Τον Αύγουστο του 1970 βρέθηκα στη Στοκχόλμη, για να παρουσιάσω το πρώτο μου βιβλίο. Η οργάνωση της εκδήλωσης ήταν εκ των ενόντων και αυτό σήμαινε πως δεν υπήρχαν λεφτά για ξενοδοχείο. Όμως έπρεπε να βρεθεί κάποιο κατάλυμα. Και ο μόνος χώρος δωρεάν διαμονής που βρέθηκε ήταν σε μια κατάληψη. Ρώτησα τον φίλο μου που έμενε εκεί κατά πόσο σίγουρη ήταν αυτή η κατάληψη, γιατί τα χαρτιά μου δεν ήταν αυτά που θα έπρεπε και στην Ελλάδα η χούντα ανθούσε.

Και η απάντησή του με άφησε ενεό: «Είναι μια νόμιμη κατάληψη στο πλαίσιο της στεγαστικής πολιτικής του δήμου. Όπου υπάρχει ακατοίκητο σπίτι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, θεωρείται πως ο ιδιοκτήτης δεν το χρειάζεται πια. Και η κατοικία είναι πάνω απ’ όλα ανθρώπινο δικαίωμα. Το ίδιο ισχύει και για τα χωράφια. Αν δεν τα καλλιεργείς, τα παίρνει ο γείτονας ή ο παραγείτονας. Η γη δεν είναι εμπόρευμα. Έχει αξία χρήσης και παράγει πλούτο».

Περίμενα η κατάληψη να ήταν κανένα ερείπιο. Ήταν μια μεγάλη βίλα με μεγάλο κήπο και μια πισίνα άδεια. Έμεναν καμιά δεκαριά άτομα και ένα ζευγάρι με ένα μωρό. Οι περισσότεροι φοιτητές. Όλα πεντακάθαρα και σε άψογη τάξη. Η ατμόσφαιρα εγκάρδια και όλοι τους είχαν μεγάλο ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Λειτουργούσαν σαν κοινότητα και οι δουλειές ήταν μοιρασμένες. Φυσικά δεν έλειψε και η γενική συνέλευση και κλήθηκα να πάρω μέρος και εγώ. Όποιος έμενε στο σπίτι, έστω και λίγο καιρό, αποκτούσε τα ίδια δικαιώματα με τους άλλους.

Η κουβέντα ήταν γύρω από την οικολογική οργάνωση του σπιτιού. Και στο τέλος υπήρχε μια γενική οδηγία, να μην πετάμε μπουκάλες και εφημερίδες στα σκουπίδια, γιατί είναι πρώτες ύλες που ανακυκλώνονται. Επίσης να κοιτάμε πάντα τα προϊόντα που αγοράζονται να είναι οικολογικά και όχι από χώρες που έχουν δικτατορία. Όλα αυτά τα παραπτώματα τα είχα κάνει εγώ, γιατί η πολιτικοποίηση δεν μου είχε δώσει καμιά οικολογική συνείδηση.

Ας είναι καλά αυτά τα παιδιά. Από εδώ μυήθηκα στην οικολογία. Αλλά φυσικά, εκείνα τα χρόνια, δεν μπόρεσα να πείσω κανέναν. Απλά, μου βγήκε το κουσούρι πως πήγα στη Σουηδία, βρήκα μια γκόμενα και έγινα φυσιολάτρης. Κατά κάποιο τρόπο, αποστάτησα από τον επαναστατικό μαρξισμό-λενινισμό και πέρασα στους μικροαστούς.

Σήμερα η Σουηδία ανακυκλώνει το 99% των απορριμμάτων της. Ήδη από την πηγή γίνεται διαχωρισμός. Ακόμα και τα αποφάγια ανακυκλώνονται. Στην Ελλάδα το οικολογικό κίνημα δεν ευτύχησε. Οι λίγοι άνθρωποι που βρέθηκαν να έχουν γνώση του προβλήματος δεν βρήκαν μεγάλη απήχηση στην κοινωνία. Εν τούτοις ένα φωτάκι άναψαν. Ευθύνες βέβαια έχουν και τα κόμματα της Αριστεράς. Ποτέ δεν πήραν την οικολογία στα σοβαρά. Ο προσανατολισμός τους ήταν πάντα προς την εξουσία, την όποια εξουσία, και όχι στο χτίσιμο μιας άλλης κοινωνίας.

Μια οικολογική κοινωνία εκ φύσεως είναι αντιεξουσιαστική, γιατί λειτουργεί για την ευημερία των ανθρώπων. Και όπου τα οικολογικά κόμματα ή κινήματα γινήκαν εξουσιαστικά, στράφηκαν ενάντια στην οικολογία και έπεσαν σε ανυποληψία. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι οικολογικός παράδεισος. Και γι’ αυτό δεν θα χρειαζόταν να ξαναανακαλύψουμε την Αμερική. Έτσι καλλιεργούσαν οι παππούδες μας έχοντας συσσωρεύσει σοφία αιώνων. Με τις σύγχρονες γνώσεις που έχουμε αυτή η εμπειρία θα μπορούσε να αποδώσει περισσότερο.

Αλλά γι’ αυτό χρειάζεται μια πολιτική βούληση, που να εμπνεύσει και να ενισχύσει τους ανθρώπους που θα πάρουν τέτοιες πρωτοβουλίες. Έχω συναντήσει ανθρώπους που έκαναν τέτοιες αξιέπαινες πράξεις και αντιμετώπισαν ανυπέρβλητες δυσκολίες. Είναι σαν να βρίσκονται υπό διωγμό. Αλλά επιμένουν. Και αυτό μάς δίνει ελπίδα. Όπως υπάρχουν και πολλά άλλα πράγματα που γίνονται σε όλη τη χώρα και τα αγνοούμε ελλείψει συντονισμού και δικτύων.

Να δώσω ένα παράδειγμα. Υπάρχει η Οικολογική Κίνηση Πάτρας (ΟΙΚΙΠΑ), που εκδίδει μια εφημερίδα που λέγεται «Εν αιθρία». Η έκδοση είναι περιοδική και έχει είκοσι έξι χρόνια ζωής. Η ίδια η Κίνηση φέτος κλείνει τα τριάντα της χρόνια. Εκτός λάθους, δεν νομίζω πως έχουμε αντίστοιχο φαινόμενο στην Ελλάδα. Η εφημερίδα δίνει πολύτιμες πληροφορίες για το περιβάλλον από όλο τον κόσμο και παράλληλα ασχολείται δραστήρια με τα τοπικά προβλήματα που έχουν σχέση με το περιβάλλον. Οι Πατρινοί φίλοι μου μού λένε πως η ΟΙΚΙΠΑ είναι ζωντανό κύτταρο της πόλης και έχει σημαντικό έργο.

Τέτοια πράγματα μας χρειάζονται σε κάθε πόλη. Να τους ευχηθούμε τα καλύτερα.

 

Αναδημοσίευση από την «Εφημερίδα των συντακτών»  12 Αυγούστου 2016.

Αρθρο του εικονιζόμενου Περικλή Κοροβέση