Ένα ακανθώδες πρόβλημα
Επισημάνθηκαν οι διαστάσεις του προβλήματος όπως η υπερεπέκταση του σχεδίου, που πολλαπλασίασε τις ανάγκες αποζημιώσεων από τη μια σε συνδυασμό με την ταχεία αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων στο Δήμο, που αυξάνει τις ανελαστικές του δαπάνες, αλλά κυρίως η αλλαγή της αρμοδιότητας εκδίκασης αυτού του είδους υποθέσεων σ’ όλα τα διοικητικά δικαστήρια κι όχι μόνο στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως ίσχυε παλαιότερα, που τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια των Δήμων – μωρών παρθένων και τίναξε στον αέρα την αντικειμενική δυνατότητα πολύχρονης (για δεκαετίες μιλάμε) καθυστέρησης στην καταβολή του τιμήματος της απαλλοτρίωσης.
Ένα ζοφερό μέλλον προδιαγράφεται για τις νεοδομημένες ιδίως συνοικίες της Πάτρας (Αγυιά, Μπεγουλάκι, Εγλυκάδα κλπ) με δρόμους σοβαρά στενότερους από το προβλεπόμενο, ή και εντελώς αδιάνοικτους, με πλατείες κουτσουρεμένες κατά το ήμισυ και πλέον ή και εντελώς καταργημένες. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με δηλώσεις παραγόντων του Δήμου που γνωρίζουν, από 1125 στρέμματα κοινοχρήστων χώρων στο 22500 στρεμμάτων σχέδιο έχουν ήδη χαθεί περίπου 50 και εκκρεμεί η αποζημίωση ακόμη 550, η οποία και εκτιμάται ως ιδιαίτερα προβληματική. 47 περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων που προβλέπουν την επιστροφή κοινοχρήστων χώρων στους πρώην ιδιοκτήτες τους εκκρεμούν ήδη, ενώ αναμένεται στο προσεχές μέλλον να προστεθούν άλλες 100.
Οι προτάσεις
Οι προτάσεις κυμάνθηκαν από άμεσα εφαρμόσιμες (όπως η απόδοση σε κοινή χρήση ήδη αποζημιωμένων χώρων (!) που παρακρατούνται παράνομα από τους ιδιοκτήτες τους, μέχρι μεγαλειώδεις πλην αιθεροβάμονες όπως η ανάγκη ταχείας ρήξης και ανατροπής του συστήματος. Είναι χρήσιμο λοιπόν, πριν αναφερθούμε αναλυτικότερα στις κυριότερες πρακτικές προτάσεις να έχουμε κατά νουν ότι προσεγγίσεις που επικεντρώνουν στις ευθύνες του παρελθόντος (που δεν είναι και τόσο μονόπλευρες) περισσότερο στον εκλογικό ντόρο αποσκοπούν και λιγότερο στην, έστω και μερική, λύση του προβλήματος.
Είναι λοιπόν εκ των ουκ άνευ, οι παράγοντες της πόλης που έχουν ευθύνη λήψης αποφάσεων, να εμμείνουν σε σκληρά διεκδικητική αλλά πραγματιστική γραμμή, αλλιώς θα βγάζουμε συνθηματολογικώς το άχτι μας αλλά τους κοινόχρηστους χώρους θα τους χάνουμε.
Ακόμη, οφθαλμοφανής είναι η ανάγκη ιεράρχησης προτεραιοτήτων και η με κάθε δυνατό μέσο αντιμετώπιση του επείγοντος, χωρίς παράβλεψη του μακροπρόθεσμου.
Από τον πρώην δήμαρχο Ευάγγελο Φλωράτο και άλλους, υπογραμμίστηκε η ανάγκη θεσμοθέτησης ειδικού πόρου από την κυβέρνηση, μετά την διαπίστωση ότι το προς τούτο υπάρχον ΕΤΕΡΠΣ είναι άδειο.
Τονίστηκε η ανάγκη εφαρμογής του αρ. 15 του ν. 2508/97(Στ. Κοσμάς), που προβλέπει επιβάρυνση των ωφελουμένων περί το απαλλοτριούμενο ακίνητο ιδιοκτησιών καθώς και χρήση του θεσμού της μεταφοράς συντελεστή. Στο σημείο αυτό ένα απίστευτο εμπόδιο που υφίσταται και καταβάλλονται προσπάθειες να αρθεί είναι το απόρρητο (προσωπικά δεδομένα!) των στοιχείων του (για την Πάτρα υπάρχοντος) κτηματολογίου.
Μια ακόμη απίστευτη περίπτωση είναι οι αποζημιωμένοι αλλά αυθαίρετα παρακρατούμενοι από τους ιδιοκτήτες χώροι που επιβάλλεται άμεσα να δοθούν σε κοινή χρήση.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τόνισαν την ανάγκη άσκησης πίεσης για νομοθετικά μέτρα που θα δίνουν στους Δήμους εκτός από πόρους και τα χρονικά περιθώρια που τους στέρησε η αλλαγή της δικονομικής πρακτικής.
Προτάθηκε (από τον κ. Δημαρά) η μεταφορά κονδυλίων ανάπλασης που προβλέπονται για τα Ψηλαλώνια ή άλλα σημεία του κέντρου στην αγορά του χώρου του πρώην Λούνα παρκ στον Άγιο Αλέξη ή άλλων κοινοχρήστων χώρων που απειλούνται.
Μια ακόμη ενδιαφέρουσα πρόταση του κ. Δημαρά ήταν η (εφόσον αποκτηθεί) χρήση του χώρου του πεδίου βολής Αρόης, ιδιοκτησίας του Υπ. Αμύνης, ως τράπεζας γης προς ανταλλαγή, μια προοπτική, βέβαια, μάλλον μακρινή.
Προτάθηκε ακόμη η πανστρατιά όλων των Αχαιών βουλευτών και παραγόντων της αυτοδιοίκησης για πίεση στην κυβέρνηση, με στόχο πόρους, πλην όμως τούτο δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό.
Συμπερασματικά.
Το ζήτημα είναι καίριας σημασίας για την Πάτρα.
Μια πόλη που, έστω και με καθυστέρηση, απέκτησε ή αποκτά κάποιες θεμελιώδεις υποδομές (Χ.Υ.Τ.Α., ύδρευση, αποχετευτικό, βιολογικός καθαρισμός, νέο λιμάνι), που αναζητά μ’ ένα βαθμό επιτυχίας την εναλλακτική λύση στην βιομηχανία που έχασε στην ανάπτυξη των υπηρεσιών και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δικαιούται ν’ απαιτήσει από την κεντρική εξουσία αλλά και από τον εαυτό της γενναιότητα και διορατικότητα όσον αφορά τους κοινόχρηστους χώρους, μόνη εγγύηση κάθε καλώς εννοούμενης οικιστικής ανάπτυξης και ποιότητας ζωής.