Με πολύ χαρά συνάντησα τους φίλους και τις φίλες τής ΟΙΚΟΠΑΡΕΑΣ το πρωινό τής 7ης Μαΐου 2013, στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», απ’ όπου θα ξεκινούσαμε την εκδρομή μας για Μαρόκο. Πρώτος προορισμός η Καζαμπλάνκα, με ενδιάμεσο σταθμό το αεροδρόμιο τής Ρώμης.
Η αναχώρησή μας για τη Ρώμη πραγματοποιήθηκε με την πτήση ΑΖ 717 τής ιταλικής αεροπορικής εταιρείας «ALITALIA» (ολόκληρο το αεροπορικό μέρος τού ταξιδιού έγινε με αεροσκάφη τής «ALITALIA») στις 07.05 ώρα Ελλάδος (χρόνος πτήσεως μία ώρα και σαράντα λεπτά).
Το αεροπλάνο πλήρες (300 και πλέον άτομα), χωρίς κενά αέρος και χωρίς πολυτέλειες (αυτές εδώ και χρόνια, σ’ ό,τι αφορά την οικονομική θέση, έχουν καταργηθεί από όλες τις αεροπορικές εταιρείες. Τώρα πλέον σερβίρεται φαγητό κρύο και λιτό και πάντα με πλαστικά σκεύη. Πού οι πολυτέλειες τού παρελθόντος!).
Από τη Ρώμη, με άλλο αεροπλάνο τής αυτής εταιρείας, φθάσαμε στο αεροδρόμιο «MOHAMED V» τής Καζαμπλάνκα, ύστερα από μία, επίσης καλή, πτήση διαρκείας δύο ωρών και σαράντα πέντε λεπτών.
Με το που φθάσαμε στο αεροδρόμιο τής Καζαμπλάνκα συναντήσαμε τον ξεναγό μας, τον κ. Ζαμάλ ΜΠΑΚΑΤΙ (έγγαμος με Ελληνίδα και ζει στην Ελλάδα), ο οποίος, εκτός από τα άριστα ελληνικά του, αποδείχθηκε ένας εξαίρετος επαγγελματίας, που γνώριζε να κρατά ισορροπίες και που διέθετε πολύ χιούμορ (εάν είχαμε στην εκδρομή και τους αγαπητούς φίλους Αντώνη και Θωμά, τότε θα ασχολούμαστε με τα ανέκδοτα και τα παραλειπόμενα τής εκδρομής παρά με την ίδια την εκδρομή).
Η είσοδός μας στο Μαρόκο συνοδεύτηκε με μια μικρή γραφειοκρατία (έλεγχος διαβατηρίων και συμπλήρωση ενός πληροφοριακού δελτίου). Το αεροδρόμιο μεγάλο, αλλά καθαρό. Όσοι ήθελαν έκαναν μετατροπή τών ευρώ στο εθνικό νόμισμα τού Μαρόκου, σε Ντιράμ (ισοτιμία 1 ευρώ = 10,849 Ντιράμ) και στη συνέχεια επιβιβαστήκαμε στο πούλμαν (ο οδηγός τού πούλμαν λίαν συμπαθής και όπως διαπιστώσαμε άριστος επαγγελματίας και άνθρωπος ήσυχος, διακριτικός και με πολύ υπομονή) και άρχισε η ξενάγησή μας στην οικονομική πρωτεύουσα τού Μαρόκου, στην Καζαμπλάνκα (Από το ισπανικό Κάζα Μπλάνκα = Λευκός Οίκος). Πρόκειται για μια μεγαλούπολη, που εκτείνεται σε μια τεράστια πεδινή έκταση (η μεγαλύτερη πολεοδομική περιοχή τού Μαγκρέμπ), με πληθυσμό 7 εκατομμύρια κατοίκους (η μεγαλύτερη πόλη και το μεγαλύτερο λιμάνι τού Μαρόκου), με πολύ φως, με άριστη ρυμοτομία, αρκετό πράσινο, 15όροφα κτίρια πανταχόθεν ελεύθερα και σχετικά καθαρή, τουλάχιστον στις λεωφόρους που διασχίσαμε.
Επισκεφθήκαμε το προάστιο Άνφα (τόπος διαμονής τής αριστοκρατίας και τής πλουτοκρατίας), όπου και η βίλα στην οποία πραγματοποιήθηκε η γνωστή συνάντηση – διάσκεψη τής Καζαμπλάνκας κατά τη διάρκεια τού Β΄ Παγκ. Πολέμου (1943) τών Τσώρτσιλ και Ρούσβελτ, στην οποία αποφασίσθηκε η απόβαση τών συμμαχικών δυνάμεων στη Νορμανδία και στη Σικελία (Οι Γερμανοί είχαν πληροφορηθεί από τις ισπανικές μυστικές υπηρεσίες για μια ενδεχόμενη συνάντηση στην «Κάζα Μπλάνκα» αλλά θεώρησαν ότι επρόκειτο για τον «Λευκό Οίκο» τής Ουάσινγκτον και έτσι δεν προσπάθησαν να εμποδίσουν την πραγματοποίησή της).
Ακολούθησε η βόλτα στην παραλιακή λεωφόρο, όπου και κάναμε μια στάση σε παραλιακό καφεζαχαροπλαστείο στο οποίο γευθήκαμε το εθνικό ποτό τών Μαροκινών, ήτοι τσάι με μέντα (όπου για τους Μαροκινούς μέντα ίσον ο ελληνικός δυόσμος). Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το Μεγάλο Τζαμί Χασάν Β΄ (η κατασκευή του άρχισε το 1980 και εγκαινιάστηκε το 1993. Σχεδιάστηκε από τον Μισέλ Πινσό και σ’αυτό εργάστηκαν 35.000 τεχνίτες). Είναι ένα από τα μεγαλοπρεπέστερα τού κόσμου, εντυπωσιακό, όμορφο με μια μεγάλη πλατεία γύρω του, χωρητικότητας 85.000 προσκυνητών (το εσωτερικό του είναι χωρητικότητας 25.000 προσκυνητών). Η κορυφή τού μιναρέ του φθάνει τα 200 μέτρα και έχει μία ακτίνα λέϊζερ, που είναι στραμμένη προς τη Μέκκα και είναι ορατή σε ακτίνα 35 χιλιομέτρων. Το Τζαμί έχει τρία υπόγεια (δύο γκαράζ και ένα χαμάμ) κατασκευάστηκε, κατά τα δύο τρίτα, πάνω στη θάλασσα και κόστισε, κατά το Ζαμάλ, 1 δις. 200 εκ. αγγλικές λίρες.
Αμέσως μετά, περάσαμε από την πλατεία τών Ηνωμένων Εθνών, την πλατεία Μοχάμαντ Ε, τη Νομαρχία, το Προξενείο Γαλλίας, στην κεντρική αυλή τού οποίου βρίσκεται το άγαλμα τού Λιοτέ, το δικαστικό μέγαρο, το Πάρκο τής Αραβικής Λεγεώνας, την Παναγία τής Λούρδης, τον Πύργο τού Ρολογιού για να καταλήξουμε στο ξενοδοχείο SHERATON (5 αστέρων) όπου και εγκατασταθήκαμε. Στο μπουφέ τού ξενοδοχείου δοκιμάσαμε και τη, συνηθισμένη στο Μαρόκο, σούπα «Λ’χαρίρα» (παχύρευστη σούπα λαχανικών με ρεβίθια και φακές. Με το εν λόγω πιάτο αρχίζει η διακοπή τής νηστείας, όταν βραδιάζει το μήνα τού Ραμαζανιού).
Το πρωί τής επόμενης ημέρας (08.05.2013) εγκαταλείψαμε την Καζαμπλάνκα για την πρωτεύουσα (από το 1912) τού Μαρόκου, το Ραμπάτ. Η διαδρομή εξαιρετική, από τη μια ο Ατλαντικός ωκεανός και από την άλλη μια αχανής πεδιάδα (η Καλιφόρνια τής Αφρικής, κατά Ζαμάλ). Μικρή στάση για να βρέξουμε τα πόδια και τα χέρια μας στα νερά τού Ατλαντικού (για να ’χουμε να λέμε!). Το Μαρόκο έχει 3.500 χιλιόμετρα ακτές. Η θαλάσσια πανίδα του περιλαμβάνει πάνω από 240 είδη και η αλιεία του είναι μια προσοδοφόρος απασχόληση (εξαγωγή κονσερβοποιημένων ψαριών και κυρίως σαρδέλας).
Επόμενη στάση η Κάσμπα (οχυρωμένη συνοικία) τών Ουντάϊα, που βρίσκεται στη νότια όχθη τών εκβολών τού ποταμού Μπου Ρεγκρέγκ, όπου και η περίφημη πύλη τών Ουντάια (μνημειώδης πέτρινη αψίδα, με δύο ξύλινες πόρτες, που πλαισιώνεται από δύο πύργους. Κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα). Μέσα στην Κάσμπα βρίσκονται ο Ανδαλουσιανός Κήπος και ένα εξαίρετο μαγκανοπήγαδο. Σ’ ένα γραφικό καφενεδάκι πήραμε το γνωστό τσάι με δυόσμο.
Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το Μαυσωλείο τού πρώην Βασιλιά Μωχάμαντ Ε΄ (παππούς τού νυν βασιλιά, ο οποίος οδήγησε το Μαρόκο στην ανεξαρτησία). Εντός τού μαυσωλείου, στις γωνίες, βρίσκονται δύο τάφοι μικροτέρων διαστάσεων, ο ένας είναι τού βασιλιά Χασάν Β΄ (πατέρα τού νυν βασιλιά) και ο άλλος είναι τού πρίγκιπα Μουλάι Αμπντουλάχ. Το Μαυσωλείο χτίστηκε μεταξύ τών ετών 1961 και 1969 από τον Βιετναμέζο αρχιτέκτονα ΒΟ ΤΟΑΝ, με τη χρησιμοποίηση 400 μαροκινών τεχνιτών.
Απέναντι από το Μαυσωλείο είναι ο Πύργος Χασάν (παλιός μιναρές τού 14ου αιώνα, ύψος 44 μέτρων, έμεινε ανολοκλήρωτος. Αποτελεί το έμβλημα τής πρωτεύουσας) και ενδιάμεσα τα απομεινάρια τού Μεγάλου Τζαμιού, που η καταστροφή του ολοκληρώθηκε το 1775 στο σεισμό, που ισοπέδωσε τη Λισσαβόνα. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα τζαμιά τού κόσμου και κάλυπτε επιφάνεια 25.000 τετραγωνικών μέτρων.
Επόμενος σταθμός το Βασιλικό ανάκτορο με τους εξαιρετικούς κήπους και τα σπάνια, για μας, δέντρα.
Γενικά η πρωτεύουσα Ραμπάτ είναι μια όμορφη και καθαρή πόλη με πολύ πράσινο και φαρδείς και δενδροφυτεμένες λεωφόρους με εξαιρετική ρυμοτομία (Γαλλικός δάκτυλος!).
Από το Ραμπάτ συνεχίσαμε προς την αυτοκρατορική πόλη Μεκνές. Η διαδρομή καταπληκτική ανάμεσα σε δάσος από φελλόδρυες (παρέχουν το γνωστό φελλό) το δεύτερο, στο είδος του, στον κόσμο (πρώτο είναι το αντίστοιχο τής Πορτογαλίας).
Δι’ ενεργειών τού αρχηγού (ένας είναι ο αρχηγός) και με τη σύμφωνη γνώμη τού ξεναγού έγινε, στις παρυφές τού δάσους τών φελλοδρυών, μία στάση για καρπουζοφαγία από τους, ανά 200 μέτρα, πωλητές καρπουζιών (δεν θα αναφέρω τα παραλειπόμενα για ευνόητους λόγους).
Επόμενη στάση η Μεκνές (η 4η αυτοκρατορική πόλη), οι «Βερσαλλίες τής Αφρικής», την οποία επέλεξε, το 1672, ο σουλτάνος Μουλάι Ισμαήλ ως πολιτική και στρατιωτική πρωτεύουσα. Πληθυσμός 800.000 κάτοικοι, ωραία πόλη, 40 χιλιόμετρα η περίμετρος τών τειχών. Ξενάγηση στα ερείπια τού παλατιού και τών στάβλων, στις πύλες ΜΑΝΣΟΥΡ και ΚΕΜΙΣ καθώς και στην τεχνητή λίμνη ΑΓΚΕΝΤΑΛ.
Στις 07.30 απόγευμα (ώρα Μαρόκου) φθάσαμε στη Φεζ (3 εκατ. κάτοικοι), όπου και εγκατασταθήκαμε στο ξενοδοχείο «RAMADA FES» στη νέα πόλη. Μετά το φαγητό μια ευχάριστη βόλτα στη νέα πόλη με το τουριστικό τρενάκι μας έδωσε τη δυνατότητα να δούμε τους φαρδείς και δεντροφυτεμένους δρόμους – λεωφόρους και να ξεδώσουμε με τα πολλά παραλειπόμενα.
Την επόμενη ημέρα (09-05-2013) επισκεφθήκαμε την παλαιά πόλη τής Φεζ (300.000 κάτοικοι). Η Φεζ είναι η αρχαιότερη από τις τέσσερις αυτοκρατορικές πόλεις τού Μαρόκου (οι υπόλοιπες τρεις είναι το Ραμπάτ, η Μεκνές και το Μαρακές), είναι η θρησκευτική και πνευματική μητρόπολη. Χάρη στο Πανεπιστήμιό της έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «η Αθήνα τής Αφρικής». Η Φεζ ιδρύθηκε το 789 και ήταν η πρώτη ισλαμική πόλη τής χώρας. Ξεναγηθήκαμε στον μεντρεσέ ΜΠΟΥ ΙΝΑΝΙΑ (Κατασκευάστηκε το 1350-55 από το σουλτάνο Αμπού Ινάνι. Λειτουργούσε ταυτόχρονα ως τζαμί, σχολείο και φοιτητική εστία), στο ανδαλουσιανό τζαμί Καραουΐν (ιδρύθηκε το 857 και είναι ένα από τα μεγαλύτερα τού Μαγκρέμπ. Είναι, επίσης, το παλαιότερο κέντρο θρησκευτικής εκπαίδευσης. Η είσοδος επιτρέπεται μόνο στους Μουσουλμάνους) και στην αγορά. Η πόλη έχει ένα άρτιο αποχετευτικό σύστημα (η τρίτη πόλη, μετά την Αθήνα και τη Ρώμη, που έφτιαξε σύστημα αποχέτευσης). Η Φεζ είναι ένα ζωντανό Μουσείο.
Τέλος, επισκεφθήκαμε τη συνοικία τών βυρσοδεψών, όπου είδαμε (αφ’ υψηλού κυριολεκτικά και μεταφορικά) τις δεξαμενές, στις οποίες γίνεται η απάλυνση, η δέψη και η βαφή τών δερμάτων. Οι συνθήκες όμως εργασίας απαράδεκτες.
Στην Παλαιά Πόλη τής Φεζ μπορείς να βρεις ό,τι θέλεις και δη πράγματα που έχουν σχέση με τη βιοτεχνία. Στη Φεζ βασιλεύει η βιοτεχνία σ’όλους τους τομείς. Οι συνθήκες όμως εργασίας παραπέμπουν σε πολύ μακρινές και δυσάρεστες εποχές (π.χ. τρεις ραπτομηχανές με τους εργαζόμενους εντός ενός χώρου, όσο και ο χώρος μιας εσωτερικής τουαλέτας τού Κολωνακίου, με λιγοστό φως).
Με ανάμεικτα αισθήματα επιστρέψαμε στο Ξενοδοχείο μας, ήταν μια γεμάτη από, αισθητικές και πνευματικές, εμπειρίες ημέρα.
Το βράδυ τής ίδιας ημέρας, οι περισσότεροι, ακολουθήσαμε την προτροπή τού ξεναγού μας Ζαμάλ για μια βραδιά σε κέντρο με παραδοσιακή μουσική και τοπικά δρώμενα. Πράγματι περάσαμε ένα ωραίο τρίωρο με πολλά – πολλά παραλειπόμενα με αποκορύφωμα την, κατά Γιάννη τσαχπινογαργαλιάρα, που με το «κινητό αεροδρόμιό της» προκαλούσε συνεχώς για να πάρει τελικά το …… φίλημα με το ανάλογο φιλοδώρημα. Είχαμε και παραδοσιακό γάμο με τη νύφη στο ταψί (δυστυχώς η Αρχή Προσωπικών Δεδομένων δεν επιτρέπει την περαιτέρω διήγηση – ανάλυση τής τριώρου διασκεδάσεώς μας).
Την άλλη ημέρα (10-05-2013) αφήσαμε την ωραία Φεζ για να συνεχίσουμε στο Μαρακές. Μια μεγάλη διαδρομή νοτιοανατολικά τών οροσειρών τού Μέσου και τού Μεγάλου Άτλαντα (Κατά τη μυθολογία ο Άτλας ήταν γιος Τιτάνα ή Τιτάνας ο ίδιος. Όταν ο Περσέας πήγε και τον βρήκε, ο Άτλας δεν τον καλοδέχτηκε και πήγε να τον σκοτώσει. Τότε ο Περσέας τού έδειξε την κεφαλή τής Μέδουσας και τον απολίθωσε. Από τότε ο Άτλας μεταμορφώθηκε σ’ένα μεγάλο βουνό στη Βορειοδυτική Αφρική και έξω από τη Μεσόγειο, στον ωκεανό, που για χάρη τού Άτλαντα τον ονόμασαν Ατλαντικό) διαμέσου τών πόλεων Ιφράν και Μπενί Μελλάλ.
Πρώτη στάση, πριν φθάσουμε στο Ιφράν, οι καταρράκτες τών Παρθένων, ωραίο το θέαμα, αλλά πιο ωραίος ο περίπατος στο δάσος και η διέλευση ποταμού μέσω ενός κορμού δέντρου (πολλά τα παραλειπόμενα).
Στη συνέχεια φθάσαμε στο Ιφράν, στην «Ελβετία» τού Μαρόκου. Ένα εξαιρετικό θέρετρο πλουσίων και αριστοκρατών, με πολύ πράσινο και πολλά νερά, σε υψόμετρο 1.650 μέτρων, δημιουργήθηκε το 1929 και έχει ως έμβλημά του ένα πέτρινο λιοντάρι. Στην πόλη αυτή φιλοξενείται και το μόνο αγγλόφωνο , ιδιωτικό, Πανεπιστήμιο τού Μαρόκου το Αλ – Αχαουάγια, που το ίδρυσε ο Χασάν Β΄ το 1995 και χρηματοδοτείται από Σαουδάραβες. Στη διαδρομή μας και η πόλη Αζοού, όπου, κατά Ζαμάλ, ζουν και προοδεύουν δύο Έλληνες. Μόλις φύγαμε από το Ιφράν, ήλθε μια ευχάριστη έκπληξη (δι’ ενεργειών τού ξεναγού μας και με τη σύμφωνη γνώμη τού αρχηγού). Μία παράκαμψη μέσα σ’ένα δάσος κέδρων (το Μαρόκο έχει πολλά και μεγάλα δάση κέδρων, γι’ αυτό και το αποκαλούν «ο Λίβανος τής Αφρικής»), όπου είδαμε τον ψηλότερο κέδρο, τον σκελετό του (είχε ξεραθεί, ο νεκρός σκελετός του είχε μια μεγαλοπρέπεια) και την αποικία τών πιθήκων «Μακάκος» (πίθηκοι αγελαίοι, ημερόβιοι, με ρωμαλέο σώμα και με χέρια και πόδια περίπου ισομήκη. Θεωρούνται πολύ έξυπνα ζώα και δεν αποφεύγουν την επαφή με τον άνθρωπο) η μόνη υπάρχουσα, κατά Ζαμάλ, στην Αφρική. Η αποικία ήταν πλήρως εξοικειωμένη με τους ανθρώπους. Η συμπεριφορά τους απέναντί μας ήταν εντυπωσιακή και φιλική.
Η εν συνεχεία διαδρομή μέχρι το Μαρακές ήταν, σχεδόν, όλη σε μια ευθεία γραμμή, μέσα σε μια αχανή πεδιάδα.
Το βράδυ, γύρω στις 8:30 (ώρα Μαρόκου) φθάσαμε στο Μαρακές (Χώρα τού Θεού) και εγκατασταθήκαμε στο ξενοδοχείο «PALM PLAZA & SPA», με ωραίο κήπο και πισίνα, το οποίο βρίσκεται στη νέα πόλη.
Το Σάββατο (11-05-2013) επισκεφθήκαμε τους κήπους Μαζορέλ (τώρα ιδιοκτησία τού Υβ Σεν Λοράν). Ένας κήπος μαγευτικός, γεμάτος μπουκαμβίλιες, κοκκοφοίνικες, μπανανιές, μπαμπού και πάρα πολλούς κάκτους (1.800 είδη). Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το μιναρέ Κουτουμπία (στα αραβικά «Τζαμί τών Βιβλιοπωλών»), σύμβολο τού Μαρακές και αριστούργημα τής ισπανομαυριτανικής τέχνης ύψους 70 μέτρων (Για να είναι εμφανής ο μιναρές σ’όλο το Μαρακές απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων ύψους πάνω από πέντε ορόφους, ήτοι κτιρίων ύψους μεγαλύτερου τού ύψους τού μιναρέ). Μετά επισκεφθήκαμε την πλησίον τού μιναρέ Κουτουμπία, περίφημη πλατεία Ζεμάα –ελ – Φνα, που είναι η καρδιά τής Παλαιάς πόλης. Το πρωί συχνάζουν έμποροι φρούτων και μπαχαρικών, καλαθοποιοί, έμποροι ειδών κιγκαλερίας, κλπ. Το απόγευμα το σκηνικό αλλάζει, χορευτές, μουσικοί, γητευτές φιδιών κλπ. παρουσιάζουν το θέαμά τους, στη συνέχεια επισκεφθήκαμε και τα γύρω από την πλατεία σουκ και καταλήξαμε σ’ ένα κατάστημα βοτάνων και ειδών αισθητικής ανασυγκρότησης (αλοιφές διά πάσαν νόσον). Επισκεφθήκαμε, επίσης, το παλάτι Ελ Μπαχία και το εξαιρετικό μουσείο Νταρ Σι Σαΐντ (οι ξύλινες, από κέδρο, οροφές έχουν εντυπωσιακά σχέδια δημιουργώντας ένα μαγευτικό θέαμα).
Τέλος η μέρα μας τελείωσε με μια ωραία βόλτα πάνω σε καμήλες στο Φοινικόδασος τού Μαρακές, που βρίσκεται στις παρυφές τής πόλης.
Το απόγευμα ξεκινήσαμε για το παραδοσιακό δείπνο με φολκλορικό σώου (Fantasia show) στο διάσημο Chez Ali εστιατόριο – πολυχώρο στα περίχωρα τού Μαρακές. Ο χώρος ήταν αμερικάνικου τύπου με πολύ κιτς, χωρητικότητας, κατά Ζαμάλ, 5.000 ατόμων, στον οποίο, χώρο, εργάζονται 800 άτομα. Το φαγητό πραγματικά τοπικό, περιελάμβανε τη σούπα «Λ’χαρίρα» και ως κύρια πιάτα το παραδοσιακό ταζίν (κρέας με λαχανικά, με γαρνιτούρα δαμάσκηνα, ελιές, κλπ. μαγειρεμένο σε πήλινη στρογγυλή κατσαρόλα με κωνικό σκέπασμα) και κουσκούς.
Η ιππική επίδειξη άριστη (την παράσταση όμως έκλεψε η άσπρη γάτα, που γλίτωσε τη ζωή της από το ποδοπάτημα τών αλόγων και ο γαϊδουράκος). Η συγγραφέας Ανριέτ Σελαριέ, που έζησε και αγάπησε το Μαρόκο, στο βιβλίο της «Ένας μήνας στο Μαρόκο» γράφει: «Η ιππική επίδειξη διαρκεί εφτά λεπτά, ο έρωτας εφτά δευτερόλεπτα και η μιζέρια για όλη τη ζωή».
Την επόμενη ημέρα (12-05-2013) αναχωρήσαμε για την Ουαρζαζάτ (ιδρύθηκε το 1920 από τους Γάλλους ως βάση στρατιωτικής μονάδας και είναι γνωστή για τα κεραμικά και τα χαλιά της και έχει διεθνές αεροδρόμιο) διασχίζοντας το Μεγάλο Άτλαντα και φθάνοντας στην έρημο τής Μαροκινής Σαχάρας.
Η διαδρομή είχε μεγάλη εναλλαγή τοπίων και χρωμάτων. Δάση κέδρων, δάση με αργανίες (από τους καρπούς της βγαίνει ένα πολύ αρωματικό λάδι χρώματος πορτοκαλί, που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στη φαρμακευτική. Πολλοί από την ΟΙΚΟΠΑΡΕΑ το προμηθεύτηκαν). Γυμνοί βράχοι διαφόρων χρωμάτων και σχημάτων και πλήθος από μικρά βερβερίνικα χωριά (Βερβερίνοι = οι κάτοικοι τών βουνών σε αντιδιαστολή οι Βεδουΐνοι = οι κάτοικοι τής ερήμου). Φθάσαμε σε υψόμετρο 2.260 μέτρων, οπότε και βρεθήκαμε από την άλλη πλευρά τού Μεγάλου Άτλαντα και το τοπίο άλλαξε αχανείς ερημικές εκτάσεις που τις διέκοπταν οάσεις πράσινου με νερά και καλλιέργειες. Πολλά τα κινηματογραφικά στούντιος Αμερικανικών και Ευρωπαϊκών εταιρειών.
Τέλος επισκεφθήκαμε τις κάσμπες Ταουρίτ (εδώ γυρίστηκε μέρος τού κινηματογραφικού έργου «Τσάι στη Σαχάρα». Χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία τού Γκλαουί, θεωρείται από τις ομορφότερες τού Μαρόκου) και Αιντ Μπενχαντού (αποτελεί παγκόσμια κληρονομιά κατά την UNESCO). Όσοι ήθελαν γευμάτισαν το παραδοσιακό ταζίν παίρνοντας δυνάμεις για την επιστροφή.
Αμέσως, μετά το φαγητό, ξεκινήσαμε για το Μαρακές. Η εναλλαγή τών τοπίων και τών χρωμάτων εντυπωσιακή. Την όποια κούρασή μας την απάλυναν τα ωραία και έξυπνα ανέκδοτα τών μικρών συνταξιδευτών μας τού Φίλιππου και τής Μελίνας (δύο έξυπνων και ευγενικών παιδιών με πολύ σωστή χρήση τής γλώσσας. Η σημερινή τους συμπεριφορά προμηνύει το άριστο μέλλον τους , η ΟΙΚΟΠΑΡΕΑ τούς το εύχεται ολόψυχα).
Γύρω στις 8 μ.μ. (ώρα Μαρόκου) φθάσαμε στο ξενοδοχείο και αμέσως η παρέα τών γάβρων φρόντισε και πέτυχε, μέσω INTERNET, τη ραδιοφωνική μετάδοση τού τελικού αγώνα μπάσκετ στο φάιναλ φορ τής Ευρωλίγκας στο Λονδίνο μεταξύ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ και ΡΕΑΛ Μαδρίτης, που έληξε με νίκη τού Ολυμπιακού και την ανακήρυξή του ως πρωταθλητή Ευρώπης για δεύτερη συνεχή χρονιά και με Έλληνα προπονητή.
Το πρωί τής Δευτέρας (13-05-2013) αναχωρήσαμε για το αεροδρόμιο τής Καζαμπλάνκα για το ταξίδι τής επιστροφής. Η διαδρομή μας συνοδεύτηκε από τα ανέκδοτα τού Φίλιππου και τής Μελίνας (ο ξεναγός μας Ζαμάλ επάξια τους είχε ορίσει ως υπαρχηγούς του) και από τις σχετικές φιλοφρονήσεις τού μόνιμου αρχηγού τών εκδρομών τής ΟΙΚΟΠΑΡΕΑΣ κ. Γιώργου Βασιλακόπουλου προς τον ξεναγό μας Ζεμάλ, στον βοηθό του και προς τον συμπαθέστατο οδηγό τού πούλμαν.
Αφήνοντας την Καζαμπλάνκα και το Μαρόκο, άφηνα μια πλούσια χώρα μ’ένα φτωχό λαό. Ο ξεναγός μας, ο Ζαμάλ, μας είπε μια μαροκινή παροιμία «Με λίγο νερό και πολύ κουράγιο κάνεις θαύματα». Πλην όμως στο Μαρόκο το νερό και μάλιστα σε μεγάλη ποσότητα το βάζει ο Θεός και το «πολύ κουράγιο» ο απλός λαός, τα θαύματα όμως τα απολαμβάνουν οι λίγοι. Εύχομαι, από καρδιάς, να γευθεί ο Μαροκινός λαός τα πλούτη, που ο Θεός πλουσιοπάροχα έδωσε στη χώρα τους.
Απόγευμα φθάσαμε στο αεροδρόμιο «Leonardo da Vinci» τής Ρώμης και εκμεταλλευόμενοι το χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας, για την επόμενη, για Αθήνα, πτήση, οι περισσότεροι από την ΟΙΚΟΠΑΡΕΑ, με επικεφαλής τον ιταλόφωνο αρχηγό Γ. Βασιλακόπουλο (είναι πολύγλωσσος!), κάναμε ένα ωραίο περίπατο στην πόλη τού FIUMICINO στις εκβολές τού Τίβερη.
Τέλος με την πτήση ΑΖ 722 τής ALITALIA επιστρέψαμε στην Αθήνα, αφού προηγουμένως συναντηθήκαμε, στο αεροδρόμιο τής Ρώμης, με μία πολυπληθή ομάδα γάβρων φιλάθλων που επέστρεφαν από Λονδίνο, μέσω Ρώμης, στην Αθήνα οπότε έγινε τής …. Πόπης (κατά Ζαμάλ).
Στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» φθάσαμε στις 01.10 ώρα Ελλάδος τής Τρίτης (14-05-2013), εκεί αφού αποχαιρετιστήκαμε, υποσχεθήκαμε, πρώτα ο Θεός, σύντομα να ξανασυναντηθούμε.
Εύχομαι σε όλους υγεία και καλό καλοκαίρι!
Αθήνα, 18 Μαΐου 2013.
Στράτος Δ. Κλούρας