ΑΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Ημερίδα, με θέμα τις δράσεις διαχείρισης φυτικών ειδών στην περιοχή ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού και προστατευόμενων Περιοχών Βόρειας Πελοποννήσου, με στόχο την προστασία και αειφόρο διαχείρισή τους, πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα στις 3 Νοεμβρίου στο ξενοδοχείο «Βυζαντινό».
Στην ημερίδα, που οργανώθηκε από την Τοπική Μονάδα του ΟΦΥΠΕΚΑ, συζητήθηκαν εκτενώς η δημιουργία μικροαποθεμάτων φυτών, τα Αρωματικά και Φαρμακευτικά φυτά του Εθνικού πάρκου καθώς και η επανεισαγωγή του σπάνιου είδους Silene conglomeratika, το οποίο έχει χαρακτηριστεί «Κρισίμως Κινδυνεύον».
Στην αρχή της ημερίδας η κ. Μαρία Τσακίρη Βιολόγος MSc, υποψήφια διδάκτορας του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, αναφέρθηκε στη χλωριδική ποικιλότητα στο εθνικό Πάρκο Χελμού-Βουραϊκού και στα μοναδικά, σπάνια και ενδημικά φυτά, που συναντώνται εκεί.
Όπως είπε η κ. Τσακίρη, στο Εθνικό πάρκο έχουν καταγραφεί 1467 taxa, από τα οποία τα 177 είναι ενδημικά της Ελλάδας, ενώ 127 είναι ενδημικά της Πελοποννήσου και στερεάς Ελλάδας. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο σπάνιο είδος Silene conglomeratica, το οποίο φύεται στα κροκαλοπαγή κάθετα βράχια του Μεγάλου Σπηλαίου και είναι στενοτοπικό ενδημικό είδος του Βουραϊκού, γνωστό, σε παγκόσμια κλίμακα, μόνο από δύο θέσεις: μία στο Μέγα Σπήλαιο και μια σε γειτονική περιοχή στο φαράγγι του Βουραϊκού, από όπου έχει αναφερθεί, αλλά δεν έχει ξαναεντοπιστεί.
Ακολούθως ο κ. Γρηγόρης Ιατρού, Ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, μίλησε για τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά της περιοχής του Χελμού, αφού προηγουμένως έκανε εκτενή ιστορική αναφορά στους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους Ιπποκράτη, Θεόφραστο και Διοσκουρίδη και στη συμβολή τους στη μελέτη και καταγραφή των φαρμακευτικών φυτών της αρχαιότητας.
Ο κ. Ιατρού χαρακτήρισε το Χελμό ως «Φαρμακείο της φύσης» και αναφέρθηκε στο πλήθος των φαρμακευτικών φυτών της περιοχής, με ιδιαίτερη έμφαση στα γένη Hyperikum (Υπερικό, βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο) με τις πάρα πολλές θεραπευτικές του ιδιότητες, Sideritis (Τσάι του βουνού) και Salvia (φασκόμηλο).
Η επόμενη ομιλήτρια Δρ. Φωτεινή Λάμαρη, καθηγήτρια στο τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, αναφέρθηκε στη χημική σύσταση και τις δυνατότητες αξιοποίησης του Φασκόμηλου και του Τσαγιού παρέχοντας πλήθος επιστημονικών στοιχείων της έρευνας που πραγματοποίησε σε συνεργασία με επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων (βιολόγοι, χημικοί κλπ.) του Πανεπιστημίου Πατρών, σχετικές με τη σύσταση των ουσιών των δύο φυτών και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Ειδικότερα για το τσάι η κ. Λάμαρη τόνισε τις κύριες παραδοσιακές χρήσεις του στην θεραπευτική, που αφορούν στην κατανάλωση ροφημάτων έναντι του κρυολογήματος, ήπιων γαστρεντερικών ενοχλήσεων και ως ηρεμιστικού/κατευναστικού. Παλαιότερες μελέτες δε, έχουν δείξει ότι ενισχύει την αντιοξειδωτική άμυνα και έχει αγχολυτική επίδραση, ενώ οι υπό εξέλιξη μελέτες σε πειραματικά μοντέλα της νόσου Alzheimer δείχνουν ευεργετική δράση.
Για το φασκόμηλο, του οποίου στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 22 διαφορετικά είδη, η κ. Λάμαρη ανέφερε πως είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις ευεργετικές του ιδιότητες στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ στους Άραβες αποδίδεται η φράση: «Δεν μπορεί να πεθάνει κάποιος άνθρωπος που έχει στο κήπο του φασκόμηλο»!
Τα μικρο-Αποθέματα φυτών και η οριοθέτησή τους, σε περιοχές της Β. Πελοποννήσου, καθώς και οι δράσεις εμπλουτισμού του πληθυσμού του είδους Silene conglomeratica, ήταν το θέμα που ανέπτυξαν οι επόμενοι ομιλητές της ημερίδας Δρ. Μαρία Πανίτσα, Αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και Δρ. Παναγιώτης Τρίγκας, Αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τα Μικρο-αποθέματα Φυτών (ΜΑΦ) (Plant Micro-Reserves, PMR) είναι μία σχετικά πρόσφατη σύλληψη και συνιστούν μια καινοτόμο προσέγγιση για τη διατήρηση και διαχείριση φυτικών πληθυσμών απειλούμενων και σπάνιων ειδών. Είναι περιοχές με έκταση μικρότερη από 20 ha (200 στρέμματα), έχουν καθορισμένο νομικό καθεστώς και, με τη μορφή ενός δικτύου, αποσκοπούν στην προστασία επιλεγμένων τμημάτων πληθυσμών των σπάνιων, ενδημικών και κινδυνευόντων ειδών. Τα taxa-στόχοι, που επιλέχθηκαν για δημιουργία ΜΑΦ, είναι τα αποκλειστικά ενδημικά Silene conglomeratica, Alchemilla aroanica, Lonicera alpigena subsp. hellenica, Polygala subuniflora, Valeriana crinii subsp. crinii και Veronica contandriopouli.
Στην περιοχή του Χελμού, όπως είπε η κ. Πανίτσα, έχουν οριοθετηθεί και σηματοδοτηθεί 5 περιοχές ΜΑΦ και μία στο όρος Κυλλήνη, ενώ έγινε εκτενής αναφορά στη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα της παρακολούθησης των ΜΑΦ φυτών και πληθυσμών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, από την κ. Μαρία Τσακίρη.
Τελευταίος εισηγητής ήταν ο Δρ. Γιώργος Ηλιόπουλος, καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, ο οποίος αναφέρθηκε στη Βιοποικιλότητα και Γεωποικιλότητα στο Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού, καθώς και στην αυταπόδεικτη σχέση των δύο, μέσα από το παράδειγμα του είδους Silene conglomeratica.
Ο κ. Ηλιόπουλος, αναφερόμενος στη Γεωποικιλότητα της περιοχής, χαρακτήρισε το «Γεωπάρκο του Χελμού» (αναγνωρισμένο από την Unesco) ως ένα «Παγκόσμιο Γεωλογικό Εργαστήριο» , στο οποίο έχουν καταγραφεί και αναγνωριστεί 43 διαφορετικοί τύποι «Γεωτόπων». Σε ένα από τους παραπάνω γεωτόπους (Ν. 28) βιολόγοι και γεωλόγοι μελετούν τους τρόπους προστασίας αλλά κι αύξησης του πληθυσμού της Silene conglomeratica.
Την ημερίδα έκλεισε η κ. Ελένη Κουμούτσου, προϊστάμενη της Τοπικής Μονάδας του ΟΦΥΠΕΚΑ, η οποία ευχαρίστησε τους ομιλητές για τις εξαιρετικές τους εισηγήσεις και ανέφερε πως θα ακολουθήσει νέα ημερίδα για την Πανίδα του Εθνικού Πάρκου.
Μοναδικό αρνητικό στοιχείο, από την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ημερίδα, ο σχετικά μικρός αριθμός συμμετεχόντων συμπολιτών μας που την παρακολούθησαν.
Θωμάς Κουτρούμπας
