Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 24-26 Οκτωβρίου στις Σέρρες, το ετήσιο συνέδριο του Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων ( ΠΑΝΔΟΙΚΟ) που είχε σαν θέμα την κατάσταση και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος στη χώρα μας.
Την ευθύνη για την διοργάνωση του συνεδρίου είχε η Οικολογική Κίνηση Σερρών με την συνεργασία της Κεντρικής  Ένωσης  Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος (ΚΕΔΚΕ) και την υποστήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορέων της περιοχής.
Πριν από την έναρξη των εργασιών  έγινε απόδοση τιμής εις μνήμην Γιώργου Ντούρου, πρώην Δασάρχη Πάρνηθας και  Διευθυντή Δασών, Δρυμών και Θήρας Υπουργείου Ανάπτυξης, για την πολυετή προσφορά του στην προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη

Οι ενότητες που αναπτύχθηκαν ήταν:
– Ελληνικό φυσικό περιβάλλον: Περιγραφή και διαχείριση
– Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών
– Περιβάλλον και δημόσια διοίκηση
– Θεσμοί προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, κοινωνία των πολιτών

Τα θέματα καλύφθηκαν πλήρως  από  αξιόλογες εισηγήσεις  αλλά και από τον  γόνιμο διάλογο που έγινε στα στρογγυλά τραπέζια. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στο συνέδριο παρευρέθηκαν αντιπροσωπίες οικολογικών οργανώσεων από τα Βαλκάνια και την Τουρκία.  Στο τέλος του θεματικού μέρους διαμορφώθηκε και ψηφίστηκε ομόφωνα  η απόφαση των συνέδρων ( βλ.σελ.8).

Να σημειώσουμε ότι στο ΤΕΙ Σερρών όπου έγινε το συνέδριο υπήρχαν παράλληλες
εκδηλώσεις όπως
*  Έκθεση έργων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νομού Σερρών
*  Έκθεση -παρουσίαση εργασιών των  φορέων διαχείρισης της χώρας μας με θέμα:
  «Τι προστατεύουμε με τους φορείς στην Ελλάδα;»
* Έκθεση για την υπερθέρμανση του πλανήτη  με θέμα: "Διώξτε το διοξείδιο του άνθρακα από το περιβάλλον”   
* Παρουσίαση της Green TV, οικολογικών film και σποτ ευαισθητοποίησης
* Παρουσίαση βιολογικών προϊόντων από τους  βιοκαλλιεργητές του  νομού Σερρών
* μουσικές εκδηλώσεις κλπ

Συμπερασματικά πρέπει να επισημάνουμε ότι όλη η διοργάνωση και φιλοξενία από την  Οικολογική Κίνηση Σερρών και τους τοπικούς φορείς ήταν εξαιρετική, ενώ τις εργασίες του συνεδρίου παρακολούθησε και μεγάλος αριθμός πολιτών από την τοπική κοινωνία.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΑΝΔΟΙΚΟ
Μετά το πέρας του θεματικού συνεδρίου ακολούθησε το «εσωτερικό» συνέδριο του ΠΑΝΔΟΙΚΟ με την συμμετοχή 50  αντιπροσώπων οργανώσεων από όλη την Ελλάδα.
Στην ημερήσια διάταξη υπήρξε εγγραφή – παρουσίαση 4 νέων οργανώσεων, απολογισμός δράσης της απερχόμενης Γραμματείας, τροποποιήσεις στο καταστατικό, ενημέρωση από τις οργανώσεις για τα προβλήματα της περιοχής τους και προγραμματισμός δράσης για την επόμενη χρονιά.
Ομόφωνα αποφασίστηκε από τους συνέδρους η  εγγραφή του ΠΑΝΔΟΙΚΟ  στο διεθνές αντιπυρηνικό δίκτυο  MN3

Στο τέλος έγινε η εκλογή της νέας Εκτελεστικής Γραμματείας  που είναι η παρακάτω:
Γράψας Κώστας (Λευκάδα)
Μπελέσης Αλέξανδρος (Μακρακώμη Φθιώτιδας)
Τσέκος Γιώργος (Χανιά)
Σπίθας Ευάγγελος (Αλιβέρι)
Πασχαλίδης Γιώργος (Καβάλα)
Γεροκώστα Γιάννα (Λάρισα)
Φούντας Πάρις (Λαμία)

Για την Εξελεγκτική επιτροπή εκλέχτηκαν
Λυμπουρίδης Δημήτρης (Αγρίνιο)
Κοτσώνης Βασίλης (Χαλανδρίτσα)
Μηνακούλη Ρόζα (Αθήνα)
Αποφασίστηκε το επόμενο συνέδριο να έχει σαν θέμα την διαχείριση των νερών και  να γίνει στην Λαμία.

ΕΦΥΓΕ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΛΑΙΟΣ
Αισθητή ήταν η απουσία από το συνέδριο του συναγωνιστή στον αγώνα για το περιβάλλον  Γιώργου Γαλαίου που  «έφυγε»  μέσα στο καλοκαίρι.  Ο Γιώργος ήταν πρόεδρος του Περιβαλλοντικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Κιάτου «ΟΙΚΟΖΩΗ».
Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΝΔΟΙΚΟ, συντελεστής της ίδρυσής του.
Πάντοτε κοντά μας, σε όλες τις εκδηλώσεις και Συνέδρια του ΠΑΝΔΟΙΚΟ, με την ηρεμία που τον διέκρινε συνέβαλε στην επιτυχία των εκδηλώσεων.
Αρθρογραφούσε στον τοπικό τύπο του Κιάτου για ζητήματα περιβάλλοντος και τα άρθρα του διακρίνονταν για τις βαθιές γνώσεις των θεμάτων που ανέλυε καθώς και για την πολιτική τους διάσταση.
Θα μας λείψει
ΓΒ

ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν  12 συνολικά εισηγήσεις ( μεταξύ των οποίων 2 από ξένους εισηγητές) που κάλυψαν πλήρως τις 4 θεματικές ενότητες σε συνδυασμό με την συζήτηση που έγινε μεταξύ των συνέδρων. Χωρίς καμία διάθεση υποτίμησης των υπολοίπων επιλέξαμε 6 από αυτές για να παρουσιάσουμε σε περίληψη από αυτό το βήμα
( Οι πλήρεις εισηγήσεις είναι ανηρτημένες στην ιστοσελίδα μας)

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΔΡΥΜΟΥΣ, ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000
Θεοδότα Νάντσου, υπεύθυνη Πολιτικής, WWF Ελλάς
Η εισηγήτρια μεταξύ άλλων τόνισε τα παρακάτω:
H προστασία της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μια αποκλειστική και ασθμαίνουσα προσκόλληση στις εθνικές δεσμεύσεις που απορρέουν από την αντίστοιχη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους οικοτόπους και τα είδη. Ούτως ή άλλως, γενικότερα η περιβαλλοντική πολιτική στην Ελλάδα περιορίζεται στην τυπική ερμηνεία και στόχευση για κατ’ ελάχιστο εφαρμογή της σχετικής δεσμευτικής νομοθεσίας της ΕΕ, με την εξαίρεση ίσως των τομέων δασοπροστασίας και χωροταξίας που δεν ρυθμίζονται  σαφώς από αντίστοιχο Κοινοτικό δίκαιο. Ακόμα όμως και υπό την «απειλή» κυρώσεων, η ελληνική πολιτική που αφορά στη βιοποικιλότητα και στους βιοτόπους υπολείπεται σοβαρά από την έστω και σε μικρό ποσοστό επίτευξη των στόχων της αντίστοιχης νομοθεσίας της ΕΕ…………….
Σήμερα το θεσμικό υπόβαθρο των 27 εθνικών πάρκων εξακολουθεί να είναι εκκρεμές, η φύλαξή τους τουλάχιστον ανεπαρκής, η χρηματοδότηση σχεδόν απόλυτα εξαρτημένη από την ΕΕ, η ρύθμιση ανθρώπινων δραστηριοτήτων ομιχλώδης και η υποβάθμιση των περισσότερων περιοχών Natura συνεχής και ασταμάτητη. Ουσιαστικά, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα λειτουργούν ως βασικοί εγχώριοι μοχλοί πίεσης για την προστασία των οικολογικά σημαντικών περιοχών, των απειλούμενων ειδών και εν γένει του βιολογικού πλούτου της χώρας. Κρίσιμος παράγοντας για κάθε πρόοδο στον τομέα των προστατευόμενων περιοχών είναι το «καρότο και μαστίγιο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παρέχει μεν γενναίες χρηματοδοτήσεις για το φυσικό περιβάλλον, αλλά δεν διστάζει να κινήσει διαδικασίες παραπομπής στο ΔΕΚ σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.

ΜΗ ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΑΡΚΑ
Αναστασία Μήλιου, Συντονίστρια Έρευνας & Δράσεων Προστασίας – Αρχιπέλαγος, Ινστιτούτο Θαλάσσιας & Περιβαλλοντικής Έρευνας Αιγαίου
Πρέσβειρα της Ελλάδας στην Ε.Ε. για την Αειφόρο Θαλάσσια Πολιτική

………..Σε μία εποχή όπου όλες οι χώρες, ακόμα και οι λεγόμενες αναπτυσσόμενες, προσπαθούν να αναδειχθούν μέσα από την αειφόρο ανάπτυξη και τη προβολή του φυσικού τους πλούτου, θεσμοθετώντας διαφόρων μορφών προστατευόμενες περιοχές, η Ελλάδα, η οποία λόγω της θαλάσσιας βιοποικιλότητας της θεωρείται «κιβωτός των ευρωπαϊκών θαλασσών» όχι μόνο αγνοεί αυτή την εξαιρετική δυνατότητα ανάπτυξης, αλλά και απειλεί με δραματική υποβάθμιση τα θαλάσσια οικοσυστήματά της. Είδη και ενδιαιτήματα που κατάφεραν να επιβιώσουν στις θάλασσες μας για χιλιάδες χρόνια, σε ισορροπία με τις ανθρώπινες κοινωνίες, μέσα σε τρεις μόνο δεκαετίες κινδυνεύουν με αφανισμό. Εξίσου όμως κινδυνεύουν και οι ανθρώπινες κοινωνίες των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών, δεδομένου ότι η οικονομία τους εξαρτάται από τον τουρισμό και την αλιεία, και συνεπώς απειλείται από την καταστροφή των φυσικών πόρων. Το τελευταίο συνεπάγεται τη μετανάστευση των κατοίκων σε αστικά κέντρα και την ερημοποίηση των νησιωτικών περιοχών.
    Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η θεσμοθέτηση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, είναι η μόνη λύση για τη διατήρηση του σπάνιου θαλάσσιου πλούτου μας, ενώ παράλληλα μπορούν να αποτελέσουν έναν πολύ σημαντικό μοχλό ανάπτυξης για τις νησιωτικές και παράκτιες περιοχές. Όμως τα δύο θαλάσσια πάρκα που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα, είναι δυστυχώς παράδειγμα προς αποφυγή: Το θαλάσσιο πάρκο Ζακύνθου το οποίο χαρακτηρίζεται από λαθεμένο σχεδιασμό, δεν προστατεύει με κανέναν τρόπο τους χώρους αναπαραγωγής της Καρέττας, ενώ διατηρεί χαμηλής ποιότητας μαζικό τουρισμό που δεν έχει καμία σχέση με το πάρκο…….
………..Το πάρκο των Βορείων Σποράδων δημιουργήθηκε με πολύ καλύτερες προϋποθέσεις, βάση της αποδοχής και συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, όμως είχε αντίστοιχα ανεπαρκή σχεδιασμό και αφέθηκε για χρόνια στην τύχη του χωρίς φορέα διαχείρισης…….
    Αν θέλουμε λοιπόν να προστατεύσουμε πραγματικά το σπάνιο φυσικό πλούτο των θαλασσών μας, είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε στη δημιουργία μίας νέας μορφής θαλάσσιων πάρκων. Πρέπει να δημιουργήσουμε θετικά παραδείγματα θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, από τις οποίες θα επωφελούνται τόσο τα θαλάσσια οικοσυστήματα, όσο και οι τοπικές κοινωνίες. Ας μην ξεχνάμε ότι με βάση την περιβαλλοντική τους σημασία, οι ελληνικές θάλασσες, καθώς και οι νησιωτικές και παράκτιες περιοχές, θα μπορούσαν να ενταχθούν σε καθεστώς προστασίας και διαχείρισης, σχεδόν στο σύνολό τους…………..

 «ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ»
Βίλμα Αλεξανδρή-Γούδα
Γεωλόγος-Περιβαλλοντολόγος

…………………….17 χρόνια μετά τον Ν.1650/86 που εισήγαγε το καθεστώς ειδικής προστασίας για τις προστατευόμενες περιοχές, συγκροτήθηκαν οι φορείς διαχείρισης για να αποκτήσουν οι περισσότεροι κανονισμούς λειτουργίας μόλις το 2006…… ή περίοδος κυοφορίας των Φ.Δ ήταν εξαιρετικά και επικίνδυνα μεγάλη και από εδώ πηγάζουν πολλά από τα σημερινά προβλήματα, τα οποία θα αναπτύξουμε παρακάτω………..Σε κοινό πόρισμα των προέδρων των Φ.Δ, σε συνάντηση, στα Καλάβρυτα, στις 10 Μαΐου 2008 και ιεραρχήθηκαν όλα τα προβλήματα τα οποία σχετίζονται με αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας και είναι τα παρακάτω  :
1.Η Έκδοση νομοθετημάτων (ΚΥΑ ή Π.Δ.) στις περιοχές όπου δεν έχουν εκδοθεί ακόμα. Επίσπευση των διαδικασιών έκδοσής τους
2.Χρηματοδότηση των ανελαστικών τουλάχιστον αναγκών των Φορέων Διαχείρισης από τον Τακτικό Προϋπολογισμό.
3. Άμεση χρηματοδότηση από το ΕΤΕΡΠΣ και αύξηση της ετήσιας επιχορήγησης σε 70.000 Ευρώ.
4. Δυνατότητα υλοποίησης των έργων με αυτεπιστασία, που σημαίνει την ύπαρξη μόνιμου προσωπικού σε κάθε Φορέα, με επακόλουθο την Αξιολόγηση των Φορέων και της Βιωσιμότητας τους.
5. Βελτίωση των χρονοβόρων διαδικασιών που ταλαιπωρούν τους Φορείς Διαχείρισης και την λειτουργία τους με τις καθυστερήσεις σε κεντρικό επίπεδο στις εγκρίσεις
6. Θεσμική ενίσχυση του πλαισίου λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης, ώστε να μπορούν να παίξουν αποτελεσματικά τον ρόλο τους.
7.Συντονισμός των Φορέων μεταξύ τους, με την θεσμοθέτηση – οργάνωση σε εξαμηνιαία βάση μιας τουλάχιστον συνάντησης όλων των φορέων σε διαφορετικό κάθε φορά τόπο έτσι ώστε να αντιμετωπίζονται από κοινού τα προβλήματα των Φορέων αλλά και να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τους.
8. Συντονισμός εμπλεκομένων υπηρεσιών και αξιοποίηση της παρουσίας των εκπροσώπων της Διοίκησης.

9.Μεταφορά της υλικοτεχνικής υποδομής στη δικαιοδοσία των Φορέων Διαχείρισης…

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ
Δρ Γιώργος Κατσαδωράκης
……..Αν συγκρίνει κανείς το νομικό και θεσμικό καθεστώς των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών (ΠΠ) στη Γαλλία  και στην Ελλάδα θα βρει μεν διαφορές, αλλά οι ομοιότητες θα υπερισχύσουν. Τα προβλήματα που έχουν να λύσουν είναι ίδια, οι ανάγκες παρόμοιες, η δομή σχεδόν ίδια (ΔΣ, διοικητικό και επιστημονική στελέχωση). Εκεί όμως που οι διαφορές είναι τεράστιες είναι στο νομικό, πολιτιστικό και θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι δυο φορείς, το θεσμικό καθεστώς που διέπει τις ΠΠ στην Ελλάδα και στη Γαλλία, τη νοοτροπία κοινού και αρχών (διοικούντων) περί την προστασία της φύσης, τη νοοτροπία κοινού και αρχών σχετικά με την έννοια δέσμευση, ορθολογισμός και συνέπεια και βεβαίως τεράστιες διαφορές όσον αφορά τον τρόπο ίδρυσης και χρηματοδότησης των ΠΠ. Επίσης υπάρχουν σοβαρές διαφορές στο βασικό θέμα του ελεγκτικού μηχανισμού μια και στη Γαλλία υπάρχει ειδική υπηρεσία που μπορεί να εφαρμόζει φύλαξη ενώ στην Ελλάδα όχι.
Όσον αφορά δραστηριότητες που χρειάζονται πολύ χώρο του οποίου κάνουν και απρόβλεπτη – ανεξέλεγκτη χρήση , όπως π.χ. η κτηνοτροφία, ο τουρισμός, η παράκτια αλιεία, το κυνήγι, η ερασιτεχνική αλιεία, κλπ, υπάρχουν ανάμεσα στις δυο χώρες τεράστιες διαφορές, που σχετίζονται με ιστορικά, κοινωνικά και οικονομικά και πολιτιστικά στοιχεία. Για παράδειγμα η ελεύθερη βόσκηση ζώων σε δημόσιες εκτάσεις είναι κάτι εντελώς αδιανόητο στη Γαλλία. Το δημόσιο νοικιάζει ή παραχωρεί τις εκτάσεις που θέλει για βόσκηση με μόνο με συγκεκριμένους όρους και συμβόλαια που σχετίζονται οπωσδήποτε με τον αριθμό των ζώων, τον εσταυλισμό τους κλπ. Οι δε κανόνες και ρυθμίσεις που ισχύουν για τις ερασιτεχνικές δραστηριότητες (κυνήγι, ψάρεμα, κλπ) είναι απολύτως ελεγχόμενες, άπαξ και συμφωνηθούν. Με άλλα λόγια υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στα δυο κράτη όσον αφορά την συνέπεια και τον έλεγχο εφαρμογής των νόμων…

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
                                                                                                                       Χρύσα Χατζή
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη
…Σε τοπικό επίπεδο, ο έλεγχος εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας ανήκει στα καθήκοντα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Ν.Α.), η οποία σε πολλές κατηγορίες δραστηριοτήτων και αδειοδοτεί και ελέγχει. Ο έλεγχος εφαρμογής της τήρησης περιβαλλοντικών όρων από τα Τμήματα Περιβάλλοντος ανάγεται τελικά στην αιρετή ηγεσία της Ν.Α., όπως και ο (επίσης εσωτερικός) διοικητικός έλεγχος της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος, μέσω συγκρότησης ΚΕΠΠΕ, οι εισηγήσεις των οποίων προς το Νομάρχη για επιβολή διοικητικών κυρώσεων δεν εισακούονται πάντα. Μεγαλύτερα εχέγγυα απόστασης από την περιβαλλοντική διοίκηση έχουν τα ιδιαίτερα σώματα (εσωτερικού) ελέγχου της Διοίκησης, ήτοι η  Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΔΔΔ) και ο Γενικός  Επιθεωρητής.
Σε μία θεσμική κάτοψη, ωστόσο, των μηχανισμών ελέγχου της προστασίας του περιβάλλοντος, η βασική διάκριση στην ελληνική έννομη τάξη ανάγεται σε  εσωτερικούς και εξωτερικούς της εκτελεστικής εξουσίας ελέγχους, δηλαδή στα εχέγγυα ανεξαρτησίας του ελέγχοντος οργάνου από την ελεγχόμενη, αμέσως ή εμμέσως, δια των παραλείψεών της, Διοίκηση. Η υπόθεση εργασίας που προτείνω εδώ είναι ότι σε συνταγματικό επίπεδο, το κράτος δικαίου διασφαλίζεται από την ύπαρξη θεσμικών αντιβάρων στην εκτελεστική εξουσία, δηλαδή, πρωτίστως, των δικαστηρίων και συμπληρωματικώς των συνταγματικά κατοχυρωμένων ανεξάρτητων αρχών. Η ισορροπία αυτή του συστήματος διάκρισης των εξουσιών αντανακλά και στο πεδίο του περιβάλλοντος, όπου το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έχει καταστεί ο αποτελεσματικότερος φραγμός στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Ο Συνήγορος του Πολίτη, είναι ένας, επικουρικός προς τη δικαιοσύνη,  ανεξάρτητος μηχανισμός ελέγχου των παραλείψεων της περιβαλλοντικής διοίκησης, για την εμπέδωση του κράτους δικαίου. Το θεσμικό τοπίο συμπληρώνεται από τα (εσωτερικά  της εκτελεστικής εξουσίας) σώματα επιθεωρητών, με αντικείμενο επιθεώρησης είτε τη Διοίκηση (ΣΕΕΔΔ, Γενικός Επιθεωρητής), είτε, κι εδώ είναι η ιδιαιτερότητα, την κατάσταση του περιβάλλοντος (Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ)..

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
   Άννα Αλευρά, μέλος Ε.Γ. ΠΑΝΔΟΙΚΟ, Πρόεδρος Οικολογικής Κίνησης Σερρών, Δημοσιογράφος
Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ)  έχουν ρόλο στον τομέα του Περιβάλλοντος που προκύπτει αφενός από το πλαίσιο που καθορίζεται από την Ατζέντα 21 της Διακηρυκτικής του Ρίο  για το κεκτημενο της διαβούλευσης των κοινωνικών ομάδων στην βιώσιμη ανάπτυξη και το περιβάλλον  /  
και αφ ετέρου από το 6ο  πρόγραμμα Δράσης της ΕΕ που εκφράζεται στο τρίπτυχο της Συμμετοχής των αρχών Διοίκησης και διακυβέρνησης, των οικονομικών συμφερόντων και των  ΜΚΟ …
…Οι ΜΚΟ είναι ίσως η πληρέστερη μορφή έκφρασης της Κοινωνίας των πολιτών . Αποτελούν σήμερα έναν ουσιαστικό βραχίονα της κοινωνικής οικονομίας και του κοινωνικού τομέα.
 Δεν έχουν ιδιοτέλεια, είναι ο φερεγγυότερος κοινωνικός φορέας διότι ωθείται μόνο από  αγωνία , μεράκι , εθελοντική δράση…
… Οι ΜΚΟ ως συγκροτημένη μορφή Κοινωνίας των πολιτών, μπορούν εξ ορισμού ,
παρ’ όλες τις αδυναμίες τους να διαδραματίσουν ρόλο σημαντικό όχι μόνο στην ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ, αλλά και στη  ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ,    στη Συνέργεια και στην ΣΥΝΕΥΘΥΝΗ, και τελικά, να λειτουργήσουν προς όφελος της κοινωνικής συνοχής. Πράγμα το οποίο αποτελεί και το τελικό ζητούμενο στις κοινωνικές συνθήκες που υφίστανται αυτήν την στιγμή στην παγκόσμια κοινότητα…
..Η πολιτεία , έχει υποχρέωση να δημιουργήσει συνθήκες Συμμετοχής των πολιτών  στις κοινές δράσεις για την τοπική ανάπτυξη, για την ποιότητα ζώνης , για την βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών ,
και οι πολίτες,  έχουν την υποχρέωση να κατακτήσουν το δικαίωμα της παρέμβασης τους, της ενεργούς Συμμετοχής τους στην Κοινωνία των Πολιτών…

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΩΝ

Οι σύνεδροι του 20ου Συνεδρίου του Πανελληνίου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων, εκπρόσωποι φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κα των οικολογικών οργανώσεων της χώρας αφού άκουσαν τις εμπεριστατωμένες εισηγήσεις και συμμετείχαν στον διάλογο που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του 20ου συνεδρίου, το οποίο κατέγραψε μια σημαντική πρόοδο στη συνεργασία Τοπικής Αυτοδιοίκησης και περιβαλλοντικών οργανώσεων, συνεκτιμούν και συναποφασίζουν τα ακόλουθα:
Η χώρα μας, ιδιαίτερα ευνοημένη από πλευράς φυσικών οικοσυστημάτων και τοπίων, σημειώνει σοβαρές αποτυχίες σ’ ότι αφορά την προστασία και διατήρησή τους λόγω μεγάλων νομοθετικών ελλειμμάτων και ακόμη μεγαλύτερων αδυναμιών εφαρμογής της υπάρχουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που εντείνονται στο πλαίσιο του κυρίαρχου μοντέλου ανάπτυξης που ευνοεί τη ραγδαία ανάλωση των φυσικών πόρων.
Ειδικότερα:
H ιδιαιτέρως πλούσια χλωρίδα (5500 είδη) και πανίδα (422 πουλιά, 116 θηλαστικά 20.000 ασπόνδυλα).της χώρας μας καθώς και το ασυνήθιστα πλατύ εύρος των τοπίων και οικοσυστημάτων της, αποτελούν σοβαρότατο πλεονέκτημά μας αλλά και  η διατήρησή τους ευθύνη κράτους και πολιτών..   
   Η επιτυχία στον στόχο της διατήρησης, που ορίζεται και από το άρθρο 24 του Συντάγματός μας αλλά και από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τους οικοτόπους και τα άγρια πτηνά, τη συνθήκη RAMSAR, τη Διεθνή Σύμβαση για την προστασία της βιοποικιλότητας και τις παγκόσμιες διασκέψεις του Ρίο και του Γιοχάνεσμπουργκ, είναι πρώτιστο καθήκον της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης μας.

Τόσο οι εισηγήσεις όσο αι η εμπειρία των οργανώσεων μελών του Δικτύου οδηγούν
στη γενική διαπίστωση ότι, παρά την ίδρυση 27 Φορέων Διαχείρισης προστατευομένων περιοχών, η κατάσταση των φυσικών οικοτόπων της χώρας επιδεινώνεται από αιτίες όπως οι πυρκαγιές, η υπερβόσκηση, το κυνήγι, η οικιστική επέκταση, η απόρριψη στερεών και υγρών αποβλήτων, περιλαμβανομένων και τοξικών,  η παράνομη αποψίλωση, η υλοποίηση αλόγιστων επεμβάσεων, όπως η εκτροπή μεγάλων ποταμών, η προώθηση μη αειφορικών επενδύσεων όπως τα γήπεδα γκολφ, η επιβάρυνση από  την χρήση αγροχημικών.

Υπάρχουν σημαντικά νομοθετικά ελλείμματα : αρκετές από τις προστατευόμενες περιοχών δεν διαθέτουν ειδικό νομοθετικό καθεστώς (ΚΥΑ ή π.δ.) παρ’ ότι τούτο είναι υποχρέωση της Πολιτείας, ενώ καμιά νομοθετική πρωτοβουλία δεν έχει αναληφθεί για να γίνουν θαλάσσια καταφύγια.
Αξιοσημείωτη είναι και η έλλειψη διακρατικών συμφωνιών για τα προβλήματα διασυνοριακής ρύπανσης και μεταφοράς επικινδύνων αποβλήτων
Προπαντός όμως παρατηρείται τεράστια αποτυχία εφαρμογής της κείμενης γενικής, και σε όποιες περιπτώσεις υπάρχει, ειδικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας: η ρύπανση ποταμών –ενδεικτικά αναφέρουμε τον Αλιάκμονα και τον Ασωπό- συνεχίζεται, η υποβάθμιση λιμνών, με κορυφαίο παράδειγμα την συνεχιζόμενη κατάργηση της Λίμνης Κορώνειας ως τέτοιας, παραμένει πραγματικό στίγμα στον πολιτισμό μας, οι καταπατήσεις δημόσιας γης έχουν λάβει διαστάσεις. Υπογραμμίζουμε ότι συχνά αγνοούνται ακόμη και δικαστικές αποφάσεις.
Η απορροφητικότητα των περιβαλλοντικών κονδυλίων από τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης είναι από τις χαμηλότερες.
Ο θεσμός των Φορέων Διαχείρισης, θετικός κατ’ αρχήν, πάσχει όχι μόνο από την έλλειψη ειδικής νομοθεσίας σε αρκετές ακόμη περιπτώσεις, αλλά και από την υποχρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό, την έλλειψη αρμοδιοτήτων, μέσων και προσωπικού (ιδίως φυλάκων με δικαιώματα ανακριτικού υπαλλήλου) για την εφαρμογή των αποφάσεών του.
Άλλοι ελεγκτικοί θεσμοί όπως οι επιθεωρητές περιβάλλοντος αδυνατούν να φέρουν επαρκώς σε πέρας το έργο τους, λόγω επίσης σοβαρών ελλείψεων προσωπικού και μέσων, με αποτέλεσμα, πρακτικά, να μην ελέγχεται η τήρηση των αποφάσεων περιβαλλοντικών όρων και γενικά να μην πατάσσεται επαρκώς το περιβαλλοντικό έγκλημα.
Οι Νομαρχιακές Υπηρεσίες περιβάλλοντος είναι ισχνές και αδύναμες, ενώ φαινόμενο  συχνό είναι ο εκφοβισμός και η άσκηση πιέσεων στα στελέχη τους.
Η Δασική Υπηρεσία, ακρογωνιαίος λίθος κάθε πολιτικής προστασίας των φυσικών οικοσυστημάτων, υφίσταται τα τελευταία χρόνια συστηματική απογύμνωση από  μέσα, αρμοδιότητες και προσωπικό.

Οι σύνεδροι του 20ου Συνεδρίου του Πανελληνίου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων εκτιμούμε ότι απόλυτη προτεραιότητα στο πλαίσιο σαφών χρονοδιαγραμμάτων πρέπει να δοθεί:

1. Στην εντός έτους ολοκλήρωση των ειδικών νομοθεσιών για τις προστατευόμενες περιοχές με μορφή προεδρικών διαταγμάτων.
2. Στην λήψη ουσιαστικών μέτρων  για την ορατή βελτίωση του επιπέδου εφαρμογής της νομοθεσίας ιδίως στους τομείς της διαχείρισης και καταπολέμησης της μόλυνσης υδατίνων σωμάτων, της καταπάτησης δημοσίων εκτάσεων, της ανάταξης καμένων περιοχών και υποβαθμισμένων λιμναίων οικοσυστημάτων. Στον άμεσο τερματισμό του φαινομένου της μη εφαρμογής δικαστικών αποφάσεων.
3. Στην προώθηση διακρατικών συμφωνιών για τη διασυνοριακή ρύπανση, με έμφαση στους διεθνείς ποταμούς Αξιό, Νέστο, Στρυμόνα, Έβρο καθώς και περιφερειακών συμφωνιών διακρατικής συνεργασίας φορέων Τ.Α., στα πρότυπα των «ευρωπεριοχών».
4. Στην δραστική βελτίωση της απορρόφησης περιβαλλοντικών κονδυλίων από τα ΚΠΣ.
5. Ειδικότερα για τους Φορείς Διαχείρισης στην άμεση έστω και μερική χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, παροχή σ’ αυτούς δυνατότητας υλοποίησης των έργων με αυτεπιστασία και  μόνιμο προσωπικό,  απλοποίηση γραφειοκρατικών διαδικασιών, συντονισμό των συναρμοδίων τους υπηρεσιών, μεταφορά της υλικοτεχνικής υποδομής που χρησιμοποιούν στη δικαιοδοσία των ιδίων.
6. Στην  αναδιοργάνωση και επαρκή στελέχωση της Δασικής Υπηρεσίας, των επιθεωρητών περιβάλλοντος, των νομαρχιακών υπηρεσιών ελέγχου περιβάλλοντος. Να δοθεί έμφαση στην επιβολή και εφαρμογή αποτρεπτικού ύψους κυρώσεων για το περιβαλλοντικό έγκλημα και στη χρήση των προστίμων για σκοπούς περιβάλλοντος. Να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση του αισθήματος ατιμωρησίας που διακρίνει μέρος των στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης.
7. Στη νομοθέτηση ειδικής εισαγγελίας περιβάλλοντος.
8. Στην ουσιαστική ενίσχυση από την Πολιτεία των Φ.Δ. αστικών στερεών και υγρών αποβλήτων ώστε να παύσει η σοβαρή επιβάρυνση των οικοσυστημάτων από τις ανεξέλεγκτες απορρίψεις.
9. Στην απόλυτη εφαρμογή της απαγόρευσης της θήρας στους οικοτόπους προτεραιότητας, στην λήψη μέτρων για την πάταξη της λαθραίας θήρας, την μείωση της κυνηγετικής περιόδου. Μακροχρόνια, η ίδια η θήρα ως δραστηριότητα δεν είναι συμβατή με την αρχή της βιωσιμότητας.

Πιστεύουμε, ότι ο διάλογος διοίκησης και οργανώσεων των  πολιτών , αλλά  και η ενεργός συμμετοχή αυτών, με θεσμοθετημένους τρόπους, στη χάραξη και εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής  είναι αναγκαίοι όροι για την προαγωγή της προστασίας της φύσης, τόσο μέσω της ευαισθητοποίησης του κοινού  όσο και της μαχητική συμβολής τους στην επίτευξη των στόχων εφαρμογής της νομοθεσίας.
Επαναλαμβάνουμε, τέλος, το θεμελιώδες αίτημά μας για ίδρυση αυτοτελούς υπουργείου Περιβάλλοντος
Η ελληνική Φύση αποτελεί κεφάλαιο αναντικατάστατων βιολογικών, αισθητικών αλλά και οικονομικών, στο πλαίσιο της βιωσιμότητας, αξιών.
Η  προστασία της στην πράξη   και όχι μόνο στα λόγια αποτελεί ύψιστο δημόσιο συμφέρον της παρούσης και των επιμένων γενεών. Δεν υπάρχει χρόνος για αναμονή και αδράνεια.