«Οικολογία και Περιβάλλον: τοπικές κοινωνικές δράσεις»
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί την εισήγηση της Μέλπως Κορδιστού, μέλους της ΟΙΚΙΠΑ, στο 16ο ΦΟΡΟΥΜ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ,
που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα τον περασμένο μήνα.
Η Οικολογική Κίνηση Πάτρας είναι μια οργάνωση με μακρά πλέον ιστορία – φέτος κλείνουμε τα 30 χρόνια ύπαρξής μας και παρεμβάσεων μας στα κοινά, κυρίως όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος και όχι μόνον εκεί. Επιτρέψτε μου να σας αναφέρω κάποιες από τις αρχές και τους στόχους της ΟΙΚΙΠΑ, που καταδεικνύουν το κοινωνικό προφίλ της ως εθελοντικής και συνεργατικής συλλογικότητας.
Στις αρχές της ιδρυτικής διακήρυξης της ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ., η οποία ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1986, λίγο μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ, αναφέρονται η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και δραστηριοποίηση των πολιτών σε οικολογικά ζητήματα και η ανάδειξη των οικολογικών ζητημάτων μέσα από την κοινωνική, οικονομική και πολιτική τους διάσταση. Μέλος της Κίνησης θεωρείται καθένας που συμφωνεί με τις γενικές αρχές και ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΝΕΡΓΑ στη λήψη και στην εκτέλεση των αποφάσεων.
Τα μέλη της Κίνησης είναι ισότιμα, δεν υπάρχουν οργανωτικά επίπεδα και μόνιμος διαχωρισμός καθηκόντων. Μια τριμελής επιτροπή, που εναλλάσσεται, συντονίζει τις δραστηριότητες της Κίνησης. Το μοναδικό όργανο είναι η Γενική Συνέλευση των μελών, που πραγματοποιείται κάθε Δευτέρα στις 9:30΄ μ.μ. στο στέκι της ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ.
Στους δε στόχους της αναφέρονται αντίστοιχα:
Η ατομική ή συλλογική δραστηριοποίηση, ώστε μέσα από τις καθημερινές παρεμβάσεις μας να ξεκινήσουμε διαδικασίες ενημέρωσης, ενεργοποίησης και συμπεριφοράς, για να επαναπροσδιοριστεί η ανθρώπινη ύπαρξη σε σχέση με το φυσικό της περιβάλλον.
Διαφύλαξη και προάσπιση της ανθρώπινης προσωπικότητας και αξιοπρέπειας μέσω της προάσπισης και διεύρυνσης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της συνειδητής συμμετοχής, της γνώσης, της διαφάνειας και της ανάπτυξης νέων μορφών ανθρώπινης επικοινωνίας και κοινωνικής παρέμβασης.
Η εξάλειψη κάθε κοινωνικής ανισότητας και διάκρισης, που έχει σχέση με φυλετικά, θρησκευτικά, σωματικά ή άλλα χαρακτηριστικά, η απόλυτη αναγνώριση της σωματικής και πνευματικής ελευθερίας.
Όσο για τους τρόπους δράσης της ΟΙΚΙΠΑ σε κοινωνικό επίπεδο, να αναφέρουμε την ανάδειξη και επίλυση των οικολογικών προβλημάτων μέσα από τη συντονισμένη και συνειδητή δραστηριοποίηση όλων των κοινωνικών φορέων της περιοχής μας και επιδίωξή μας η επαφή και συντονισμός της δράσης μας με όλες τις οικολογικές κινήσεις της χώρας, με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός δυνατού και ενιαίου πανελλαδικού και παγκόσμιου ανεξάρτητου εναλλακτικού οικολογικού κινήματος. Στοχεύουμε στην ανάδειξη των αιτιών που γεννούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα και στην ανάπτυξη ενός κινήματος πολιτών, που θα προφυλάσσει, θα ελέγχει, θα προτείνει και θα οραματίζεται.
Η ΟΙΚΙΠΑ εμπνέεται επίσης από τις αρχές της Κοινωνικής Οικολογίας, όπως η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, η πράσινη αποκεντρωμένη οικονομία και η οικολογική και ποιοτική πρωτογενής παραγωγή, οι οποίες αρχές γίνονται πράξη μέσα από τη δημιουργία δικτύων μικρής ή μεγάλης εμβέλειας. Στα πλαίσια λοιπόν αυτών των αρχών μας, έχουμε αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια μια σειρά κοινωνικών δράσεων είτε μεμονωμένα ως Κίνηση, είτε συμμετέχοντας σε Δίκτυα και Συλλογικότητες.
Έχουμε υπάρξει μέλη του Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) και σε τοπικό επίπεδο του Συνδέσμου Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Ευρύτερης Περιοχής Πάτρας (ΣΠΟΕΠΠ), που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2005 και πήρε μια σειρά πρωτοβουλιών με ημερίδες, ανακοινώσεις δράσεις κλπ για την προστασία της ποιότητας ζωής στην πόλη.
Είμαστε ιδρυτικό μέλος του Δικτύου για την Προστασία από την Ηχορύπανση, που ιδρύθηκε στην Πάτρα τον Οκτώβρη του 2010 από 6 φορείς της πόλης μας, μεταξύ των οποίων η ΠΡΟΤΑΣΗ και η ΚΟΙΝΟΤΟΠΙΑ και για το οποίο θα σας μιλήσει πιο αναλυτικά στη συνέχεια ο κ. Πασσάς. Το Δίκτυο αυτό λειτουργεί μέχρι σήμερα με πλήθος πρωτοβουλιών και παρεμβάσεων.
Συμμετέχουμε με 22 άλλους τοπικούς φορείς στο «Οικομουσείο περιαστικής περιοχής Πατρών», ένα δίκτυο διαδρομών στην πόλη πάνω σε τρεις θεματικούς άξονες: «Φύση – Περιβάλλον και Τοπίο», «Ιστορία – Πολιτισμός και Παράδοση», «Τοπικά προϊόντα – Τοπική Οικονομία».
Οι συνεργασίες μας όμως και η κοινωνική δικτύωσή μας δεν περιορίζονται μόνο σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο αλλά σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο.
Στα πλαίσια διεθνών εκπαιδευτικών ανταλλαγών, συνεργαζόμαστε με τη διεθνή οργάνωση AIESEC και φιλοξενούμε φοιτητές από Καναδά, Βραζιλία κλπ για πρακτική άσκηση. Συμμετείχαμε στο διετές Ευρωπαϊκό πρόγραμμα δια βίου μάθησης, που είχε ως τίτλο «Ευρωπαϊκό διατροφικό αποτύπωμα», με συμμετοχή ΜΚΟ από 9 ευρωπαϊκές χώρες, και σε ένα δεύτερο πρόγραμμα «Οικοσυνεργασία για το Αστικό Περιβάλλον» με συμμετοχή εθελοντών από οικολογική οργάνωση της Βαρσοβίας και από την ΟΙΚΙΠΑ.
Στα πλαίσια του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στις 2 πόλεις για προσφορά εθελοντικής εργασίας για το περιβάλλον. Συμμετέχουμε επίσης στις μεγάλες περιβαλλοντικές δράσεις, που διοργανώνουν διευρυμένες Ευρωπαϊκές συλλογικότητες, όπως το Let’s do it και Legabiente – Clean up the Med.
Και μια μικρή αναφορά στις κοινωνικές μας δράσεις προς τους συμπολίτες μας:
Έχουμε βοηθήσει παλαιότερα με εθελοντές μέλη μας σε συσσίτια για την διατροφή Κούρδων προσφύγων.
Συγκεντρώνουμε κατά καιρούς βιβλία στα πλαίσια της επανάχρησης για χορήγηση στους κρατούμενους των φυλακών και σε ορφανοτροφεία της Αχαΐας.
Συνεργαζόμαστε με τις Διευθύνσεις Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του νομού και ενημερώνουμε τους μαθητές για την ανακύκλωση και άλλα θέματα σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος.
Οργανώνουμε και συμμετέχουμε σε δεντροφυτεύσεις, καθαρισμούς και εξωραϊσμούς δημόσιων χώρων προς όφελος όλων των πολιτών.
Μαζεύουμε τηγανόλαδα και τα διαθέτουμε προς επεξεργασία, ώστε να χρησιμεύουν ως βιοκαύσιμο για τη θέρμανση σχολείων της Πάτρας.
Ενημερώνουμε με σχετικές εκδηλώσεις το κοινό της Πάτρας για τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους από τα μανιτάρια, τα ερπετά κ.α.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ως οργάνωση εκτιμούμε τη σημασία της δικτύωσης και της συνεργασίας συλλογικών φορέων με συναφή ενδιαφέροντα και πολλές φορές έχουμε προχωρήσει σε καρποφόρες συνεργασίες, διατηρώντας πάντα την αυτονομία μας και σεβόμενοι αυτή των εταίρων, και φυσικά θα συνεχίσουμε.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η συνάφεια, για την οποία μίλησα, από μας γίνεται αντιληπτή με ευρύτερη έννοια. Θεωρούμε ότι οικολογικές οργανώσεις, οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον πολιτισμό, την ορθολογική πολεοδομία, την αναβάθμιση συνοικιών, τη δημόσια υγεία μπορούν να συνεργαστούν, όταν το πεδίο δράσης το επιβάλλει.