18 Αυγούστου 2012 οι επόπτες του Φορέα Διαχείρισης διαπίστωσαν (μετά από τηλεφωνική καταγγελία) μεγάλη ζημιά στο οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας Κοτυχίου, από την καταστροφική επέμβαση-με χωματουργικά μηχανήματα βαρέως τύπου- των μελών του εκεί αλιευτικού συνεταιρισμού στη βόρεια πλευρά της λουρονησίδας της λιμνοθάλασσας.
Σήμερα ενάμιση μήνα μετά το συμβάν το ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης δεν έχει καταφέρει να συνεδριάσει για να συζητήσει το σοβαρότατο αυτό θέμα, όταν μάλιστα δύο από τα τακτικά μέλη του (ο εκπρόσωπος της ΠΑΣΕΓΕΣ και μέλος του αλιευτικού συνεταιρισμού κ. Αντώνης Μονόλιθος και ο Δήμαρχος Ανδραβίδας-Κυλλήνης κ. Δημήτριος Αρβανίτης) έχουν άμεση ή έμμεση εμπλοκή με την καταστροφική παρέμβαση στη λουρονησίδα.
Σε δύο τακτικές συνεδριάσεις του 11μελούς ΔΣ (στις 4-9-2012 και την 1-10-2012) δεν υπήρξε η απαιτούμενη πλειοψηφία (6 παρόντες) για να γίνει η συνεδρίαση. Η ΜΟΝΙΜΗ απουσία απ’ τις συνεδριάσεις του ΔΣ των εκπροσώπων του Υπουργείου Περιβάλλοντος (Στυλογιάννη Αικατερίνη) και Ανάπτυξης (Ρεκουντίνης Γεώργιος) καθώς και των τριών εκπροσώπων του ν. Ηλείας κ.κ Μπαλκάμου Ευγένιου, Αρβανίτη Δημητρίου και Μονόλιθου Αντώνη, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του Φορέα. Οι ανωτέρω εκπρόσωποι εάν δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να συμμετέχουν στη διοίκηση του Φορέα οφείλουν να παραιτηθούν για να διευκολύνουν το έργο του.
Ο δε Φορέας Διαχείρισης οφείλει να καταγγείλει τη συντελεσθείσα καταστροφή στους ελεγκτές Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, κάτι που δεν έχει γίνει ως τώρα και να ενεργήσει για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ζημιάς που προκλήθηκε, κάτι το οποίο έγινε μόλις πριν από 3 ημέρες (1-10-2012) με επιστολή του Προέδρου την οποία και επισυνάπτω.
Θωμάς Κουτρούμπας
Βιολόγος
Μέλος ΟΙΚΙΠΑ
Εκπρόσωπος των ΜΚΟ στο ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης
Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς
Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
ΠΡΟΣ: ΥΠΕΚΑ- Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ)
Μεσογείων 119, 101 92, Αθήνα
Φαξ: 210 6969708
ΚΟΙΝ: 1. ΥΠΕΚΑ – Δ/νση Περ/κου Σχεδιασμού
Τμ. Διαχ/σης Φυσ. Περ/ντος
Τρικάλων 36, 11523, Αθήνα
Φαξ: 210 6918487
2. Π. Δ. Ελλάδας
Δ/νση Περ/ντος και Χωρικού Σχεδιασμού
Τμ. Περιβάλλοντος και Υδρ/μίας ΠΕ Ηλείας
Διοικητήριο (Μανωλοπούλου 47) 27100, Πύργος
Φαξ: 2621 360250
ΘΕΜΑ: Αίτημα προς αποκατάσταση της λουρονησίδας της Λ/Θ Κοτυχίου
Οι λιμνοθάλασσες Κοτύχι και Πρόκοπος, καθώς και το έλος Λάμια προστατεύονται από τη Συνθήκη Ramsar (1971) σύμφωνα με την οποία χαρακτηρίζονται ως υγρότοποι διεθνούς σημασίας και χρήζουν προστασίας (Νομοθετικό Διάταγμα 191/1974). Σύμφωνα με το Ramsar website η περιοχή Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς συγκαταλέγεται στον κατάλογο Montreux (μαύρη λίστα υγροτόπων Ramsar) από το 1990.
Από το 1998 περίπου η περιοχή του Κοτυχίου εντάσσεται στο δίκτυο «Φύση 2000» με τα παρακάτω κατηγορίες:
- Ζώνη Ειδικής Προστασίας για Πουλιά (σύμφωνα με την Οδηγία 2009/147/EC) με κωδικό GR2330009 (Λ/θ Κοτύχι – Αλυκές Λεχαινών) και σαν
- Ειδική Ζώνη Διατήρησης (σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/EC) με κωδικό GR2330006 (Λ/θ Κοτύχι)
Από το 2009 η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου αποτελεί κομμάτι της Περιοχής Προστασίας της Φύσης (Ζώνη Α) του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς [ΚΥΑ 12365 (ΦΕΚ 159/Δ/2009)].
Η Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου είναι η μεγαλύτερη της Πελοποννήσου. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα παραγωγικό υδάτινο οικοσύστημα με παραδοσιακή αλιευτική δραστηριότητα, η οποία ασκείται με μόνιμες ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις. Στα είδη προτεραιότητας της οδηγίας 92/43 συγκαταλέγονται τα κυπρινόμορφα Aphanius fasciatus και η Valencia letourneuxi η οποία ανήκει και στο κόκκινο κατάλογο των απειλούμενων ειδών όπου χαρακτηρίζεται ως κρίσιμα απειλούμενο.
Τη Λιμνοθάλασσα περιβάλουν σημαντικά ενδιαιτήματα με καλάμια (72Α011) ή βούρλα (72Α031), μεσογειακές και μεσογειακές αλόφιλες λόχμες (1420), μεσογειακοί υπονιτρόφιλοι λειμώνες (6290) καθώς και αμμοθινικά ενδιαιτήματα (2120). Χαρακτηριστικό της προστατευόμενης περιοχής είναι η πλούσια σε αριθμό και ποικιλότητα ορνιθοπανίδα της. Μερικά απ’ τα πουλιά που φωλιάζουν είναι: το νανοβουτηχτάρι (Tachybaptus ruficollis), ο μικροτσικνιάς (Ixobrychus minutus), η νερόκοτα (Gallinula chloropus), η φαλαρίδα (Fulica atra), ο καλαμοκανάς (Himantopus himantopus), ο θαλασσοσφυριχτής (Charadrius alexandrinus), το νανογλάρονο (Sterna albifrons), η αλκυόνη (Alcedo atthis), το ψευταηδόνι (Cettia cetti) και η τσιχλοποταμίδα (Acrocephalus arundinaceus).
Το Κοτύχι ειδικά, είναι σημαντικός τόπος ξεκούρασης για πολλά αποδημητικά πουλιά, όπως ερωδιοί, χαλκόκοτες, χελιδόνια, τσαλαπετεινοί, γεράκια, τρυγόνια, γλαρόνια κ.ά
Στη Στροφυλιά και στο Κοτύχι ζουν 24 είδη ερπετών τα οποία αντιπροσωπεύονται από 12 είδη φιδιών, 7 είδη σαύρας, και 5 είδη χελώνας. Ανάμεσα στα τελευταία συγκαταλέγεται και η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta, η οποία χαρακτηρίζεται ως είδος προτεραιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 92/43 και ως απειλούμενο είδος από το Κόκκινο βιβλίο των σπονδυλόζωων.
Η διάβρωση της λουρονησίδας μεταξύ του υγροβιότοπου και τη θάλασσα είναι ένα φαινόμενο που εξελίσσεται κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, ωστόσο τα τελευταία δύο χρόνια η λουρονησίδα βρίσκεται σε οριακό σημείο, με τις χειμερινές θαλασσοταραχές να την καταστρέφουν τοπικά και να δημιουργούν διεξόδους προς τη θάλασσα, οι οποίες κάθε φορά καλύπτονται με τεχνητή μεταφορά αμμώδους ή αργιλώδους υλικού.
Τον τελευταίο μήνα έχει πραγματοποιηθεί μεγάλης κλίμακας παρέμβαση σε μεγάλο τμήμα της Βόρειας λουρονησίδας.
Το έργο φαίνεται να είχε σαν σκοπό α) την σταθεροποίηση της λουρονησίδας και την προστασία της από την διάβρωση, με την τεχνητή ανάπτυξη της σε ύψος και β) την εκτροπή προς τη θάλασσα των γλυκών νερών του βορειότερου ρέματος προκειμένου να μειωθεί η μεταφορά και εναπόθεση ιζημάτων και η δημιουργία προσχώσεων στη λιμνοθάλασσα.
Μετά από επιτόπου επίσκεψη των εποπτών του φορέα αλλά και μελών του Διοικητικού Συμβουλίου διαπιστώθηκαν τα εξής:
Αμμώδες υλικό έχει αφαιρεθεί από το τμήμα της λουρονησίδας που βρίσκεται στο τμήμα βορείως του οικισμού των ψαράδων και έχει προστεθεί στο αδύναμο τμήμα της βορειότερα.
Σε αυτό το βορειότερο τμήμα της λουρονησίδας, μήκους περίπου 600m εκτός από την προσθήκη αμμώδους υλικού παρατηρήθηκε και απόθεση χωματουργικών υλικών και ιλύος από τη λιμνοθάλασσα. Παράλληλα η άμμος που βρίσκονταν στην παραλία μπροστά από τη λουρονησίδα έχει συμπιεστεί. Σαν αποτέλεσμα, στο ένα κομμάτι της λουρονησίδας έχει υψωθεί αμμώδες, στο μεγαλύτερο τουλάχιστο τμήμα του, τείχος, ύψος περίπου 2 με 2,5 μέτρων και η παραλία σε τμήμα της έχει σχεδόν ισοπεδωθεί, ενώ στο άλλο κομμάτι, εκεί δηλαδή όπου υπάρχει ικανή σε φάρδος λουρονησίδα με βλάστηση, αυτή έχει διασπαστεί από λωρίδα χωρίς βλάστηση από όπου έχουν γίνει αμμοληψίες.
Στο τμήμα κοντά στη θέση Μπρινιά έχει διανοιχθεί αύλακας με σκοπό την αποχέτευση των γλυκών νερών του ποταμού Βέργα με αποτέλεσμα την καταστροφή ποώδους και θαμνώδους αμμοθινικής βλάστησης.
Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω έργων έχει προκληθεί περιβαλλοντική ζημιά στα ενδιαιτήματα της περιοχής: μεσογειακές και μεσογειακές αλόφιλες λόχμες (1420), μεσογειακοί υπονιτρόφιλοι λειμώνες (6290) καθώς και αμμοθινικά ενδιαιτήματα (2120).
Τονίζεται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για φυσική αναγέννηση των ενδιαιτημάτων που επλήγησαν, ούτε δυνατότητα των ειδών που επλήγησαν να επανέλθουν χωρίς να αποκατασταθούν τα ενδιαιτήματα στην προηγούμενη τους μορφή.
Δεδομένης και της ανωτέρω αναφερόμενης παρέμβασης θεωρούμε ότι πρέπει να επισπευτούν οι σχετικές διαδικασίες για πρωτόγεννη αποκατάσταση των ενδιαιτημάτων που έχουν υποστεί τη ζημιά. Επειδή η πρωτόγεννης αποκατάσταση θα είναι πιθανότατα μία χρονοβόρος διαδικασία, λόγω της φύσης των ενδιαιτημάτων, αυτών θα πρέπει να υπάρξει αντισταθμιστική αποκατάσταση προκειμένου να αντισταθμιστούν οι απώλειες φυσικών πόρων και υπηρεσιών που σχετίζονται με τις λειτουργίες της λιμνοθάλασσας, η ύπαρξη της οποίας εξαρτάται άμεσα από τη διατήρηση της λουρονησίδας.
Η καθυστέρηση της αποκατάστασης της συγκεκριμένης περιβαλλοντικής ζημίας που έχει προκύψει, το πιο πιθανόν είναι να οδηγήσει στην οριστική απώλεια του υγροτόπου με την είσοδο της θάλασσας σε αυτόν, και την μετατροπή του σε αβαθή θαλάσσιο κόλπο.
Ο Φορέας Διαχείρισης έχει προκηρύξει και αναθέσει έργο για την οριοθέτηση του αιγιαλού στην περιοχή και μέχρι τέλος Οκτωβρίου ο σχετικός φάκελος θα έχει κατατεθεί στην Κτηματική Υπηρεσία. Παράλληλα έχει συνάψει προγραμματική σύμβαση με την Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας για την προκήρυξη μελέτης αποκατάστασης των ενδιαιτημάτων της λουρονησίδας. Η μελέτη αυτή βέβαια θα αφορούσε την αποκατάσταση της λουρονησίδας από τις ζημίες που έχει υποστεί λόγω διάβρωσης, ωστόσο μετά και τις πρόσφατες ανθρώπινες παρεμβάσεις η πραγματοποίηση της καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική.
Με βάση τις προτάσεις της μελέτης και εφόσον εν τω μεταξύ θα έχει οριοθετηθεί και ο αιγιαλός θα πρέπει να προκηρυχτεί, από τις αρμόδιες υπηρεσίες, μελέτη έργο για την αποκατάσταση ενώ στο μεσοδιάστημα μπορούν να ληφθούν μέτρα αντισταθμιστικής αποκατάστασης προκειμένου να μην έχουμε ακόμη μεγαλύτερες απώλειες φυσικών πόρων και υπηρεσιών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους υποβάλουμε στην υπηρεσία σας αίτημα αποκατάστασης και παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες.
Ο Πρόεδρος
Νικόλαος Καραβάς