Κίνδυνος για την πανίδα από τη εσφαλμένη εφαρμογή του ΑΝΤΙΝΕΡΟ

 Το πρόγραμμα αφαίρεσης καύσιμης ύλης από δάση και δασικές εκτάσεις με στόχο την πρόληψη των πυρκαγιών ΑΝΤΙΝΕΡΟ, του οποίου τα βαρύτατα ελαττώματα φάνηκαν στην πιλοτική του εφαρμογή από τα Δασαρχεία Ολυμπίας και Αμαλιάδας, εμφάνισε ως σημαντική «μεταρρύθμιση για τη διαχείριση των δημόσιων δασών» ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θόδωρος Σκυλακάκης,  σε συνέντευξη Τύπου στις 27 Φεβρουαρίου, στην οποία γνωστοποίησε παράλληλα τα δάση, στα οποία αφορούν οι πρώτες διαχειριστικές μελέτες που ανατίθενται. Στη συνέντευξη αυτή, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Δασών Ευστάθιου Σταθόπουλου και του Γενικού Διευθυντή Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος Ευάγγελου Γκουντούφα, παρουσίασε την πορεία υλοποίησης του προγράμματος προληπτικών καθαρισμών δασών (AntiNero), το οποίο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη σε πολλές περιοχές της χώρας. 

Η παρουσίαση του θέματος στη συνέντευξη τύπου από τον υπουργό κάθε άλλο παρά καθησύχασε τις ανησυχίες μας, έχοντας μάλιστα την αρνητική εμπειρία από την παρουσία του Γεν. Διευθυντή κ. Γκουντούφα στη σχετική ημερίδα της Ηλείας, όπου απαξίωσε να ακούσει τις τεκμηριωμένες αντιρρήσεις των εκπροσώπων της ΟΙΚΙΠΑ.

Η αντίληψη που φαίνεται να διέπει τον σχεδιασμό και την εκτέλεση του προγράμματος ΑΝΤΙΝΕΡΟ, πανελλαδικά, είναι η αναχρονιστική αντίληψη του δάσους ως ΚΥΡΙΩΣ συνόλου από δέντρα με αγνόηση της σημασίας του υπορόφου από θάμνους και πόες και ΚΑΜΙΑ αναφορά στις επιπτώσεις και εν γένει τη διαχείριση της πανίδας που διαβιεί και εξαρτάται απολύτως από τον υπόροφο αυτόν.

Τα κριτήρια που ισχύουν και θα αποτελέσουν και μέρος νομοσχεδίου, που αναμένεται σύντομα να κατατεθεί, μιλούν για «απόληψη βιομάζας», «αξία βιομάζας», «παραγωγική ικανότητα του δάσους» και συναφή. ΚΑΜΙΑ αναφορά στην πανίδα και τις πιθανές επιπτώσεις σε αυτήν.

Αντιγράφουμε από τα κατατεθέντα στη συνέντευξη κείμενα:

«Πιο συγκεκριμένα, για τη διαχείριση των δημόσιων δασικών οικοσυστημάτων της χώρας, όπως την περιέγραψε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, λαμβάνονται οι εξής πρωτοβουλίες, οι οποίες αποτυπώνονται σε διατάξεις σχεδίου νόμου, που αναμένεται να τεθεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα σε δημόσια διαβούλευση:

• Η ανάθεση της υλοποίησης, της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης δημοσίων δασών ή διαχειριστικών μονάδων γίνεται κατόπιν δημόσιας πρόσκλησης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
• Με την πρόσκληση προκηρύσσεται η ανάθεση της υλοποίησης της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης ενός ή περισσότερων δασών ή μιας ή περισσοτέρων διαχειριστικών μονάδων κατά μόνας ή από κοινού. 
• Στην πρόσκληση ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: 

α) οι ποσότητες και τα είδη βιομάζας, που επιτρέπεται κατ’ ανώτατο όριο να αποληφθούν, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες διαχειριστικές μελέτες, 

β) οι εργασίες καθαρισμού δασών, τα είδη και οι ποσότητες βιομάζας, που θα αποληφθούν με αυτές, καθώς και ο χρονικός προγραμματισμός υλοποίησης αυτών των εργασιών, 

γ) το ύψος της επιδότησης της βιομάζας, που απολαμβάνεται ανά είδος και κατά περίπτωση, και 

δ) το ελάχιστο ποσοστό της αξίας των τιμολογίων πώλησης της αποληπτόμενης βιομάζας, το οποίο  θα αποδοθεί στο Δημόσιο κ.ά.

• Το ύψος της εγγύησης συμμετοχής ορίζεται στην πρόσκληση και προσδιορίζεται στο 4% της προϋπολογιζόμενης αξίας της σύμβασης. 
• Η ανάθεση γίνεται με απόφαση του  Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ύστερα από εισήγηση της επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα προσφορά με βάση τα παρακάτω κριτήρια:

α) το ποσοστό βιομάζας που θα αποληφθεί σε σχέση με το προβλεπόμενο στη διαχειριστική μελέτη και τη μελέτη αντιπυρικής προστασίας (Συντελεστής 40 %)

β) το χρονικό διάστημα υλοποίησης των δασοκομικών εργασιών συντήρησης και βελτίωσης του δάσους, που αποβλέπουν στον καθαρισμό αυτού, σε σχέση με το απώτατο σχετικό όριο που θέτει η εγκεκριμένη διαχειριστική – αντιπυρική μελέτη (Συντελεστής 40%)

γ) το ποσοστό της αξίας των τιμολογίων πώλησης της αποληπτόμενης βιομάζας, το οποίο θα αποδοθεί στο Δημόσιο (Συντελεστής 20%).

 

Πουθενά ΚΑΜΙΑ πρόβλεψη για μέτρα ασφαλείας έναντι των οχλήσεων στην πανίδα, μέτρα διαφύλαξης ικανού ποσοστού του βιοτόπου της, ιδίως όταν είναι ο υπόροφος, μόνο μέριμνα για την ποσότητα και την κατανομή των οικονομικών ωφελημάτων από τη διάθεση της αφαιρούμενης βιομάζας.

Εμείς, η Οικολογική Κίνηση Πάτρας, έχοντας την οδυνηρή εμπειρία από την ΠΙΛΟΤΙΚΗ  (αλίμονο, αν γίνει παράδειγμα προς μίμηση!…) εφαρμογή του ΑΝΤΙΝΕΡΟ στις περιοχές ευθύνης των Δασαρχείων Ολυμπίας και Αμαλιάδας, που αποτέλεσαν βαρύ πλήγμα ιδίως κατά της ερπετοπανίδας των δασών  Καϊάφα και νότιας Στροφυλιάς, με εντελώς απαισιόδοξη πρόβλεψη για την επιβίωση του εμβληματικού είδους, που ανθούσε στην περιοχή, του αφρικανικού χαμαιλέοντα (chameleo africanus), εκφράζουμε την βαθιά ανησυχία μας για τον ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ περιβαλλοντικά ΤΡΟΠΟ που το Υπουργείο πάει να υπηρετήσει, σε πανελλαδική κλίμακα, για ένα ΣΩΣΤΟ σκοπό, την πρόληψη των πυρκαγιών.

Εξηγήσαμε γραπτώς προς τις δασικές αρχές της Ηλείας, τα ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ λάθη της μεθόδου εφαρμογής (σαρωτική και όχι επιλεκτική – προσεκτική αφαίρεση βιομάζας με πλήρη εξαφάνιση του υπορόφου), κοινοποιήσαμε τις παρατηρήσεις μας στον ΟΦΥΠΕΚΑ, τοπικά και κεντρικά και τον Γεν. Δντή Δασών του Υπουργείου με την ελπίδα να ληφθούν υπόψη.

Ήδη στα τέλη Φεβρουαρίου προβήκαμε και σε αναφορά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του γραφείου της στην Ελλάδα, διότι δεν είναι επιτρεπτό με ευρωπαϊκό χρήμα (το ΑΝΤΙΝΕΡΟ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης), να γίνονται επιστημονικά εσφαλμένες επεμβάσεις στα δάση, που επιφέρουν βαριά πλήγματα στο πιο ευαίσθητο στοιχείο των δασικών οικοσυστημάτων: την πανίδα.

Ξεκαθαρίζουμε ότι δεν επιδιώκουμε τη ματαίωση του προγράμματος ΑΝΤΙΝΕΡΟ, η πρόληψη των πυρκαγιών είναι στόχος απαραίτητος, που έχει πλήρη την υποστήριξή μας, αλλά την ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΟΡΘΗ εφαρμογή του. Αυτό σημαίνει: προσοχή στην πανίδα, ιδιαίτεροι χειρισμοί σε δάση ευαίσθητα όπως αυτά με αμμοθινικό υπόστρωμα ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά .