Μια μελέτη στην ιστοσελίδα του έγκυρου επιστημονικού περιοδικού Nature:
(https://www.nature.com/articles/s41586-020-3010-5.epdf) δείχνει με αριθμούς πόσο ανατρεπτικά έχει λειτουργήσει για τις ισορροπίες του γήινου οικοσυστήματος η συνεχής εξάπλωση του ανθρώπινου πληθυσμού και των δραστηριοτήτων του, εις βάρος των άλλων ειδών, είτε πρόκειται για κοντινά μας από γενετική άποψη (θηλαστικά) είτε πιο μακρινά (π.χ. έντομα). Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο άνθρωπός συμπεριφέρεται ως «εισβολικό» είδος, πιέζοντας συνεχώς τους βιοτόπους των άλλων ειδών με αποτελέσματα που περιγράφουμε σε κλειστά οικοσυστήματα ως «ευτροφική υποβάθμιση».
Η μελέτη λοιπόν βρήκε ότι:
Το 2020 εκτιμάται πως η συνολική μάζα των ανθρωπογενών υλικών θα ξεπεράσει εκείνη της παγκόσμιας βιομάζας. Η παγκόσμια βιομάζα είναι το σύνολο της (ξηρής) μάζας όλων των φυτών, δέντρων, ζώων, εντόμων κλπ. του πλανήτη.
Αυτή υπολογίζεται στο 1,1 τρις τόνους. Παραμένει σχετικά σταθερή τουλάχιστον τα τελευταία 100 χρόνια, αλλά έχει μειωθεί στο μισό από την εποχή της ανακάλυψης της γεωργίας.
Η ανθρωπογενής μάζα είναι κυρίως το τσιμέντο, τα αδρανή υλικά (άμμος, χαλίκι κλπ.), τα τούβλα, η άσφαλτος, τα μέταλλά, τα πλαστικά.
Το 1900 αποτελούσε μόλις το 3% της παγκόσμιας βιομάζας. Από τότε διπλασιάζεται κάθε περίπου 20 χρόνια. Για κάθε άνθρωπο στη γη, παράγεται ανθρωπογενής μάζα ίση με το βάρος του κάθε βδομάδα.
Όλα αυτά ΔΕΝ είναι διατηρήσιμα για πολύ. Η υποβάθμιση του οικοσυστήματος θα σημάνει αναπόφευκτα και την υποβάθμιση της ανθρώπινης ζωής. Μια πλευρά αυτής της υποβάθμισης ήδη ζούμε με την κλιματική αλλαγή και την πανδημία.
Σε πρόσφατη συνταρακτική ομιλία του ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτιέρες είπε μεταξύ άλλων:
«Η οικολογική ισορροπία του πλανήτη έχει διαταραχθεί» και «η ανθρωπότητα πολεμά τη φύση, αυτό είναι αυτοκτονικό», σημείωσε ζητώντας η Σύνοδος, που έχει προγραμματιστεί για τη 12η Δεκεμβρίου με αφορμή την πέμπτη επέτειο από τη Συμφωνία του Παρισίων για το κλίμα, να συμβάλει στην ανάδειξη ενός πραγματικού, θετικού κινήματος. «Το να αναρρώσουμε από την Covid και να επισκευάσουμε τον πλανήτη μας πρέπει να είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος», εκτιμά ο επικεφαλής του ΟΗΕ, για τον οποίο «ένας νέος κόσμος παίρνει μορφή».
Σχετικά με το περιβάλλον, η πορεία είναι άσχημη. «Η βιοποικιλότητα καταρρέει. Ένα εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση. Τα οικοσυστήματα εξαφανίζονται κάτω από τα μάτια μας. Οι έρημοι μεγαλώνουν. Οι υγρότοποι χάνονται. Κάθε χρόνο, χάνουμε 10 εκατομμύρια εκτάρια δασικών εκτάσεων», περιέγραψε.
«Οι ωκεανοί έχουν τύχει υπερεκμετάλλευσης και πνίγονται από τα πλαστικά απορρίμματα. Το διοξείδιο του άνθρακα που απορροφούν αυξάνει την οξύτητα των θαλασσών. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι έχουν ξεθωριάσει και πεθαίνουν. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας και του νερού σκοτώνει 9 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο», σημείωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποιώντας για το ενδεχόμενο να πολλαπλασιαστούν οι ιοί στο μέλλον.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «το να κάνουμε ειρήνη με τη φύση» πρέπει να «είναι η απόλυτη προτεραιότητα για ολόκληρο τον κόσμο, παντού. Σε αυτό το πλαίσιο, η έξοδος από την πανδημία είναι μια ευκαιρία. Μπορούμε να δούμε ακτίδες ελπίδας υπό τη μορφή ενός εμβολίου. Όμως, δεν υπάρχει εμβόλιο για τον πλανήτη», τόνισε.
Η επιστήμη και ο ΟΗΕ χτυπάνε την καμπάνα. Ο χρόνος είναι λίγος. Οφείλουμε, και μας συμφέρει, να ισορροπήσουμε και πάλι το κλίμα και να επιστρέψουμε έδαφος στις άλλες μορφές ζωής.
Η ποιότητα της ζωής μας στο μέλλον ίσως και η επέλευση αδιανόητων καταστάσεων (πόλεμοι ολόκληρων γεωγραφικών περιοχών, ανεξέλεγκτη περιβαλλοντική μετανάστευση, νέες πανδημίες, πείνα…) εξαρτώνται από μας.
Υπάρχει μια παλιά συμβουλή: «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ἀλλ᾿ ἐν τῷ εὖ τὸ πολύ». Η εφαρμογή της θα ήταν ο πιο έξυπνος δρόμος για το μέλλον.
Γ. Κανέλλης