Χαρακτηριστικά πυρκαγιάς
Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2008 και ώρα 17:10. Η φωτιά όπως φαίνεται από τη χαρτογράφηση της καμένης έκτασης, σε συνδυασμό με τα στοιχεία του ανέμου, είχε κατεύθυνση από νότια προς Β και στη συνέχεια ΒΔ. Η πυρκαγιά κατά θέσεις ήταν έρπουσα και δεν κατέστρεψε τα δένδρα της χαλεπίου πεύκης, ενώ στην υπόλοιπη έκταση έγινε επικόρυφη και κατέστρεψε ολοσχερώς όλα τα δένδρα της χαλεπίου.
Χαρτογράφηση της καμένης έκτασης
Η χαρτογράφηση της καμένης έκτασης πραγματοποιήθηκε με εργασίες πεδίου το διήμερο 6-7 Νοεμβρίου 2008. Όλη η καμένη έκταση καταγράφηκε και οριοθετήθηκε από ειδικό συνεργείο του ΑΠΘ. Λήφθηκαν συνολικά 41 σημεία με GPS ακρίβειας ενός μέτρου, τα οποία περικλείουν την καμένη έκταση. Τα σημεία αυτά μεταφέρθηκαν σε υπόβαθρο δορυφορικής εικόνας και εκτιμήθηκε το συνολικό εμβαδόν της καμένης έκτασης.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, η καμένη έκταση ανέρχεται περίπου σε 800 στρέμματα, από τα οποία τα:
700 στρέμματα ήταν δάσος χαλεπίου πεύκης, το οποίο βρίσκονταν σε δύο διαφορετικά στάδια εξέλιξης. Στο στάδιο των λεπτών κορμών με δένδρα στηθιαίας διαμέτρου 20-25 εκ. και στο στάδιο των λεπτών κορμιδίων με ύψος που δεν ξεπερνά τα 8-10 μ.
100 στρέμματα αφορά ποώδη βλάστηση στην ανατολική πλευρά του δάσους, με μικρή παρουσία αρμυρικιού (Tamarix sp.).
Εκτίμηση της μεταπυρικής συμπεριφοράς των καμένων εκτάσεων (φυσική αναγέννηση των συστάδων)
Κυρίαρχο δασοπονικό είδος στη βλάστηση της καμένης έκτασης ήταν η χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis), είδος το οποίο έχει αναπτύξει αποτελεσματικούς μηχανισμούς προσαρμογής στις πυρκαγιές. Έτσι, σύμφωνα με πληθώρα στοιχείων η μεταπυρική αναγεννητική ικανότητά της είναι πολύ μεγάλη, ενώ ειδικά στην περιοχή αυτή παρουσιάζει από τις υψηλότερες τιμές. Επίσης, τα αείφυλλα πλατύφυλλα είδη που συμμετείχαν στη βλάστηση της καμένης έκτασης διαθέτουν υψηλή και ταχεία ικανότητα ανάκαμψης μετά από πυρκαγιά.
Προτεινόμενα μέτρα αποκατάστασης της καμένης έκτασης
Για την αποκατάσταση της καμένης έκτασης απαιτείται η λήψη των κάτωθι μέτρων και η εκτέλεση των παρακάτω εργασιών.
Χαρτογράφηση της καμένης έκτασης και αυτόματη κήρυξή της σε αναδασωτέα.
Προστασία της καμένης έκτασης από τη βοσκή και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Όσον αφορά την αναγέννηση των συστάδων της χαλεπίους πεύκης, επειδή αποδεδειγμένα η μεταπυρική αναγεννητική ικανότητά της είναι πολύ μεγάλη, δεν απαιτούνται ιδιαίτερα μέτρα για την αναγέννησή της.
Προτείνεται η υλοτομία και η απομάκρυνση των καμένων δένδρων, στις εκτάσεις που η πυρκαγιά ήταν επικόρυφη, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αποσύνθεσης των καμένων πρέμνων αλλά και βελτιωθεί η αισθητική τοπίου.
Στα πλαίσια των δράσεων για τη διατήρηση του οικοτόπου της κουκουναριάς, ο οποίος αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ, θα μπορούσε να διερευνηθεί η δυνατότητα αναδάσωσης τμήματος της καμένης έκτασης με φυτάρια κουκουναριάς, τοπικής προέλευσης, με σκοπό την επέκταση του οικοτόπου της κουκουναριάς. Η συγκεκριμένη δράση απαιτεί την εκπόνηση ειδικής μέλετης αναδάσωσης, η οποία θα προσδιορίζει την ακριβή περιοχή, τον τρόπο αναδάσωσης και το πρόγραμμα παρακολούθησης που θα πρέπει να ακολουθηθεί.
Προτεινόμενα μέτρα προστασίας του Δάσους Στροφυλιάς
Η εμφάνιση, εξάπλωση και η καταστροφή που προκάλεσε η πυρκαγιά επιβεβαιώνουν για μια ακόμη φορά τον κίνδυνο που υφίστανται τα οικοσυστήματα αυτά από την πυρκαγιά. Συνεπώς τα μέτρα προστασίας του δάσους από την πυρκαγιά θα πρέπει να ενισχυθούν. Σημειώνεται ότι στο ανατολικό και νότιο τμήμα του δάσους Στροφυλιάς, τμήμα του οποίου κάηκε, χαρακτηρίζεται από υψηλή συσσώρευση εύφλεκτης βιομάζας με κατακόρυφη συνέχεια (ώστε εύκολα η πυρκαγιά να μετατρέπεται από έρπουσα σε επικόρυφη), είναι πολύ πυκνό δάσος, χωρίς αραιώσεις και χωρίς κλαδεύσεις και χωρίς εύκολη οδική πρόσβαση (εκτός από την παραλία).
Προτείνεται η εκτέλεση κατάλληλων μέτρων ενίσχυσης της προστασίας του δάσους κατόπιν εκπόνησης ειδικής μελέτης αντιπυρικής προστασίας, η οποία ενδεικτικά μπορεί να περιλαμβάνει:
την εκτίμηση της επικινδυνότητας έναρξης και εξάπλωσης της πυρκαγιάς
την εκτίμηση της ευφλεκτικότητας των κυριάρχων δασοπονικών ειδών
τη διενέργεια προληπτικών δασοκομικών χειρισμών, στα σημεία του δάσους με υψηλή συσσώρευση βιομάζας, οι οποίοι θα περιλαμβάνουν αραιώσεις και κλαδεύσεις με σκοπό αφενός τη μείωση της ποσότητας εύφλεκτης βιομάζας και αφετέρου την ανύψωση του ύψους έναρξης κόμης
την εκτέλεση ειδικών έργων αντιπυρικής προστασίας (δίκτυο κρουνών, δεξαμενών κλπ).
την εκπόνηση ειδικής μελέτης διαχείρισης και απομάκρυνσης των επισκεπτών