Σε διαβούλευση βρίσκεται νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος σχετικά με την αναβάθμιση των συστημάτων ανακύκλωσης στη χώρα μας.
Μετά την έγκριση του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) τον Γενάρη του 2015, που βάζει ως κύριο στόχο την ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση της ανακύκλωσης, ήταν απαραίτητη η εναρμόνιση της κείμενης νομοθεσίας, ώστε από τη μια να αντιμετωπισθούν στρεβλώσεις δεκαετιών και φαινόμενα αδιαφάνειας και από την άλλη να προωθηθούν νέες δράσεις, όπως η εκτεταμένη διαλογή στην πηγή ή ο περιορισμός στη χρήση πλαστικής σακούλας.
Ένα παράδειγμα των στρεβλώσεων είναι ότι παρατηρείται υπέρμετρη συσσώρευση οικονομικών πόρων στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), που προέρχονται από τις χρηματικές εισφορές που καταβάλλουν οι παραγωγοί στα συστήματα, κόστος που έχει μετακυληθεί στη τιμή των προϊόντων και άρα στον ίδιο τον καταναλωτή. Οι πόροι αυτοί στο μεγαλύτερο μέρος τους διατίθενται σε μεγάλα διοικητικά κόστη και υπέρογκα αποθεματικά, μειώνοντας το ποσοστό, που θα έπρεπε να διατίθεται στη βελτίωση των συστημάτων και σε καμπάνιες για την ανακύκλωση.
Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι απέναντι σε αυτή την εξυγίανση που επιχειρείται είναι ο ΣΕΒ και ορισμένα Συστήματα Ανακύκλωσης με τον ισχυρισμό ότι το νομοσχέδιο θα μειώσει(!) τα ποσοστά ανακύκλωσης.
Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο:
– καθιερώνεται η χωριστή συλλογή στην πηγή, χαρτιού, μετάλλων, πλαστικών και γυαλιού
– ξεκαθαρίζει το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των Δήμων και των ΣΕΔ, όπως είναι η ΕΕΑΑ (μπλε κάδοι).
– Αναδιοργανώνεται ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και αναβαθμίζεται ο ρόλος του, ώστε να μπορεί να επιβάλει πρόστιμα και να αφαιρεί άδειες από τα ΣΕΔ σε περίπτωση παρανομιών.
– Εξυγιαίνει τον χώρο των ΣΕΔ, εισάγοντας όρια στα διοικητικά τους κόστη και ορίζοντας ότι το αποθεματικό τους δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 35% των ετήσιων εσόδων τους, ενώ το υπόλοιπο 65% θα πρέπει να το αξιοποιούν σε δήμους για την αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης.
Παράλληλα ο υπουργός περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης προανήγγειλε νομοθετική ρύθμιση για τη σταδιακή κατάργηση της πλαστικής σακούλας σε καταστήματα και σούπερ μάρκετ.
Για να έχουμε και μια εικόνα στον Ευρωπαϊκό χώρο, να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της EUROSTAT, η Ελλάδα έχει συνολικό ποσοστό ανακύκλωσης (μπλε κάδοι, άλλα ρεύματα ανακύκλωσης) 16%, όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι σχεδόν διπλάσιος (28%). Υπάρχουν βέβαια χώρες με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά, όπως η Σλοβενία με 49% και η Γερμανία με 47%.
Αν συνυπολογίσουμε δε και την κομποστοποίηση, έχουμε για την Ελλάδα 20%, όταν, π.χ. στη Γερμανία το ποσοστό αγγίζει το 64%!
Συνεπώς υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης της ανακύκλωσης, που το νέο νομοσχέδιο φιλοδοξεί να τα υλοποιήσει.
Κομβικό ρόλο παίζουν, βεβαίως, οι συστηματικές και μόνιμες καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ιδιαίτερα στους χώρους εκπαίδευσης της νέας γενιάς, που μπορούν να συνεπικουρούνται από ΜΚΟ και άλλες συλλογικότητες.
Η αλλαγή στη νοοτροπία μας μπορεί να φαντάζει δύσκολη, κρίνεται όμως απολύτως απαραίτητη!