Μια ημερίδα στην Πάτρα με στόχο την προστασία του Κορινθιακού

 

Ιδιαίτερη επιτυχία είχε, παρά τις δυσχέρειες (καταρρακτώδης βροχή, ακόμη και διακοπή ρεύματος), η ημερίδα «Κορινθιακός, θάλασσα ζωντανή», που διοργάνωσε η Οικολογική Κίνηση Πάτρας την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου το βράδυ, στην Αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών στην Πάτρα. Η ημερίδα θεωρούμε πως πέτυχε τους στόχους της. που ήσαν αφενός η ενημέρωση του κοινού για την περιβαλλοντική αξία, τις ζωντανές αξίες θα λέγαμε, του Κορινθιακού Κόλπου, αφετέρου η τεκμηρίωση ότι το αίτημα  να ανακυρηχθεί σε προστατευόμενη περιοχή αλιείας, με τη συνεπαγόμενη μόνιμη επιστημονική παρακολούθηση, είναι ρεαλιστικό και ώριμο. 

 

Η ημερίδα ήταν μέρος ενός ευρύτερου συνόλου εκδηλώσεων με τίτλο «Ημέρες Κορινθιακού – Ημέρες ζωής», που διοργανώθηκαν σε διάφορες πόλεις παράκτιες η γειτνιάζουσες με τον Κορινθιακό, όπως ιστιοπλοϊκός αγώνας με κατάληξη τη Ναύπακτο και ημερίδα στην ίδια πόλη με αντικείμενο την τουριστική αξιοποίηση του Κόλπου, ποδηλατικός γύρος στη Στυμμφαλία Κορινθίας, ημερίδα στην Ιτέα με θέμα την βιώσιμη αλιεία στον Κόλπο, παράσταση της «Εκάβης» στο Αίγιο, από το Υπαίθριο Θέατρο Αιγίου, ημερίδα στο Κιάτο με θέμα τον Κορινθιακό ως θαλάσσιο δρόμο, ημερίδα στη Λιβαδειά για τη θαλάσσια χωροταξία και τον σχετικό στρατηγικό σχεδιασμό. Διοργανωτές της όλης σειράς εκδηλώσεων, από την οποία θα προκύψει σειρά από τελικά παραδοτέα, ήταν οι Αναπτυξιακές Εταιρίες Αιτωλική ΑΕ, Αχαΐα ΑΕ, ΑΝ.ΒΟ.ΠΕ., Φωκική ΑΕ και Ελικώνας–Παρνασσός ΑΕ, στα πλαίσια ενός προγράμματος LEADER  συνεργασίας.

 

Οι εισηγήσεις

 

Παραθέτουμε παρακάτω πολύ συνοπτικά τις εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα.

 

Ηρώ Τσιμπρή, Γενική Δ/ντρια-Συντονίστρια Τοπικού Προγράμματος LEADER 2007-2013. «Σύντομη αναφορά στους σκοπούς του προγράμματος “Ημέρες Κορινθιακού”»

 

H κ. Η. Τσιμπρή προσδιόρισε αρχικά το χαρακτήρα του διατοπικού σχεδίου «Ο Κορινθιακός Κόλπος». Το σχέδιο, είπε, αφορά στην αναγνώριση της σημαντικότητας του Κορινθιακού Κόλπου ως πολιτισμικού στοιχείου των τοπικών κοινωνιών, που στοχεύει στην ανάδειξη της ταυτότητας των περιοχών, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα παραγωγής τοπικών προϊόντων, στην ενθάρρυνση της διαφοροποίησης της αγροτικής οικονομίας προς την κατεύθυνση της τουριστικής διεύρυνσης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, με σεβασμό στο περιβάλλον και στην παράδοση. 

Μέσα για την επίτευξη των στόχων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος είναι η έκδοση δίγλωσσου λευκώματος, σχεδιασμός και ανάπτυξη διαδραστικού portal, η δημιουργία ντοκιμαντέρ για τον Κορινθιακό Κόλπο, ευαισθητοποίηση τοπικού πληθυσμού – διοργάνωση εκδηλώσεων «Ημέρες Κορινθιακού», η δημιουργία εκπαιδευτικού πακέτου με θεματικά έντυπα (οικοσύστημα, ιστορία, πολιτισμός, παιχνίδι) για την εκπαιδευτική κοινότητα καθώς και εκπαιδευτικών χαρτών σε μορφή fiche με ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία.

 

Άντζελα Λάζου, στέλεχος της Greenpeace Ελλάδας, «Κορινθιακός Κόλπος, ένα μικρό καταφύγιο ζωής»

 

Η κ. Λάζου ανέπτυξε την από ετών (πριν το 2008) διατυπωμένη πρόταση της Greenpeace, για θεσμοθέτηση θαλασσίων ζωνών στον Κορινθιακό ,που θα είναι καταφύγια για τη θαλάσσια ζωή. Η πρόταση είχε βασιστεί σε στοιχεία μελέτης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για τη θαλάσσια ζωή του Κορινθιακού. Μερικά από τα κύρια σημεία της εισήγησής της είναι:

Ο Κορινθιακός Κόλπος είναι μια μικρογραφία της Μεσογείου, η οποία, όπως όλη η Ευρώπη, αντιμετωπίζει μια μη βιώσιμη κατάσταση, στην οποία οι άλλοτε πλούσιοι και ποικίλοι πληθυσμοί ψαριών έχουν αποδεκατιστεί σε ένα κλάσμα του αρχικού μεγέθους τους, οδηγώντας σε μια οικολογική, κοινωνική και τελικά οικονομική κρίση.

Περισσότερο από το 80% των εμπορικών ιχθυαποθεμάτων στην Ευρώπη είναι υπεραλιευμένα ή πλήρως εκμεταλλευόμενα. Περισσότερα από 90 είδη ψαριών κινδυνεύουν με εξαφάνιση στην Ευρώπη, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).

Η υπεραλίευση είναι αποτέλεσμα των καταστροφικών αλιευτικών πρακτικών και του υπερβολικού μεγέθους του βιομηχανικού αλιευτικού στόλου.

 

Η ετήσια εθνική αλιευτική παραγωγή έχει μειωθεί σχεδόν κατά 50% τα τελευταία 15 χρόνια κάνοντας πολλές φορές το επάγγελμά των αλιέων ασύμφορο και το μέλλον του Έλληνα ψαρά αβέβαιο.

Το 45% της ψαριάς της μηχανότρατας δεν φτάνει ποτέ στις ψαραγορές. Οι απορρίψεις μπορεί να φτάσουν και τους 15.000 τόνους ετησίως.

 

Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη πολιτική για τη θάλασσα στην Ελλάδα, η οποία θα προστατεύει αποτελεσματικά τις ελληνικές θάλασσες μέσα από τη βιώσιμη διαχείριση της αλιείας, αλλά και τη δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων.  Έχει παρατηρηθεί 61% αύξηση της παραγωγικότητας των ψαριών μέσα σε καταφύγιο, 39% γύρω από το καταφύγιο. 

Τα οφέλη τους:  Αύξηση της απόδοσης της αλιείας. Προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για  την επιστημονική έρευνα. 

 

Ωφελούν τουριστικές  δραστηριότητες, όπως η κατάδυση, η υποθαλάσσια φωτογράφιση και η παρατήρηση κάποιων ειδών, δίνοντας την ευκαιρία εναλλακτικών πηγών εσόδων στις παράκτιες κοινότητες.

Ευνοούν τον αλιευτικό τουρισμό, που, αν σχεδιαστεί προσεκτικά, με μια ολιστική προσέγγιση λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, μπορεί να έχει πολλά οφέλη.

 

Η περίπτωση του Κορινθιακού. 

 

Ο Κορινθιακός διαθέτει 4 είδη δελφινιών που βρίσκουμε στη Ελλάδα, τα κοινά δελφίνια, τα ζωνοδέλφινα, τα σταχτοδέλφινα και τα ρινοδέλφινα και έχει προταθεί στο σύνολό του ως περιοχή προστασίας του κοινού δελφινιού. Διαθέτει κοράλλια, λιβάδια ποσειδωνίας, πλούτο και ποικιλία ψαριών. Όμως η αλιεία στον Κορινθιακό επεκτείνεται συνεχώς προς ψάρια που βρίσκονται πιο ψηλά στην τροφική αλυσίδα (μεγαλύτερα συνήθως ψάρια). Αυτό αποδίδεται όχι σε πραγματική αύξηση των «μεγάλων» ψαριών, αλλά κυρίως στον εκσυγχρονισμό και την αποτελεσματικότητα των αλιευτικών εργαλείων.

 

Επομένως ο Κορινθιακός Κόλπος αποτελεί ιδανικό παράδειγμα θαλάσσιας περιοχής, η οποία συγκεντρώνει όλα τα κριτήρια, για να συμπεριληφθεί στις περιοχές προστασίας. 

 

Βασίλης Παπαδόπουλος, Φυσικός Ωκεανογράφος στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) «Η ανάγκη Ωκεανογραφικής Παρακολούθησης του συστήματος του Κορινθιακού Κόλπου» 

 

Ο εισηγητής άμεσα και από την αρχή τόνισε ότι η αναγκαιότητα της ωκεανογραφικής Παρακολούθησης του συστήματος του Κορινθιακού Κόλπου υπάρχει γιατί, όσο και αν ακούγεται παράδοξο, οι σχετικές γνώσεις μας είναι πολύ ελλιπείς.

 

Γιατί είναι τόσο απαραίτητο να γνωρίζουμε όσο το δυνατό καλύτερα τη λειτουργία του οικοσυστήματος του Κορινθιακού Κόλπου; Πρωτίστως για τη σοφή διαχείρισή του και την αποκατάστασή του, όπου αυτό απαιτείται.

Τι μας λείπει σε σχέση με τον Κορινθιακό; Στοιχεία τα παρακάτω:

 

 Κατανομή βασικών ιδιοτήτων (T-S-DO), Δομή της κυκλοφορίας των νερών, Δημιουργία των βαθιών νερών, Χημικά χαρακτηριστικά της στήλης του νερού, Χημικά χαρακτηριστικά του ιζήματος, Βιολογία της στήλης νερού, (φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν), Βιολογία του πυθμένα, (φυτοβένθος και ζωοβένθος).

Οι κίνδυνοι για την κλειστή αυτή θάλασσα είναι: η διάβρωση των ακτών (Βόρεια Πελοπόννησος), επιπτώσεις από τη Ναυσιπλοΐα, βιομηχανικά και κυρίως αστικά απόβλητα, εκπλύσεις από λιπάσματα και φυτοφάρμακα που προκαλούν ευτροφισμούς, απορρίμματα (στο νερό και στο βυθό). Αν έχουμε σταθερά αξιόπιστα και τη γνώση αυτή, θα βοηθήσει σοβαρά στην τεκμηριωμένη αντιμετώπιση των κινδύνων, κατέληξε ο κ. Παπαδόπουλος.

 

Κωνσταντίνος Κουτσικόπουλος, καθηγητής Βιολογικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών. Ο καθ. Κουτσικόπουλος με θέμα «Κορινθιακός Κόλπος: Ένα μοναδικό, αλλά άγνωστο, φυσικό εργαστήρι», πραγματοποίησε μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή ομιλία, στηριγμένη σε πλούσιο οπτικό υλικό, φωτογραφίες και βίντεο. 

 

 Έδωσε έμφαση στην επιβάρυνση των ακταίων περιοχών από την επιμήκη οικιστική επέκταση, δείχνοντας με σχετικό βίντεο ότι δύσκολα βρίσκεις κενά από δόμηση τμήματα στην ακτογραμμή, κάτι που επηρεάζει, κατά τρόπο όχι πλήρως γνωστό, την παράκτια ζωή, για την οποία τα αβαθή νερά αποτελούν πολύτιμο «βρεφοκομείο». Ιδιαίτερη και θετική αίσθηση έκανε στο κοινό η παρουσίαση που έκανε απλού συστήματος (με επάλληλες σχάρες) για την αποφυγή αλίευσης μικρού μεγέθους ψαριών στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, που εφαρμόσθηκε με πρόταση των επιστημόνων του Πανεπιστημίου Πατρών και αποδοχή των ψαράδων, με ήδη ορατά καλά αποτελέσματα.

 

Επιφυλλασσόμαστε για εκτενέστερη παρουσίαση της εισήγησής του σε επόμενο τεύχος της εν αιθρία.

 

Γιώργος Κανέλλης, περιφερειακός σύμβουλος Δ. Ελλάδας, μέλος ΟΙΚΙΠΑ, «Προτάσεις και αγώνες για ένα βιώσιμο Κορινθιακό»

 

Ο Γ. Κανέλλης, παρουσίασε τα αιτήματα, τους αγώνες και τα επιτεύγματα του ιδιαίτερα αξιοσημείωτου κινήματος ενεργών πολιτών και φορέων, τόσο κοινωνικών όσο και αυτοδιοικητικών για την προστασία και βιώσιμη διαχείριση του Κορινθιακού. Αναφέρθηκε στις βασικές περιβαλλοντικές οργανώσεις που δρουν για τον Κόλπο, την ομοσπονδία «ΑΛΚΥΩΝ», την Οικολογική Κίνηση Αντίκυρας, την Οικολογική Κίνηση Πάτρας αλλά και στην κοινή δράση των Δήμων γύρω από τον Κόλπο, παρά τις ασυνέχειές της, μέσω του Συνδέσμου Προστασίας και Ορθολογικής Ανάπτυξης Κορινθιακού.  Υπογράμμισε την σημασία κινητοποιήσεων όπως η «Πορεία ενέργειας» τους 2008, με επίκεντρο την γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου αλλά και ενός μεγάλου αριθμού ημερίδων, αναφορών, δημοσιευμάτων για την ανάδειξη των προβλημάτων του Κορινθιακού. Ανέφερε ως κορυφαίες επιτυχίες την πλήρη διαχείριση της «κόκκινης λάσπης» στη στεριά και την πρόοδο όσον αφορά στους βιολογικούς καθαρισμούς.

 

Η μόνιμη επιστημονική παρακολούθηση του ευαίσθητου και κλειστού Κορινθιακού Κόλπου είναι εφικτή με τις υπάρχουσες διατάξεις, κατέληξε. Αυτό είναι για μας σήμερα αίτημα αιχμής, στόχος και της παρούσας ημερίδας και το προωθούμε. Ζητούμε από την Κυβέρνηση να το υλοποιήσει. 

 

Από την υψηλού επιπέδου συζήτηση  που ακολούθησε αναφέρουμε μόνο μια ευχάριστη επισήμανση, που έγινε από φίλο καταδύτη: η απαγόρευση της αλιείας 200 μέτρα πριν και 220 μετά την γέφυρα Ρίου έχει ήδη ορατό αποτέλεσμα στη βελτίωση της κατάστασης της θαλάσσσιας ζωής στην περιοχή αυτή.

 

 Ήδη – αθόρυβα – έχουμε μια απόδειξη ότι το θαλάσσιο καταφύγιο είναι αποτελεσματική ιδέα!