Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΓΙΑ ΤH ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
Η θέση της ΟΙΚΙΠΑ σχετικά με τα τεύχη δημοπράτησης του εργοστασίου επεξεργασίας των στερεών απορριμμάτων του Ν.Αχαϊας πηγάζει από τη γενικότερη αντίληψη που έχουμε για μια βιώσιμή διαχείριση των απορριμμάτων μας.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η μέθοδος που θα επιλεγεί οφείλει:
Α.. Να είναι συμβατή με τα προγράμματα ανακύκλωσης
Με βάση την ιεράρχηση που ισχύει για μείωση- επαναχρησιμοποίηση- ανακύκλωση- ενεργειακή ανάκτηση- ασφαλής διάθεση, είναι ζωτικής σημασίας η τεχνολογία που θα επιλεγεί, να είναι συμβατή με τα συστήματα της ανακύκλωσης και κομποστοποίησης του οργανικού μέρους.
Τα συστήματα αυτά μπορεί μεν σε αυτή τη φάση να είναι σε μικρό ή μηδενικό βαθμό (όσον αφορά την κομποστοποίηση) ανεπτυγμένα, οφείλουμε όμως σύμφωνα και με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις να τα αναπτύξουμε πλήρως τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Β. Να δημιουργεί τις λιγότερες επιβαρύνσεις στο περιβάλλον
Αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα που παράγονται πρέπει να τα διαχειριστούμε με το λιγότερο περιβαλλοντικό κόστος όχι μόνο στη περιοχή μας αλλά και ευρύτερα
Γ. Το τελικό υπόλειμμα που θα πηγαίνει προς ταφή να είναι το λιγότερο δυνατό.
Και σε αυτή την περίπτωση δεν αναφερόμαστε μόνο στο δικό μας ΧΥΤΥ αλλά γενικότερα.
Δ. Το κόστος κατασκευής και το λειτουργικό κόστος να μην είναι μεγάλο.
Σε μια εποχή όπου οι πολίτες δοκιμάζονται με τα οικονομικά μέτρα, η επιβάρυνση τους λόγω του εργοστασίου πρέπει να είναι κατά το δυνατό μικρότερη
Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να αξιολογήσουμε τις προτεινόμενες μεθόδους, με βάση τα παραπάνω 4 κριτήρια.
Οι τρεις τεχνολογίες που περιγράφονται στα τεύχη διαφέρουν στο τελικό προϊόν που καλούμαστε να διαχειριστούμε, εκτός βεβαίως του υπολείμματος που θα πηγαίνει στον ΧΥΤΥ.
Στις δύο μεθόδους ( βιολογική ξήρανση και αναερόβια χώνευση με παραγωγή SRF), παράγεται δευτερογενές καύσιμο ενώ στην τρίτη ( αναερόβια χώνευση με παραγωγή CLO) υλικό τύπου κομπόστ
Με βάση αυτή τη διαφορά προκύπτουν κατά τη γνώμη μας τα πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα για την κάθε μέθοδο.
1. Η παραγωγή του SRF δεν είναι συμβατή με τα προγράμματα ανακύκλωσης και κομποστοποίησης. Στο άρθρο 8.2 της Διακήρυξης αναφέρεται ως ελάχιστη ποσότητα εισερχομένων απορριμμάτων στη μονάδα οι 136.000 τόνοι ετησίως σε σύνολο 170000 τόνων που θα παράγονται στο νομό. Η ποσότητα αυτή θα βαίνει μειούμενη στους 102000 τόνοι στο 20ο έτος λειτουργίας. Αυτό σημαίνει ότι το μέγιστο ποσοστό για ανακύκλωση και κομποστοποίηση πρέπει να κινείται μέχρι το όριο 20-40% για τα επόμενα 20χρόνια. Αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές χώρες που αυτό το ποσοστό κινείται πολύ πάνω από το 50% με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της Αυστρίας (70%) και Γερμανίας (66%).
Συνεπώς για τα επόμενα χρόνια 20 χρόνια θα έχουμε ένα ταβάνι για την ανακύκλωση και κομποστοποίηση που δεν θα μπορούμε να υπερβούμε.
Αντίθετα η τρίτη μέθοδος, της παραγωγής κομπόστ δεν περιορίζει τα συστήματα ανακύκλωσης- κομποστοποίησης γιατί πάνω σε αυτά στηρίζει τη λειτουργία της.
Επί πλέον όπως περιγράφεται στα τεύχη, η ανάγκη για υψηλότερη ποιότητα SRF θα απαιτήσει την μεγαλύτερη είσοδο θερμογόνων υλικών που κανονικά θα πήγαιναν για ανακύκλωση.
2. Η καύση του δευτερογενούς καυσίμου για την παραγωγή ενέργειας είναι μια ρυπογόνος διαδικασία. Είναι συνεπώς περιβαλλοντικά ανεπίτρεπτο να παράγουμε ένα τέτοιο υλικό, ακόμα και αν αυτό μεταφερθεί κάπου αλλού για να καεί. Και βέβαια αν αυτό μεταφερθεί στο εξωτερικό, υπάρχει και το περιβαλλοντικό κόστος της μεταφοράς.
Αντίθετα το υλικό τύπου κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υλικό επικάλυψης παλιών ΧΥΤΑ, λατομείων που βέβαια αφθονούν στην περιοχή μας με δεδομένη και την ανάγκη αποκατάστασης της Ξερόλακκας.
3. Η μη θερμική αξιοποίηση του δευτερογενούς καυσίμου, πιθανότατα θα το οδηγήσει για ταφή. Είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει μονάδα καύσης SRF, ενώ οι υπάρχουσες τσιμεντοβιομηχανίες ένα μικρό ποσοστό μπορούν να απορροφήσουν. Το ενδεχόμενο αξιοποίησης του στο εξωτερικό, όπως περιγράφεται στα τεύχη, δεν είναι εύκολο αφού πέρα από το υψηλό κόστος μεταφοράς, λείπουν και εκεί τέτοιες μονάδες. Δεν είναι τυχαίο ότι από το παραγόμενο SRF στην Ευρώπη σήμερα, το 70% περίπου πάει για θάψιμο!
Στα τεύχη δημοπράτησης μπαίνει σαν μέγιστη ποσότητα που θα πηγαίνει στο ΧΥΤΥ, το 20% των εισερχομένων και μάλιστα επί ποινή αποκλεισμού. Θεωρητικά η μέθοδος της βιοξήρανσης καλύπτει αυτόν τον περιορισμό ενώ η μέθοδος της κομποστοποίησης το υπερβαίνει φθάνοντας περίπου στο 35%. Με βάση όμως τα προβλήματα διαχείρισης του SRF που προαναφέραμε και παρά τις ρήτρες που υπάρχουν για τη μη ταφή του στον δικό μας ΧΥΤΥ, είναι πιθανό να συμβεί στην πράξη, υπερβαίνοντας κατά πολύ το ποσοστό του 20%.
Σε κάθε περίπτωση η ταφή του SRF είναι μια απαράδεκτη διαδικασία , άσχετα από το που θα γίνει, γιατί απλά δαπανούνται τόσοι πόροι για να φτιαχτεί κάποιο υλικό που πηγαίνοντας το για ταφή, ξαναποκτά σχεδόν τον αρχικό του όγκο, που σημαίνει ότι κατ ουσίαν δεν κάναμε τίποτα!
Με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι δεν πρέπει να υπάρχει ανώτατο όριο 20% στο υπόλειμμα επί ποινή αποκλεισμού, αλλά να συνυπολογίζεται σαν κριτήριο μαζί με τα υπόλοιπα που περιγράφονται στα τεύχη
4. Το κατασκευαστικό και λειτουργικό κόστος με τη τεχνολογία παραγωγής SRF είναι ιδιαίτερα υψηλό. Τα τεύχη δημοπράτησης περιγράφουν την κατασκευή μιας κύριας μονάδας και μιας μικρότερης για τα προδιαλεγμένα οργανικά. Όμως αυτή η μικρή μονάδα δεν χρειάζεται, αν επιλεγεί η τρίτη μέθοδος της Α.Χ. με παραγωγή κομπόστ, αφού η κύρια μονάδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα και για τα προδιαλεγμένα. Αυτό σημαίνει μείωση του κατασκευαστικού κόστους κατά περίπου 15.000.000€.
Επίσης στον προϋπολογισμό κόστους λειτουργίας, προβλέπεται ποσό 13,54€/tn για τη μεταφορά και διάθεση του παραγόμενου δευτερογενούς καυσίμου. Είναι προφανές ότι η διάθεση του CLO ( υλικό τύπου κομπόστ) το ποσό θα είναι πολύ μικρότερο και αν προχωρήσει η διαλογή στην πηγή των οργανικών, το κομπόστ που θα παράγεται μπορεί να φέρει και όφελος αφού θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα.
Πρέπει επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο λειτουργίας το εργοστασίου από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, πάντα στα πλαίσια της μικρότερης δυνατής επιβάρυνσης για τους δημότες.
Κομβικό σημείο για μια σωστή επιλογή, είναι το άνοιγμα των τευχών σε όλες τις μεθόδους, εκτός βεβαίως της θερμικής επεξεργασίας. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να μπει στο παιχνίδι και η αερόβια κομποστοποίηση που φαίνεται ότι είναι και οικολογικά αποδεκτή και πιο οικονομική από όλες
Κλείνοντας αυτή μας την παρέμβαση, τονίζουμε ότι κλειδί για οικονομικές και περιβαλλοντικά αποδεκτές πολιτικές στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, είναι η αναβάθμιση και επέκταση των συστημάτων ανακύκλωσης σε όλα τα όρια του καλλικρατικού μας Δήμου και η υλοποίηση προγραμμάτων οικιακής κομποστοποίησης.
Επίσης να εξεταστεί η δυνατότητα τοποθέτησης χωριστού κάδου για τα οργανικά, πιλοτικά σε πρώτη φάση και σε όλο το Δήμο αργότερα.
Οι πολιτικές αυτές σε συνδυασμό με την μείωση που πρέπει να γίνεται από τους πολίτες, θα λιγοστεύουν την ποσότητα των υλικών που θα οδηγούνται προς επεξεργασία και σε λίγα υπολείμματα που θα οδηγούνται προς ταφή.
Είναι μια πρόκληση που καλούμαστε ως πόλη να την αντιμετωπίσουμε.