Επιμέλεια: Διονύσης Μαμάσης M.Sc.

Περιβαλλοντολόγος-Χαρτογράφος info@mamasis.gr

Στο προηγούμενο φύλλο του Φεβρουαρίου σημειακή αναφορά κάναμε στην πρασινοκέφαλη πάπια και στην φαλαρίδα σε μια προσπάθεια να αναδείξουμε την ορνιθοπανίδα της Λιμνοθάλασσα Καλογριάς, δάσος Στροφυλιάς και έλος Λάμιας GR098. Η περιοχή για τα πουλιά που παρακολουθούμε και καταγράφουμε καθορίζεται από μια σειρά φυσικών παραγόντων. Βρίσκεται πάνω σε έναν από τους σημαντικότερους μεταναστευτικούς διαδρόμους ακολουθώντας τη δυτική ακτογραμμή της Ελλάδας. Η προστατευόμενη περιοχή παρουσιάζει πολλά διαχειμάζοντα είδη που από το Νοέμβριο έως και το Φεβρουάριο μεταναστεύουν από τη Βόρειο Ευρώπη προς τη Μεσόγειο για καλύτερες κλιματολογικές συνθήκες και εξεύρεση τροφής.  

Γκισάρι

Το γκισάρι (Aythya ferina) είναι το πιο κοινό είδος βουτόπαπιας. Παρόλο που στη Δυτική Ευρώπη οι αριθμοί τους έχουν αυξηθεί, το μεταναστευτικό είδος δυστυχώς γίνεται στόχος των λαθροκυνηγών στη χώρα μας. 

Κάθε φθινόπωρο τα αρσενικά γκισάρια ξεκινούν το μεγάλο τους ταξίδι για τα θερμότερα κλίματα προς το νότο και σταματούν να ξεχειμωνιάσουν στους πρώτους κατάλληλους υγροτόπους που συναντούν. Στη συνέχεια ακολουθούν τα θηλυκά και αργότερα τα νεαρά άτομα. Οι πρώτοι υγρότοποι φυσικά είναι κατειλημμένοι οπότε συνεχίζουν σε νοτιότερους βιοτόπους. Το είδος έχει μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση παγκοσμίως.  

Είναι μεσαίου μεγέθους πάπια με μήκος 42-49εκατ. ενώ το άνοιγμα φτερών κυμαίνεται από 67 έως 75εκατ. Μεταξύ των δυο φύλων υπάρχει μορφολογική διαφορά στον προσδιορισμό τους. Τα αρσενικά γκισάρια παρουσιάζουν στο κεφάλι και στο λαιμό καστανό-κόκκινο χρώμα με ανοιχτή γκρίζα ζώνη στο ράμφος, με μάτια κόκκινα και στήθος μαύρο γυαλιστερό ενώ το θηλυκό παρουσιάζει σκούρο μαύρο στήθος καφετιά απόχρωση, πλάτη γκριζωπή και μάτια καστανοκόκκινα.

Η αναπαραγωγική περίοδο αρχίζει μεταξύ του Σεπτεμβρίου και του Νοεμβρίου. Το θηλυκό αναλαμβάνει την κατασκευή της φωλιάς ενώ το αρσενικό το επιβλέπει ως τις πρώτες ημέρες εναπόθεσης των αυγών και έπειτα εγκαταλείπει. Το θηλυκό γεννάει 8-10 αυγά .

Όταν ενοχληθούν απογειώνονται από το νερό παρά πολύ γρήγορα. 
Δεν είναι ιδιαίτερα θορυβώδη πούλια και συνήθως μόνο το αρσενικό ακούγεται βγάζοντας ένα μαλακό ήχο κατά την διάρκεια της ερωτοτροπίας.

Νερόκοτα

Η νερόκοτα (Gallinula chloropus) μοιάζει με τη φαλαρίδα και δραστηριοποιείται έντονα μέσα στους πυκνούς καλαμιώνες των υγροτόπων. Είναι αρκετά ντροπαλά πουλιά και πιο συχνά την ακούμε από τις διαπεραστικές κραυγές και το μεγάλο ηχητικό ρεπερτόριο που διαθέτει ενώ δύσκολα τη βλέπουμε. 

Το όνομά της δεν της δόθηκε επειδή μοιάζει με την κότα όπως θα νομίζουν πολλοί, αλλά για τον τρόπο με τον οποίο κρατάει και κουνάει την ουρά της όταν κινείται. 

Το παρυδάτιο είδος είναι περίπου στο μέγεθος του περιστεριού και ζυγίζει γύρω στα 300 γραμμάρια. Την αναγνωρίζουμε εύκολα από τα χαρακτηριστικά κόκκινα μάτια της, τη σκουρόχρωμη απόχρωσή της, ενώ το κόκκινο ράμφος της διακόπτεται από το κίτρινο χρωματισμό στην άκρη και τα λευκά σημάδια επιδεικνύουν το πίσω μέρος της.   

Πλέει με ευκινησία στην επιφάνεια του νερού, κουνώντας νευρικά το κεφάλι και, εάν χρειαστεί, βουτάει για να αποφύγει τον κίνδυνο ενώ μόλις μας αντιληφθούν, ψάχνουν αμέσως ασφάλεια μέσα στους πυκνούς καλαμιώνες.

Τρέφεται ενώ κολυμπάει με φυτά, έντομα, μαλάκια, αβγά ψαριών, καρπούς, φρούτα. Φτιάχνει τη φωλιά της κοντά στο νερό στις καλαμιές και τους θάμνους. Αναπαράγονται 2 με 3 φορές το χρόνο μεταξύ άνοιξης και καλοκαίρι και το θηλυκό θα γεννήσει 4-10 αβγά που κλωσούν και οι δύο γονείς περίπου για 3 βδομάδες. 

Στο φύλλο Απριλίου αναφορά θα γίνει σε δυο ερωδιούς, τον νυχτοκόρακα (Nycticorax nycticorax) και στον μεγαλύτερο ερωδιό της Ευρώπης τον σταχτοτσικνιά (Ardea cinerea).