ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΙΠΑ ΚΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
Η ανακοίνωση εκ μέρους της Περιφέρειας στα μέσα Απριλίου μιας εργολαβίας με αντικείμενο «Στοχευμένες παρεμβάσεις ύψους 8,47 εκ. ευρώ σε ποταμούς και χειμάρρους της Αχαΐας» προκάλεσε την αντίδραση της Οικολογικής Κίνησης Πάτρας. Η θέση της ΟΙΚΙΠΑ εκφράστηκε με έγγραφη αναφορά της προς τον Περιφερειάρχη και τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη κ. Ζαΐμη, η οποία επικεντρωνόταν ιδίως στο θέμα της βιώσιμης διαχείρισης των φερτών υλικών.
Διατυπώσαμε τη συχνά διατυπωμένη θέση μας, κοινή εξάλλου για όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις του Κορινθιακού, ότι τα λεπτόκοκκα φερτά υλικά των ποταμών (άμμος και χαλίκι) δεν πρέπει να απομακρύνονται με αντιπλημμυρική αιτιολογία, αλλά να αφήνονται στις κοίτες διότι αυτά «κτίζουν» τις ακτές, προστατεύοντάς τες από τη διάβρωση, αλλά και από τη διείσδυση του θαλάσσιου υδροφόρου ορίζοντα.
Από την απάντηση της Περιφέρειας επισημαίνουμε τη φράση «Τα αδρανή υλικά του χειμάρρου (άμμοι, χαλίκια) στις περιπτώσεις αυτές συνήθως προωθούνται και αποτίθενται πλευρικά στα πρανή». Θεωρούμε ότι αυτό σημαίνει ότι ΔΕΝ αφήνονται στην κρίση του εργολάβου για απομάκρυνση και πώληση ως αδρανή, αλλά παραμένουν, ώστε οι μεγαλύτερες παροχές του ποταμού να τα «κατεβάσουν» ως την ακτή.
Για μια ακόμη φορά τονίζουμε την ανάγκη τα μικρής διατομής φερτά υλικά να παραμένουν στις κοίτες για να αναπληρώνουν σταδιακά τις απώλειες των ακτών. Η αντιπλημμυρική πολιτική πρέπει να «κουμπώνει» με την πολιτική κατά της διάβρωσης των ακτών και ποτέ να μην αντιμετωπίζονται ως ξεχωριστά αντικείμενα.
Παραθέτουμε παρακάτω το κείμενο της αναφοράς μας και την απάντηση της Περιφέρειας.
Η αναφορά της ΟΙΚΙΠΑ:
ΘΕΜΑ: Απαιτείται μεγάλη προσοχή στο ΠΟΙΑ φερτά θα απομακρυνθούν από τις κοίτες ποταμών.
Κύριε Περιφερειάρχη, κύριε Αντιπεριφερειάρχη
Πριν δύο εβδομάδες ανακοινώσατε την ανάθεση εργολαβίας με αντικείμενο «Στοχευμένες παρεμβάσεις ύψους 8,47 εκ. ευρώ σε ποταμούς και χειμάρρους της Αχαΐας».Στην ανακοίνωσή σας περιγράφονται οι επιμέρους ενέργειες, στις οποίες θα προβεί ο ανάδοχος και μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η «απομάκρυνση φερτών υλικών».Θεωρούμε σκόπιμο, μετά μάλιστα τα συμπεράσματα πετυχημένης εσπερίδας που οργανώσαμε στις 17/4/24 με θέμα την σημασία των λεκανών απορροής ποταμών, να επισημάνουμε και να τονίσουμε την ανάγκη η Περιφέρεια να προσδιορίσει λεπτομερώς το είδος των «φερτών υλικών» που θα «απομακρυνθούν».
Δεν πρέπει να είναι μικρής διατομής φερτά, γιατί η «απομάκρυνση» λεπτόκοκκων (άμμου και χαλικιών) υλικών από τις κοίτες είναι μη ΒΙΩΣΙΜΗ πολιτική, και δεν συμβάλλει στην αντιπλημμυρική προσπάθεια, που είναι στόχος του έργου. Αντιθέτως ευνοεί, όπως πλήθος μελετών έχουν καταδείξει, στην ΔΙΑΒΡΩΣΗ των ακτών γιατί, αυτά, δηλαδή τα μικρής διατομής φερτά υλικά, ΚΤΙΖΟΥΝ τις ακτές, αλλά και ΑΝΑΠΛΗΡΩΝΟΥΝ όσα ο κυματισμός αφαιρεί απ’ αυτές.
Σας εφιστούμε ιδιαιτέρως την προσοχή στο θέμα αυτό και παρακαλούμε όπως δώσετε ρητές εντολές στις αρμόδιες υπηρεσίες σας ελέγχου της καλής εκτέλεσης των έργων, να δώσουν ΕΜΦΑΣΗ στην πλευρά αυτή.
Ακτές πλούσιες σε φερτά μικρής διατομής διαχωρίζουν αποτελεσματικά τον θαλάσσιο (αλμυρό) υδροφόρο ορίζοντα από τον χερσαίο και αποτρέπουν φαινόμενα υφαλμύρινσης, που οδηγούν τα καλλιεργήσιμα εδάφη σε βαριά υποβάθμιση, όπως ήδη καταδείχθηκε στην εσπερίδα μας ότι συμβαίνει ανησυχητικά στη βορειοδυτική Αχαΐα.
Παρακαλούμε και πάλι να δώσετε μεγάλη προσοχή και προτεραιότητα στο θέμα αυτό.
Η απάντηση της Περιφέρειας:
Απάντηση σε έγγραφο της Οικολογικής Κίνησης Πάτρας σχετικά με αντιπλημμυρική εργολαβία.
«Σε απάντηση του ανωτέρω σχετικού εγγράφου σάς ενημερώνουμε ότι τα προτεινόμενα έργα της σύμβασης του θέματος αφορούν κυρίως σε εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης, επισκευής, ενίσχυσης και συμπλήρωσης υφισταμένων αντιπλημμυρικών έργων σε ποταμούς και χειμάρρους του Νομού Αχαΐας.
Επίσης αφορούν δευτερευόντως εργασίες άρσης προσχώσεων, καθαρισμού και απομάκρυνσης βλάστησης, φερτών υλικών από την κοίτη των χειμάρρων. Όλες οι εργασίες θα έχουν ως στόχο την ελεύθερη και ομαλή απορροή των ομβρίων υδάτων σε ποταμούς και χειμάρρους για πλημμυρικές καταστάσεις περιόδου επαναφοράς τουλάχιστον 50 ετών.
Γενική αρχή κατά το σχεδιασμό και κατασκευή των αντιπλημμυρικών έργων σε ρέματα είναι να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε στα τμήματα, όπου η κοίτη παρουσιάζει επάρκεια και ευστάθεια, να παραμένουν στη φυσική τους κατάσταση, ενώ στα λοιπά τμήματα να περιορίζονται οι επεμβάσεις στις ηπιότερες δυνατές. Μόνο, εάν διαπιστωθεί ότι οι επιπτώσεις από την πλημμύρα δεν είναι αποδεκτές και υπάρχει ανάγκη κατασκευής έργων διευθέτησης και ρύθμισης της ροής των υδάτων, τότε εξετάζονται λύσεις για περιορισμό ή διευθέτηση της πλημμύρας με εκτέλεση των κατάλληλων έργων.
Σε περιπτώσεις που η διατομή χειμάρρου έχει απομειωθεί λόγω φυσικών διεργασιών, όπως καταπτώσεις πρανών και όχθεων, αποθέσεις φερτών υλών, υδροχαρής βλάστηση ή περιορισμένες επιχώσεις κλπ. συνήθως προτείνεται η διαμόρφωση υδραυλικά επαρκούς διατομής μόνο με απλές χωματουργικές εργασίες με τη χρήση μηχανικών μέσων.
Συγκεκριμένα, συνήθως προτείνονται εργασίες καθαρισμού, εκβάθυνσης και διαπλάτυνσης της υφιστάμενης διατομής, σύμφωνα με την τελική προτεινόμενη διατομή της μελέτης. Οι εργασίες αυτές κρίνονται απαραίτητες και κατάλληλες μέσα σε περιοχές που η κοίτη δεν έχει περιοριστεί με μόνιμα έργα. Αποτελεί την πιο ήπια μορφή παρέμβασης και επιτρέπει τη συνέχιση της λειτουργίας του χειμάρρου ως φυσικού οικοσυστήματος.
Τα αδρανή υλικά του χειμάρρου (άμμοι, χαλίκια) στις περιπτώσεις αυτές συνήθως προωθούνται και αποτίθενται πλευρικά στα πρανή. Σε περιπτώσεις κατασκευής έργων διευθέτησης ή προστασίας από διάβρωση συνήθως προτείνονται κατασκευές από συρματοκιβώτια ή λιθορριπές με κροκάλα μεγέθους μεγαλύτερου των 10 εκατοστών».
Ο Προϊστάμενος Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Π.Ε. Αχαΐας
Παναγιώτης Φλωράτος,
Πολιτικός Μηχανικός
Γ. Κ.