Κυριακή ΙΙ Μαρτίου και το οικοτουριστικό πρόγραμμά μας όριζε εκδρομή στον υγρότοπο του Αμβρακικού κόλπου. Οπότε η Πάτρα ζήλεψε, κατά πως φάνηκε και μας “υγροτόπιασε με μπόλικη βροχή πρωί – πρωί. Ωστόσο ο καιρός. δεν μας ταλαιπώρησε στην εκδρομή μας, και νερά είχαμε μεν στα πόδια μας, αλλά ουδέ στην κεφαλή μας! ) καθ’ οδόν, προσπεράσαμε τα Λευκά Όρη πλησίον του Μεσολογγίου (Τους αλατοσωρύς λέμε!) και συνεχίσαμε βόρεια. Λίμνες ρηχές και βαθιές, που συναντούσαμε διαδοχικά, μας έδιναν μια πρόγευση του προορισμού μας. Στη λίμνη με το αρσενικό όνομα Οζερός, είχαμε τη χαρά να δούμε τους ψιλόλιγνους πελαργούς που λικνίζονταν με χάρη στο ένα πόδι, που ψάρευαν βυθίζοντας την μύτη τους στο νερό, ή που πετούσαν αμέριμνοι. Σημειωτέον, οι εκλεκτοί της ΟίΚΟπαρέας Θωμάς, Διονύσης, Γιώργος, Γιώργος, Γιώργος (οι τρεις ΟίΚΟλογοφύλακες!!!) μας τροφοδοτούσαν με ποικίλες πληροφορίες για τα μέρη που διαβαίναμε, για τα λιμνοτόπια, τα φυτά, τα ζώα, ενώ εμείς ακούγαμε με ενδιαφέρον, γιατί σκοπός μας δεν ήταν να “χαζέψουμε” αλλά να μάθουμε, να συμμεριστούμε… Πρώτη μας στάση στην Αμφιλοχία, στον Καρβασαρά του Καρκαβίτσα (στα “Λόγια της Πλώρης” του), με το τουρκομερίτικο όνομα που παραπέμπει σε Καραβάν Σεράϊ επί τουρκοκρατίας, και ήπιαμε τον τούρκικο … μπαρδόν, ελληνικό καφεδάκο μας. Στη συνέχεια, ακολουθώντας το ημικύκλιο του Αμβρακικού, αφήσαμε πίσω μας την Αμφιλοχία, προσπεράσαμε το επίσης παραλιακό Μενίδι και φθάσαμε, Που; στην φτου κακά … όπραινα! Φέρτε μανταλάκια για τις μύτες μας επειγόντως! Το άκρως περιγραφικό όνομα “Κόπραινα”, από το στρώμα κοπριάς βοoειδών που σκέπαζε το έδαφος, αναφέρεται πρώτη φορά το έτος 1304. Μπόχα εις τους αιώνες… Το 1927 με κρατικό διάταγμα, μετονομάστηκε κομψί – κομψά σε Αλυκή, άλλωστε παρήγαγε μεγάλες ποσότητες αλατιού, ωστόσο η παλιά ονομασία επικράτησε μέχρι τις ημέρες μας, ευτυχώς όμως. όχι οσφρητικώς! Η κακομοίρα η Κόπραινα, μέχρι το 1940 ήταν αρχόντισσα και κυρά. Το λιμάνι της ήταν σταθμός εμπορικός και επικοινωνιακός, καθώς εκεί βρίσκονταν καφενείο, ταβέρνα, ξενοδοχείο, υδατοδεξαμενή, αποθήκες, χωροφυλακή, ως και τελωνείο “Γ’ τάξεως” παρακαλώ.
Εβδομήντα χρόνια μετά, πλέον απομένουν μερικά αναπαλαιωμένα κτίρια, πέτρινα και ωραία, που στεγάζουν δύο Μουσεία. Εκεί παρακολουθήσαμε προβολή ενημερωτικών διαφανειών και στη συνέχεια, καθοδηγούμενοι από προσωπικό του Κέντρου Πληροφόρησης, κατευθυνθήκαμε προς τον φάρο για να παρατηρήσουμε τα παρυδάτια πουλιά. Παραδίπλα λοιπόν στο μονοπάτι του φαροφύλακα, ήταν ένας περιφραγμένος χώρος με κότες, κοκκόρια, γαλοπούλες και φραγκόκοτες, οπότε τα φωτογραφικά αντανακλαστικά μου … άναψαν τα φλας, με συνέπεια να υποστώ την καζούρα της παρέας· “Αμ δεν είναι αυτά τα πουλιά που Θα παρατηρήσουμε!”. Εμ, λέω κι εγώ, όπως πάνε τα πράγματα, σύντομα Θα γίνουν σπάνιο είδος όλα τους, Θα δείτε … που δεν Θα τα βλέπετε, δηλαδή! Μερικές κατοσταριές μέτρα παραπέρα, φθάσαμε στον φάρο, που ήταν ένας νάνος πρώτης γραμμής! Ο πιο κοντοστούπης φάρος που μπορείτε να φανταστείτε! Μήπως μπασμένος, δηλαδή βυθισμένος στο λασποτόπι; Ουδόλως! Στέκεται στο.. .χμ. . .ύψος του, από το 1903 που κατασκευάστηκε, πέτρινος και ντούρος επάνω στα ξύλινα θεμέλιά του και μη με ρωτάτε πως και τι, εγώ μηχανικός δεν είμαι. Από την ταράτσα του σπιτιού του φαροφύλακα, επίσης πέτρινου και ξυλοστέριωτου, παρατηρήσαμε με κιάλια, τηλεσκόπια και με τα ματάκια μας βεβαίως, τα πουλιά, κυρίως ερωδιούς και κορμοράνους, μα και διάφορα άλλα που δεν συγκράτησα τις ονομασίες τους, αλλά ακόμα Θυμάμαι την χάρη τους… Κατόπιν επισκεφθήκαμε το εσωτερικό, που είχε διαμορφωθεί σε μουσείο φάρων και ύστψ1 επιστρέψαμε απ’ όπου ήλθαμε κι επισκεφθήκαμε το Μουσείο Αλιείας και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, μια διπλά ενδιαφέρουσα εμπειρία. ‘Εξω, στο παλιό πλακόστρωτο, οι ράγες και τα βαγονέτα που μετέφεραν το αλάτι, στέκουν παροπλισμένα… Παίδες, σας διαβεβαιώνω ότι παρά το δύσοσμο όνομά της, η ·Κόπραινα είναι γραφικότατη και ωραιότατη. Να φανταστείτε, πολλές συστάδες ανθισμένων θάμνων και αγριολούλουδων, ταπεινά κι ευωδιαστά λουλουδάκια, διαψεύδουν την ονομασία προελευσεώς της! Η συνέχεια της εκδρομής μας, μας πήγε πουλμανάτους στην Σαλαώρα, όπου υπήρχαν και κάτι λοφάκια που ξεπρόβαλλαν σαν ζάρες στον καλοσιδερωμένο υπόλοιπο τόπο. Πλάι στην Θάλασσα, σε ένα καλοδιατηρημένο παλαιό αρχοντικό, περιτριγυρισμένο από ανθισμένα δένδρα και Θαλλερή φύση, στεγάζεται το Κέντρο ‘Ερευνας και Πληροφόρησης Σαλαώρας. Εκεί είχαμε ξενάγηση στον μουσειακό χώρο και προβολή διαφανειών, ήγουν οπτικι ακουστική μάΘηση και απόλαυση. Εδώ υπογραμμίζω την άψογη εξυπηρέτηση και την άριστη ενημέρωση που είχαμε και στα δύο Κέντρα Γίληροφόρησης που επιοκεφκαμε. Ζτο βιβλίο εντυπώσεων, εκ μέρους της ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ., έγραψα: “Επειδή κάποτε Θα πηγαίνουμε στο Μετεωρολογικό Θέατρο για να θυμηθούμε πως είναι η βροχή, ευχαριστούμε που υπάρχετε…”. Ευτυχώς, έξω ιι φύση υπήρχε ακμαία και μας καλούσε! Επόμενος προορισμός μας η Κορωνησία, νησάκι Θέρετρο της ‘Αρτας, γεωμορφικά γραφικό και κατά την επίσκεψή μας, ανεμοδαρμένος τόπος…. Μάρτής γδάρτης, κατά τα γνωστά. Απέναντί μας, οι ορεινοί όγκοι των Τζουμέρκων, με τις απότομες βουνοκορυφές τους χιονοσκέπατες και απαστράπτουσες, όρθωναν περήφανα αναστήματα κάτω από τον ήλιο -ο μόνος ψηλότερός τους ολόγυρα- Σα να ήθελαν να προβάλουν και να υποδείξουν τις γεωγραφικές αντιθέσεις της πολύτροπης γης μας. Στη λουρονησίδα της λιμνοΘάλασσας Λογαρούς πεζοπορήσαμε πάνω σε χώμα, πλάι σε αναρίθμητα κελύφη οστράκων (…τα φαστ φουντ των πουλιιν), που σχημάτιζαν ένα παχύ αλλά εύθραυστο βοτσαλωτό. Οι λουρονησίδες σχηματίζονται καθώς συγκρούονται τα νότια θαλάσσια ρεύματα με τις ποτάμιες εναποθέσεις φερτών υλικών. Οι επιμήκεις αυτές νησίδες διαχωρίζουν την Θάλασσα από τη λιμνοθάλασσα και σχηματίζουν την γεωμορφία του τοπίου. ζσλπίσκοι, όρμοι, έλη, παραλίες, με μέτρια ποικιλία χλωρίδας και πλούσια ποικιλία πανίδας, και όσο για ομορφιά … Φανταστείτε ένα ζωγραφικό πίνακα, μια ακουαρέλα τοπίου, με πρασινογάλανα, πρασινοκίτρινα, πρασινογκρί κι απαλά μπεζ χρώματα, όλο νερένιες πινελιές, ανάλαφρες σαν το φτερούγισμα ενός πουλιού… Εδώ διαχειμάζει άλλωστε το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού υδρόβιων πουλιών της χώρας μας. Ο Αμβρακικός, με είκοσι ολόκληρες λιμνοθάλασσες στην αγκάλη του, είναι ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα στον χώρο της Μεσογείου. Εξ1 άλλου μοιάζει με τη Μεσόγειο σε μικρογραφία. Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι επίσης κλειστή Θάλασσα, με μικρό άνοιγμα στα δυτικά της. Στον Ατλαντικό ωκεανό βρίσκει δίοδο η Μεσόγειος, στο Ιόνιο πέλαγος αντίστοιχα ο Αμβρακικός κόλπος. Το γεγονός είναι ότι προσφέρει τον ενάλιο πλούτο του, τη βιοποικιλότητά του, την κύ.ιαντη γαλήνη του όλου τοπίου, την ομορφιά και την χάρη των πουλιών του, και δεν ζητά ιίποτε, Παρά μονάχα να τον αφήσουμε στην ησυχία του.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση του Κ&ιπιτ, που πραγματοποιήθηκε το 1971 στο Ιράν, ο Αμβρακικός χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους 31 σημαντικότερους υγρότοπους διεθνούς σημασίας. Η χώρα μας, τον χαρακτήρισε Εθνικό Πάρκο, μόλις… προχθές, το 2008 και πάλι καλά να λέμε, ε; Το μεσημέρι γευματήσαμε σε ένα εστιατόριο στο κοντινό χωριό της Ροδιάς και τέλος κεραστήκαμε από το νηστίσιμο επιδόρπιο της Τζένης (κάποτε Πρέπει να κυκλοφορήσει σε βιβλίο τις συνταγές της!), ενώ το απόγευμα πήγαμε στην ‘Αρτα για αστική βόλτα και καφέ. Η πόλη είναι πυκνοχτισμένη σε ανηφοροκατηφόρες λόφων ως επί το πλείστον, μικροαστική σαν κάθε επαρχιακή πόλη, αλλά την χαρίτωναν οι μυρωδάτοι πορτοκαλεώνες που την περικύκλωναν, πυκνόφυλλοι και κατάφορτοι με τους χρυσούς τους καρπούς. Στο ονομαστό γεφύρι της, το μεγαλύτερο και πιο καλοδιατηρημένο στην Χώρα μας, αφιερώσαμε τον περισσότερο χρόνο μας, και δικαίως. ‘Ενα μηχανικό έργο που καβαλτκεύει με τις τέσσερις μεγαλοκαμάρες του τον ατίθασο ποταμό Άραχθο, έναν από τους πολλούς, μικρούς και μεγάλους που εκβάλλουν στον Αμβρακικό κόλπο. Πολυτρα’ουδισμένο το γεφύρι αυτό, χάρη στη Λένη, τη γυναίκα του πρωτομάστορα, που θυσιάστηκε για να στεριώσει η κατασκευή, καθώς ο πρωτομάστορας την έχτισε στα θεμέλια (άκου δικαιολογία ο ατζαμής!). Το μεγαλογέφυρο της ‘Αρτας, αν και χτίστηκε στις αρχές του 17 ον αιώνα, στηρίζεται στις βάσεις ενός πολύ αρχαιότερου γεφυριού, που κατασκευάστηκε πιθανόν τον 3 ο π.Χ. αιώνα, επί βασιλείας Πύρρου. Στα νότια της γέφυρας υπάρχει ακόμα ο πλάτανος, γέρικος αλλά τρανός σε διαστάσεις, όπου ο Αλή Πασάς κρεμούσε τα παλληκάρια της Ηπείρου, που “κλέφτες1’ τα έλεγαν τότε… Πλέον, ιστορία και θρύλοι μοιάζουν τόσο παλιοί, που η φρίκη τους αφήνει ανέγγιχτο το παρόν και το μόνο που αισθάνεται κανείς είναι η γοητεία της γραφικότητας. Βεβαίως, πιο απέριττη, πιο αληθινή, είναι η διαχρονική γοητεία της Φύσης. Αυτή την φράση, κεντρική ιδέα κάθε εκδρομής μας, την θέτω ως επίλογο της εξόρμήσής μας αυτής.
Στο επανιδείν!
Της Κορίνας Αλιβιζάτου