Και ο τελευταίος από τους φοίνικες, που ήσαν, όσο θυμόμαστε την πλατεία, σήμα κατατεθέν των Ψηλαλωνίων, υπέκυψε στον φοβερό εχθρό, που ακούει στο όνομα Ρυγχοφόρος των φοινικοειδών (Rhynchoforus ferrugineus), ένα μικρό έντομο, ικανό όμως μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να απονεκρώσει δένδρα φοινίκων όσο ώριμα και αν είναι.
Προσβάλλει όλα τα είδη των φοινικοειδών, ενώ ο Κανάριος φοίνικας (Phoenix canariensis) που είναι και ο πιο διαδεδομένος στη χώρα είναι και ο πλέον ευαίσθητος. Έτσι, σε περίπτωση έλλειψης ικανού αριθμού ευπρόσβλητων φοινικοειδών, εκτιμούν οι γεωπόνοι, κανένα είδος δεν μπορεί να γλυτώσει. Τέτοια είδη είναι η Ουασιγκτόνια (Whashigtonia spp), o φοίνικας του Θεοφράστου (Phoenix theofrasti) ο οποίος είναι ο γηγενής ελληνικός φοίνικας, ο κοκοφοίνικας (Cocos nucifera,) o χαμαίρωπας (Chamaerops humilis), ο τραχύκαρπος (Trachycarpus fortunei), o δακτυλίφερα (Phoenix dactylifera), ενώ μπορεί να προσβάλει και τα αθάνατα (Agave americana) αλλά και τα τσίκας. Η προτίμηση του εντόμου στον κανάριο φοίνικα εξηγεί και την μη προσβολή των άλλων ειδών που χρησιμοποιούνται ως καλλωπιστικά δέντρα στην Πάτρα και αλλού (για την ώρα).
Το φυτοπαθογόνο αυτό ήρθε στη χώρα με φοίνικες που μεταφέρθηκαν από την Αίγυπτο, το πιθανότερο το 2003 και 2004, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τους ολυμπιακούς αγώνες, και ανήκαν στα είδη του Κανάριου φοίνικα και της Ουασιγκτόνια.
Μας έδωσε έτσι ένα ακόμη οδυνηρό μάθημα οικολογίας: η μεταφορά ζωντανών ειδών, σε διαφορετικά κλίματα και γεωγραφικά πλάτη, δεν μπορεί να υπακούει στον κανόνα του μικρότερου κόστους. Ξενικά είδη, προσαρμοσμένα σε πιο ανταγωνιστικά περιβάλλοντα, μπορεί να εκτοπίσουν τα συγγενή ντόπια ή φυτοπαθολογικοί παράγοντες, όπως το εν λόγω έντομο, μπορεί να προκαλέσουν ζημιές στις καλλιέργειες και την εν γένει χλωρίδα αντιστρόφως ανάλογες με το μέγεθός τους.
Για να επανέλθουμε στα Ψηλαλώνια, θεωρούμε αυτονόητο ότι τα κατεστραμμένα από την ασθένεια δέντρα θα αντικατασταθούν. Η επιλογή μπορεί να είναι ανθεκτικότερα είδη φοίνικα ή ίσως άλλα κατάλληλα είδη δέντρων με την ανάλογη εικόνα, π.χ. καζουαρίνες. Αλλά ας το αφήσουμε στην Υπηρεσία Πρασίνου, περιοριζόμενοι να ευχηθούμε μια καλή επιλογή.
Γ. Κανέλλης