22 Νοεμβρίου 2020

Εκδόθηκε πρόσφατα μια ανακοίνωση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου με τον πανηγυρικό τίτλο «Τέλος με τα επικίνδυνα απόβλητα της “ΑΜΙΑΝΤΙΤ”».

Η ανακοίνωση έχει ένα θριαμβικό τόνο που όμως δε δικαιολογείται από τα γεγονότα, ούτε καν από το περιεχόμενό της.

Αυτό που συμβαίνει είναι η συμφωνία της Αποκεντρωμένης με την Εθνική Τράπεζα, μιας εκ των δύο συνιδιοκτητών του χώρου, για την έναρξη και μόνο μιας επιχείρησης συλλογής και απομάκρυνσης των υπέργειων μόνο αμιαντούχων υλικών που βρίσκονται εκτεθειμένα στο βιομηχανικό οικόπεδο της ΑΜΙΑΝΤΙΤ, στο Δρέπανο, από το οριστικό τέλος της λειτουργίας της ομώνυμης επιχείρησης το 2007. Για την ακρίβεια, όσων έχει αφήσει ο στρατηγός άνεμος και η λεηλασία ετών από ανθρώπους που δε γνώριζαν τους κινδύνους. Τα υπέργεια αυτά υλικά, σύμφωνα με την ανακοίνωση εκτιμώνται σε 2.650 τόνους έναντι συνολικής ποσότητας, λαμβανομένων υπόψη των θαμμένων και των αμιαντούχων χωμάτων της τάξης πλέον των 70.000 τόνων.

ΔΕΝ πρόκειται για ολοκληρωμένη τελική λύση του προβλήματος και από την ανακοίνωση δεν προκύπτει σαφώς με ποιον τρόπο και σε ποιο χρονοδιάγραμμα θα υπάρξει τέτοια λύση.

Ασφαλώς η συμφωνία, παρότι, όπως προείπαμε δε λύνει συνολικά το πρόβλημα, είναι θετική. Πρώτον, διότι πράγματι το συγκριτικά τοξικότερο τμήμα των επικίνδυνων αποβλήτων της ΑΜΙΑΝΤΙΤ είναι τα ορατά και υπέργεια. Η απαλλαγή από αυτά σε χρονοδιάγραμμα 4 μηνών είναι ευπρόσδεκτη εξέλιξη. Δεύτερο, το γεγονός ότι, επιτέλους, μετά από περισσότερα από 10 χρόνια που το πρόβλημα είχε αφεθεί στο έλεος των ανέμων και των λεηλατών, που σκόρπισαν ότι μπορούσε να σκορπιστεί (επομένως και να αναπνευστεί), αναγνωρίζεται επιτέλους εμπράκτως ότι προϋπόθεση κάθε λύσης είναι ο ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ των υλικών σε κατηγορίες με κριτήριο το βαθμό επικινδυνότητας.

Το σημαντικότερο όμως είναι απλά το γεγονός ότι ανακινείται επιτέλους και πάλι το πρόβλημα. Ώστε, όπως αναγνωρίζει, μετά πολυετή απαράδεκτη καθυστέρηση, ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης ΔΕΠΙΝ κ. Παπαθεοδώρου, σε συνέντευξή του της 15/11 στην «Πελοπόννησο», να γίνει μελέτη χωριστής διαχείρισης των θαμμένων θραυσμάτων και των θεωρούμενων ως μολυσμένων χωμάτων. Όπως αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ ο κ. Παπαθεοδώρου δηλώνει ότι «…για τον θαμμένο αμίαντο ορίζεται ότι θα πρέπει να γίνει μια τροποποιητική μελέτη. Ο συντονιστής έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες. Η Εθνική Τράπεζα θα προσκομίσει τη μελέτη για την οποία θα ακολουθήσει διαβούλευση με τους φορείς, ώστε να γίνει αποδεκτή και να εφαρμοστεί. Μας λέει ότι στην κατάσταση που βρίσκεται ο αμίαντος (θαμμένος) δεν είναι επικίνδυνος».

Μια πολύπαθη υπόθεση ευθυνοφοβίας

Πλην όμως αυτά τα έχουμε επανειλημμένα τονίσει, εις μάτην, και επίσημα, με επερωτήσεις μας προς την αιρετή Περιφέρεια και ανεπίσημα, με επιβεβαιωμένες από την ίδια την εμπειρία ανακοινώσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων της Πάτρας.

Τονίσαμε έγκαιρα ότι ΜΟΝΗ ρεαλιστική προοπτική για μια αξιόπιστη και ταχεία διαχείριση των αμιαντούχων αποβλήτων τόσο από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας όσο και απ’ αυτή της ανάπτυξης ήταν ο διαχωρισμός των αποβλήτων έτσι ώστε τα υψηλής επικινδυνότητας να οδηγηθούν σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων και το πολύ μεγαλύτερο τμήμα των θαμμένων ή μολυσμένων χωμάτων να τύχει επιτόπιας διαχείρισης σε τμήμα του οικοπέδου, αποδίδοντας το υπόλοιπο ακίνδυνο για την Υγεία και έτοιμο για νέα αναπτυξιακή αξιοποίηση. Είχαμε τονίσει χαρακτηριστικά, σε όσους (και πολιτικά πρόσωπα) αντιδρούσαν στη μετατροπή μικρού μέρους του όλου οικοπέδου σε χώρο ταφής των συγκεκριμένων αποβλήτων, ότι είναι εφικτό και αναγκαίο «να διαχειριστούμε στον τόπο μας τα απόβλητά μας και μόνον αυτά».

Αν ερμηνεύουμε σωστά τις παραδοχές του κ. Παπαθεοδώρου προς την «Πελοπόννησο» φαίνεται πως, αργήσαμε πολύ μεν, αλλά προς τα εκεί οδηγούμαστε.

Θυμίζουμε ότι μελέτη με βάση το διαχωρισμό που προαναφέραμε είχε υποβληθεί από την Εθνική Τράπεζα το 2011 αλλά η τότε απόφαση της Αποκεντρωμένης ΔΕΠΙΝ με αρ.πρωτ.: 5266/95937/07/11/2011 (ΑΔΑ: 45ΒΧΟΡ1Φ-9ΓΓ για όποιον την αναζητήσει) από τις παρουσιαζόμενες λύσεις της συνολικής μεταφοράς των 70.000 τόνων στο εξωτερικό και της δεύτερης, δηλαδή του διαχωρισμού και της επιτόπιας ταφής του μέγιστου μέρους των θαμμένων αμιαντούχων υλικών επέλεξε την εξόφθαλμα ανεδαφική πρώτη λύση, απορρίπτοντας τη ρεαλιστική δεύτερη, την οποία και πρότεινε η πλευρά της Εθνικής Τραπέζης.

Άντε λοιπόν, σήμερα μετά 9 χαμένα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων όσες ίνες αμιάντου (γιατί μόνο αυτές βλάπτουν) ήταν να αναπνεύσουμε τις αναπνεύσαμε, ο κ. Παπαθεοδώρου θαυμασίως διαπιστώνει ότι «Η Εθνική Τράπεζα θα προσκομίσει τη μελέτη για την οποία θα ακολουθήσει διαβούλευση με τους φορείς, ώστε να γίνει αποδεκτή και να εφαρμοστεί. Μας λέει ότι στην κατάσταση που βρίσκεται ο αμίαντος (θαμμένος) δεν είναι επικίνδυνος».

Δε θα διαφωνήσουμε. Έτσι πρέπει να γίνει. Η νέα μελέτη που είναι βέβαιο ότι θα μας ξαναπεί, όπως και το 2011, ότι 70.000 τόνοι δυνητικά επικίνδυνων χωμάτων δεν είναι ρεαλιστικό να πάνε στη Γερμανία, ούτε περιβαλλοντικά (όποιος βρει μεταφορέα και πάρει εγκρίσεις, ας μου γράψει), ούτε οικονομικά (40 εκατομμύρια το κόστος, όταν συνολικά η αξία του οικοπέδου, καθαρισμένου, δεν ξεπερνάει κλάσμα αυτού του ποσού).

Έχει μεγάλη σημασία για το μέλλον να τονίσουμε το γιατί δεν επελέγη το προφανώς ρεαλιστικό αντί του ανεδαφικού. Η αιτία είναι η νοοτροπία «όχι στην αυλή μου» γνωστή διεθνώς με τα αρχικά ΝΙΜΒΥ. Οι υπεύθυνοι θεσμοί, Αποκεντρωμένη ΔΕΠΙΝ και Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας απέφευγαν, όπως ο διάβολος το λιβάνι, να ΟΝΟΜΑΣΟΥΝ κάποιο χώρο ΧΥΤΕΑ αμιάντου. Διότι ο φόβος να μεταφερθούν σε αυτόν τέτοια απόβλητα και από άλλες περιοχές έκοβε τα γόνατα και έτρωγε τα σωθικά πολιτικών προσώπων, που δεν έμαθαν να λένε στους ψηφοφόρους προφανείς αλήθειες για το φόβο του εκλογικού κόστους. Επιπλέον, το Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν μετά πενταετή καθυστέρηση εξέδωσε απόφαση, το 2018, για την αίτηση ακύρωσης εις βάρος της απόφασης της Αποκεντρωμένης του 2011, επέλεξε να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα, απορρίπτοντας την αίτηση με τυπικά επιχειρήματα, χωρίς να μπει στην ουσία της απόφασης, ορθοτομώντας την αλήθεια υπέρ της Υγείας και της Ανάπτυξης, ως όφειλε.

Τι να μην (ξανα)κάνουμε

Ποια συμπεράσματα βγαίνουν από την πικρή αυτή μακρόχρονη ιστορία, που, χωρίς αμφιβολία, θα έπρεπε να διδάσκεται ως case study κακοδιοίκησης στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης;

Η περίπτωση της ΑΜΙΑΝΤΙΤ δείχνει τι ΔΕΝ πρέπει να κάνουμε σε σχέση με τη διαχείριση των επικινδύνων μας αποβλήτων σε εθνικό, περιφερειακό αλλά και στο επίπεδο της Διοικητικής Δικαιοσύνης.

ΔΕΝ πρέπει να αργούμε. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται γρήγορα και να εφαρμόζονται αμέσως, πριν τα τοξικά υλικά διασπαρθούν, αλλιώς κοροϊδευόμαστε.

ΔΕΝ πρέπει να υποκύπτουμε στη νοοτροπία «μακριά από την αυλή μου». Πως μπορεί η Γερμανία, με τετραπλάσια πυκνότητα πληθυσμού από μας να έχει χωροθετήσει αξιόπιστες εγκαταστάσεις διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων και ταφής των σχετικών υπολειμμάτων και να βγάζει και λεφτά απ’ αυτές και εμείς, που έχουμε στο έδαφός μας και τα αντίστοιχα εξοφλημένα μεταλλεία, δε μπορούμε;

ΔΕΝ πρέπει να επιτρέπουμε (σε εθνικό αλλά και περιφερειακό επίπεδο) στον εαυτό μας μισές δουλειές, με δύσκολα θέματα όπως τα επικίνδυνα απόβλητα. Με ποια λογική έχουμε ορίσει μεν τέσσερις θέσεις ΧΥΤΕΑ αποβλήτων αμιάντου αλλά αυτές θα δέχονται μόνο τα απόβλητα που προκάλεσαν οι ίδιες (πχ ΔΕΗ Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη), ΟΤΑΝ ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης. Όταν ένας πολίτης ξηλώνει μια στέγη από φύλλα αμιαντοτσιμέντου, ΠΟΥ θα τα πάει; Δεν θα έπρεπε να υπάρχει ένας ΧΥΤΕΑ αμιάντου ανά Περιφέρεια; Δεν πρέπει κάποιος να τολμήσει επίσημα να εξηγήσει ότι ο αμίαντος μόνο σε ίνες βλάπτει, υγειονομικά θαμμένος ή εγκλωβισμένος σε τσιμέντο είναι ασφαλής;

Αν θέλουμε δημόσια υγεία, αμόλυντο περιβάλλον, βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τις νοοτροπίες τύπου «μακριά από την αυλή μου», «άστο για τον επόμενο» ή «εγώ θα βγάλω τα κάστανα από τη φωτιά;».

Ναι, εσύ, θα βγάλεις τα κάστανα από τη φωτιά, στη δική σου θητεία, που πληρώνεσαι από τους φορολογούμενους για να κάνεις ακριβώς αυτό, για να βγάζεις τα κάστανα απ’ τη φωτιά, είτε υπουργός Περιβάλλοντος είσαι, είτε Περιφερειάρχης, είτε Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης, είτε διοικητικός δικαστής.

 

Γιώργος Κανέλλης  πρώην Αντιπρόεδρος Περ. Συμβουλίου Δ. Ελλάδας

 

Ανακοίνωση του Συνδέσμου Περιβαλλοντικών οργανώσεων (Σ.Π.Ο.Ε.Π.) για την ΑΜΙΑΝΤΙΤ.  Πριν από 3χρόνια. 

 

 7 Δεκεμβρίου 2017

 ΑΜΙΑΝΤΙΤ: Η νομιμότητα να συμβαδίσει με τον πρακτικό ρεαλισμό!

 Κοινή Ανακοίνωση τριών Περιβαλλοντικών Οργανώσεων της περιοχής της Πάτρας

 

Ο Σύνδεσμος Περιβαλλοντικών Οργανώσεων της Ευρύτερης Περιοχής της Πάτρας ζητεί από κάθε αρμόδια αρχή, περιλαμβανομένου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, την ΑΜΕΣΗ ανάληψη πρωτοβουλιών και τη δρομολόγηση νόμιμης αλλά και ρεαλιστικά εφαρμόσιμης λύσης του σοβαρού προβλήματος Δημόσιας Υγείας και περιβάλλοντος που συνιστά η εγκαταλελειμμένη πρώην ΑΜΙΑΝΤΙΤ.

Η πρόσφατη δημοσίευση της υπ’ αριθμόν 1985/2017 Απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, που κοινοποιήθηκε στα μέσα Νοέμβρη στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος, Ιονίων Νήσων, και με την οποία, για τυπικούς λόγους, απορρίπτεται η αίτηση ακύρωσης της πλευράς των ιδιοκτητών (Εθνική Τράπεζα και Κτηματική Α.Κ.Ε.) κατά της απόφασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του 2011, εισάγει τη διαχείριση του προβλήματος σε νέα φάση.

Όπως προέκυψε και στην πρόσφατη, υψηλού επιπέδου ημερίδα την οποία διοργάνωσε η περιβαλλοντική οργάνωση ECOCITY στην Πάτρα, η πρόσκληση προς την πλευρά των ιδιοκτητών, στην οποία ήδη προέβη η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, να εφαρμόσουν την απόφαση του 2011 για μεταφορά του συνόλου των αποβλήτων που βρίσκονται στο χώρο, σε κατάλληλες Μονάδες Διαχείρισης στη Γερμανία είναι ενέργεια νομότυπη μεν, αλλά μετά βεβαιότητος μη επαρκής για να δώσει αποτέλεσμα. Και τούτο διότι η απόφαση αυτή και λόγω του κόστους της τάξης δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ αλλά και των μεγάλων δυσχερειών που συνεπάγεται η μεταφορά δεκάδων χιλιάδων τόνων ρυπασμένων υλικών (χωμάτων κυρίως) στο εξωτερικό, παραμένει πρακτικά μη εφαρμόσιμη τόσο και για τους ίδιους λόγους, όσο ήταν και κατά τα έξη χρόνια αδράνειας τα οποία πέρασαν με το πρόβλημα να έχει παραδοθεί στη διάθεση του ανέμου και της λεηλασίας.

Κλειδί για την άρση του αδιεξόδου είναι η αξιοποίηση της διάκρισης, που και η ίδια η απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του 2011 κάνει, σε κυρίως επικίνδυνα υλικά (σπασμέ- να φύλλα αμιαντοτσιμέντου, σάκους είτε έχουν ίνες είτε όχι και άλλα ανάλογα) από τη μια και τις μεγάλες ποσότητες των ρυπασμένων ή ενδεχόμενα ρυπασμένων χωμάτων από την άλλη.

Οι αρχές οφείλουν αξιοποιώντας κάθε νόμιμο μέσο να υποχρεώσουν ΑΜΕΣΑ την πλευρά των ιδιοκτητών, αφού περιφράξει και φυλάξει το χώρο, να ξεκινήσει από τα πρώτα, και με το εκτιμώμενο στα λογικά επίπεδα των 2-4 εκατομμυρίων ευρώ κόστος να τα στείλει χωρίς καμιά καθυστέρηση στο εξωτερικό για διαχείριση. Παράλληλα όμως, οφείλουν να διευκολύνουν ρεαλιστικά την ολοκλήρωση της λύσης, παρέχοντας την άδεια στην πλευρά των ιδιοκτητών να προχωρήσει σε υγειονομική ταφή σε τμήμα του οικοπέδου της -των 135 στρεμμάτων- των μικρής ή απλώς πιθανής επικινδυνότητας ποσοτήτων των ρυπασμένων χωμάτων, με υποχρέωση άμεσης δεντροφύτευσης του χώρου αμέσως με τη λήξη των εργασιών αυτών. Αυτό συνάδει και με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων που προκρίνει την εντός της χώρας διαχείριση. Η πλευρά των ιδιοκτητών, (και ιδίως η Εθνική Τράπεζα) καιρός είναι να αναλάβει πλήρως την κοινωνική της ευθύνη.

Μόνο έτσι θα επιτευχθούν:

-Η ασφαλής απομάκρυνση και διαχείριση των κυρίως επικινδύνων υλικών

-Η ασφαλής επιτόπια διαχείριση των υπολοίπων

-Η οριστική παύση της διασποράς ινών με τον άνεμο

-Η μετατροπή του γηπέδου των 135 στρεμμάτων από πρόβλημα Δημόσιας Υγείας σε αναπτυξιακή ευκαιρία.

Είναι ανάγκη η νομιμότητα να συμβαδίσει με τον πρακτικό ρεαλισμό. Η εμμονή σε νομότυπες αλλά πρακτικά μη εφαρμόσιμες αποφάσεις μας οδήγησε στην απαράδεκτη κατάσταση που συνεχίζουμε να ζούμε για πάνω από 10 χρόνια.

ΩΣ ΕΔΩ!

 

Οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές οργανώσεις:

Οικολογική Κίνηση Πάτρας  www.oikipa.gr

Σύλλογος Προστασίας Υγείας κ’ Περιβάλλοντος περιοχής Κέντρου Υγείας Χαλανδρίτσας www.sylpyp.gr

Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ  www.koinotopia.gr

 

Πληροφορίες για δημοσιογράφους: ΟΙΚΙΠΑ 2610.321010 (7–9μ.μ.), Σύλλογος Προστασίας Υγείας και Περιβάλλοντος περιοχής Κέντρου Υγείας Χαλανδρίτσας 2610.271500 (9-12 πμ), Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ 2615.002009