Ένα εκτεταμένο υποθαλάσσιο θησαυρό από Λιβάδια Ποσειδωνίας (τις γνωστές φυκιάδες) και πυκνούς κοραλλιογενείς σχηματισμούς (τραγάνες) στη θαλάσσια περιοχή της Γυάρου, αποκάλυψε το ερευνητικό πρόγραμμα «ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE» που συντονίζεται από τη WWF Ελλάς. Οι έρευνες, που έγιναν το προηγούμενο καλοκαίρι από το εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, έδειξαν ότι εκ των 57,3 τετρ. χιλιομέτρων που χαρτογραφήθηκαν η κάλυψη από αυτούς τους προστατευόμενους οικότοπους υπερβαίνει τα 27 τετρ.χιλιόμετρα.
Η αξία τους είναι ιδιαίτερα σημαντική για το περιβάλλον και για την αλιεία, γι’ αυτό και προστατεύονται από το Μεσογειακό Κανονισμό για την Αλιεία (ΕΚ/1967/2006).
Τα Λιβάδια της Ποσειδωνίας (Posidinia oceanica) αποτελούνται από αγγειόσπερμα, ανθοφόρα φυτά και υπάρχουν μόνο στη Μεσόγειο. Με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα και απελευθερώνουν οξυγόνο, προσφέρουν καταφύγιο σε πολλούς οργανισμούς και προστατεύουν τον βυθό και την ακτή από τη διάβρωση.
Οι τραγάνες θεωρούνται επίσης πυρήνες βιοποικιλότητας και πολύ σημαντικά αλιευτικά πεδία.
Λόγω της ύπαρξης αυτών των οικοτόπων σε συνδυασμό με το ότι το νησί αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους βιότοπους για τη Μεσογειακή Φώκια Monachus monachus, η Γυάρος εντάχθηκε το 2011 στο δίκτυο Περιοχών Natura 2000. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ένταξη αυτή υποστηρίχθηκε από το σύνολο των τοπικών φορέων και των ψαράδων που διαπίστωσαν την ανάγκη να υπάρχει μια θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή στις Κυκλάδες.
Το Πρόγραμμα ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE: «Ολοκληρωμένη προστασία για τη Μεσογειακή φώκια στις Βόρειες Κυκλάδες» επιχειρεί να δημιουργήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με ολοκληρωμένο τρόπο και μέσα από μια έντονα συμμετοχική διαδικασία, μια νέα θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή στοχεύοντας στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή της Γυάρου αλλά και στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών.
Η επιστημονική μελέτη και η διατήρηση του πληθυσμού της απειλούμενης με εξαφάνιση Μεσογειακής φώκιας στη Γυάρο, η καταγραφή και χαρτογράφηση των οικοτόπων προτεραιότητας (λιβάδια ποσειδωνίας, τραγάνα, υποβρύχιες σπηλιές), η προώθηση εναλλακτικών δραστηριοτήτων και η προβολή της περιοχής θα αποτελέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση των κατάλληλων μέτρων προστασίας, συμβάλλοντας παράλληλα στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Αρχές, όπως οικοσυστημική διαχείριση και θαλάσσια χωροταξία, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής, που θα βασιστεί στην άμεση διαβούλευση με τους κύριους εμπλεκόμενους σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο, μέσω της λειτουργίας μιας επιτροπής συνδιαχείρισης, η οποία θα προωθήσει και θα εξασφαλίσει την άμεση εμπλοκή και συμμετοχή στη συνδιαχείριση της περιοχής.
Θα υλοποιηθεί ένα ευρύ φάσμα ενεργειών για τη διατήρηση της δομής του περιβάλλοντος της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής, την υποστήριξη και ενίσχυση νέων εναλλακτικών αλλά και των παραδοσιακών κοινωνικών και οικονομικών δομών της Άνδρου και της Σύρου, ενεργοποιώντας τους φορείς που εμπλέκονται με την αλιεία, τον τουρισμό και την τοπική αυτοδιοίκηση