ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΚΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Τον κίνδυνο ολοκληρωτικής καταστροφής αντιμετωπίζει η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου καθώς έχει διαβρωθεί η λουρονησίδα που τη διαχωρίζει από τη θάλασσα, κυρίως στη βόρεια πλευρά, με αποτέλεσμα τη διαφυγή ψαριών απ’ το παραδοσιακό ιχθυοτροφείο (διβάρι) και τη γενικότερη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας του οικοσυστήματος.
Παρά τις αγωνιώδεις εκκλήσεις των μελών του αλιευτικού συνεταιρισμού και τις ενέργειες του Φορέα Διαχείρισης, οι υπεύθυνοι τόσο στο ΥΠΕΚΑ όσο και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας καθυστερούν απαράδεκτα. Εάν το φαινόμενο δεν αντιμετωπιστεί ΑΜΕΣΑ η λιμνοθάλασσα κινδυνεύει να χάσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, με βάση τα οποία έχει ενταχθεί στους 11 προστατευόμενους υγροτόπους RAMSAR της χώρας μας και να ενωθεί πλήρως με τη θάλασσα. Ο εκπρόσωπος του αλιευτικού συνεταιρισμού στο Δ.Σ του Φορέα Διαχείρισης κ. Αντώνης Μονόλιθος είχε θέσει το πρόβλημα, αμέσως μετά την περσινή καταστροφή, όπου η κακοκαιρία είχε καταστρέψει σημαντικό τμήμα της λουρονησίδας, ζητώντας τη συνδρομή του Φορέα αλλά και του (τότε) Νομάρχη Ηλείας και νυν Αντιπεριφερειάρχη κ. Καφύρα.
Το θέμα απασχόλησε επανειλημμένα το Δ.Σ του Φορέα, ο οποίος αποφάσισε να συστήσει Επιστημονική Επιτροπή προκειμένου να προτείνει μέτρα με τα οποία θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διάβρωσης της λουρονησίδας, ενώ παράλληλα υπέβαλε στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Προγραμματική Σύμβαση (με την Περιφερειακή ενότητα Ηλείας) προκειμένου να έχει τη σύμφωνη γνώμη της, ώστε να εντάξει το έργο της μελέτης, για χρηματοδότηση στο ΕΣΠΑ, αφού ο φορέας δεν διαθέτει διαχειριστική επάρκεια για να εκπονεί μόνος του μελέτες ή έργα.
Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας απάντησε με σοβαρή καθυστέρηση και μόλις πριν λίγες μέρες (31-10-2011) έδωσε τη σύμφωνη γνώμη της. Και φυσικά μιλάμε για την εκπόνηση μελέτης η οποία θα προτείνει τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος. Αν η ταχύτητα των ενεργειών είναι αυτή, οι τσιπούρες του Κοτυχιού μέχρι να γίνουν τα έργα θα έχουν γίνει πελαγίσιες!!!
Εν τω μεταξύ οι ψαράδες βλέποντας την αδράνεια των αρμοδίων, μετά και το πλημμύρισμα της περιοχής των Λεχαινών απ’ τις σφοδρές βροχοπτώσεις που έπληξαν την περιοχή στα μέσα του Οκτώβρη, όπου η λ/θ για μια ακόμη φορά ενώθηκε με τη θάλασσα, προσπαθούν με κάθε δυνατό τρόπο να δημιουργήσουν έστω και προσωρινά αναχώματα για να περισώσουν τη φετινή παραγωγή, με τον κίνδυνο να υποστούν διώξεις απ’ την Κτηματική Υπηρεσία για «έργα» στον Αιγιαλό!!! Να σημειωθεί ότι σε όλο το μήκος της λιμνοθάλασσας δεν έχει γίνει οριοθέτηση του αιγιαλού απ’ την Κτηματική Υπηρεσία, με αποτέλεσμα κάθε επέμβαση να θεωρείται παράνομη. O Φορέας Διαχείρισης έχει εντάξει στο Τεχνικό του Δελτίο το έργο της οριοθέτησης σε όλο το μήκος της προστατευόμενης περιοχής, όμως η έγκριση του απ’ το ΥΠΕΚΑ καθυστερεί απαράδεκτα.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό πως θα πρέπει το συντομότερο δυνατό ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας κ. Κατσιφάρας να ασχοληθεί με το θέμα, να προωθήσει άμεσα την υλοποίηση της προγραμματικής Σύμβασης με το Φορέα Διαχείρισης, ώστε να εκπονηθεί η μελέτη αποκατάστασης, (όπως πρότεινε η επιστημονική επιτροπή) για να …ελπίζουμε πως κάποια στιγμή θα γίνουν και τα απαιτούμενο έργα για την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος. Τα μπαλώματα …θα τα (ξανα)πάρει το κύμα.
Δημοσιεύουμε στη συνέχεια το πόρισμα της επιστημονικής επιτροπής που συνέστησε ο Φορέας Διαχείρισης:
Γνωμάτευση επί της διάβρωσης της αμμολωρίδας του υγροβιότοπου Κοτυχίου και προτάσεις προσωρινής προστασίας και μόνιμης αντιμετώπισης του προβλήματος
Τα μέλη της επιτροπής, επισκέφθηκαν την περιοχή ενδιαφέροντος στις 9-7-2010 και κατόπιν αυτοψίας, διαπίστωσαν τα παρακάτω:
1. Ο υγροβιότοπος της λιμνοθάλασσας του Κοτυχίου επικοινωνεί με τη θάλασσα μέσω ανοίγματος πλάτους περίπου 20μ το οποίο οριοθετείται από δύο εγκάρσιους προβόλους. Η ακτή νότια του ανοίγματος παρουσιάζει πρόσχωση ενώ η ακτή βόρεια του ανοίγματος παρουσιάζει φανερά σημάδια διάβρωσης και οπισθοχώρησης.
2. Η παρουσία του νοτίου προβόλου, ο οποίος μάλιστα επιμηκύνθηκε πρόσφατα, πιθανότατα έχει προκαλέσει έντονη πρόσχωση της ακτής στη νότια πλευρά του ενώ ταυτόχρονα μεγάλες ποσότητες άμμου από τις περιοδικές βυθοκορήσεις του ανοίγματος έχουν τοποθετηθεί επίσης στη νότια πλευρά του νοτίου προβόλου.
3. Σε απόσταση 500 μ βόρεια του ανοίγματος, η δράση των κυμάτων κατά τη διάρκεια του περασμένου χειμώνα διέβρωσε πλήρως την αμμολωρίδα με αποτέλεσμα την καταστροφή του φυσικού αναχώματος των θινών και την είσοδο θαλασσίου ύδατος και άμμου στο εσωτερικό του υγροβιότοπου.
Βάσει της αυτοψίας και των διαθέσιμων δορυφορικών φωτογραφιών του Google Earth (Σχ. 1), η Επιτροπή συμπεραίνει ότι η παρουσία των εγκαρσίων προβόλων του ανοίγματος του υγροβιότοπου πιθανότατα έχει διακόψει τη φυσική διαδικασία της παράκτιας μεταφοράς ιζήματος. Από τα μακροσκοπικά ευρήματα η μεταφορά αυτή έχει διεύθυνση παράλληλη προς στην ακτή από νότια προς βόρεια. Η επιμήκυνση του προβόλου πιθανότατα εξασθενεί τη διαδικασία αυτή με αποτέλεσμα τη συνεχή μείωση του όγκου της αμμολωρίδας βόρεια του ανοίγματος. Η μείωση του πλάτους της αμμολωρίδας στην περιοχή του τωρινού προβλήματος είναι προφανής στις δορυφορικές φωτογραφίες (σημείο Α του Σχ. 1) οι οποίες είναι τουλάχιστον δύο ετών. Επίσης, η εναπόθεση της άμμου, από τις περιοδικές βυθοκορήσεις του ανοίγματος, στη νότια πλευρά του νοτίου προβόλου αντί στη βόρεια πλευρά του βορείου προβόλου πιστεύουμε ότι δε συμβάλει θετικά στην ισορροπία της ακτογραμμής.
Η Επιτροπή προτείνει ως μέτρο προσωρινής προστασίας του υγροβιότοπου, την αποκατάσταση των θινών, οι οποίες διαβρώθηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή βόρεια του ανοίγματος, σε όσο μεγαλύτερο βαθμό είναι δυνατόν και οπωσδήποτε πριν το επόμενο χειμώνα. Το υλικό της αποκατάστασης πρέπει να είναι συμβατό με την άμμο της περιοχής και προτείνεται η χρήση της άμμου που μεταφέρθηκε από τη δράση των κυμάτων μέσα στον υγροβιότοπο.
Η Επιτροπή προτείνει ως μέτρο μόνιμης και βιώσιμης αντιμετώπισης του προβλήματος την εκπόνηση διεξοδικής ακτομηχανικής μελέτης με σκοπό την κατά το δυνατό αποκατάσταση της παράκτιας μεταφοράς ιζήματος και την επαναφορά της ισορροπίας της αμμολωρίδας.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Α. ΔΗΜΑΣ
Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Γραφείο Αχαΐας ΕΛΚΕΘΕ